Κωστής Παλαμάς: Διαδικασίες αποκατάστασης στο σπίτι του στην Πλάκα
Tις διαδικασίες αποκατάστασης της Οικίας Παλαμά, iστορικού διατηρητέου μνημείου ιδιοκτησίας του, στην οδό Περίανδρου 5, στην Πλάκα, προχωρεί συστηματικά το Υπουργείο Πολιτισμού σε συνέχεια της θετικής γνωμοδότησης του Κεντρικού Συμβουλίου Νεωτέρων Μνημείων επί της μελέτης αποκατάστασης του κτηρίου και της μελέτης συντήρησης του εσωτερικού διακόσμου.
Το μνημείο είναι ένα διώροφο, επίμηκες κτήριο με νεοκλασικίζοντα στοιχεία, κυρίως στον όροφο. Η εγχάρακτη λιθοδομή, καθώς και τα υπολείμματα των παραστάδων στον όροφο μαρτυρούν την επιβλητικότητα, που κάποτε παρουσίαζε το κτήριο. Η όψη του έχει υποστεί αλλοιώσεις κυρίως στο τμήμα του ισογείου από μεταγενέστερες επεμβάσεις. Το κτήριο αποτέλεσε ένα διώροφο συγκρότημα κατοικιών, χωρίς υπόγειο με κοινόχρηστη είσοδο και αυλή που παραπέμπει στην τυπολογία της λαϊκής αθηναϊκής οικίας. Κάποιες μεταγενέστερες επεμβάσεις είναι εμφανείς στις λιθοδομές καθώς και στην κύρια όψη.
Σύμφωνα με τη μελέτη αποκατάστασης προβλέπονται μια σειρά από μέτρα τα οποία στοχεύουν στην εξασφάλιση της υλικής υπόστασης του κτηρίου, στην εισαγωγή νέων χρήσεων και λειτουργιών με τρόπο αρμονικό προς τη μορφή του μνημείου και κατάλληλων, ώστε να αναδεικνύουν την σημασία του ως ένα εξέχον τοπόσημο για την ιστορία της πόλης και της Ελλάδας γενικότερα.
Ο ποιητής Κωστής Παλαμάς πέρασε στην οδό Περιάνδου τα τελευταία χρόνια της ζωής του, σε μεγάλη ηλικία, αφού αναγκάστηκε να μετακομίσει εκεί μετά την έξωσή του από την κατοικία επί της οδού Ασκληπιού 3, η οποία έχει πλέον κατεδαφιστεί. Έζησε σε ένα από τα δύο διαμερίσματα του δευτέρου ορόφου με τη σύζυγό του Μαρία και την κόρη τους Ναυσικά, μαζί με άλλους ενοίκους. Εκεί άφησε και την τελευταία του πνοή. Το 2023 συμπληρώθηκαν 80 χρόνια από τον θάνατο του ποιητή.
Η Οικία Παλαμά αποτελεί σημαντικό ιστορικό τοπόσημο για την Αθήνα. Το Υπουργείο Πολιτισμού χαρακτήρισε το κτήριο ως μνημείο το 1999, ενώ η διαδικασία απαλλοτρίωσής του ξεκίνησε το 2020. Μετά από αλλεπάλληλες προσφυγές της τ. ιδιοκτήτριας στο Συμβούλιο της Επικρατείας, τελικά η απαλλοτρίωση συντελέστηκε τον Μάιο του 2023 και το ακίνητο περιήλθε στην ιδιοκτησία του ΥΠΠΟ. Η μελέτη αποκατάστασης - επανάχρησης του κτηρίου εκπονήθηκε με ευγενική χορηγία του Ιδρύματος «Σύλβιας Ιωάννου», ώστε το έργο να ενταχθεί για χρηματοδότηση στην προγραμματική περίοδο 2021-2027.
Η Υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη δήλωσε: «Η ιστορική Οικία Παλαμά, αποτελεί την τελευταία οικία του ποιητή, στην οποία έζησε με την οικογένειά του, μέχρι τον θάνατό του το 1943. Το κτήριο, αποτελεί ισχυρό σημείο αναφοράς για την ιστορία της Αθήνας, αλλά και τη σύγχρονη ιστορία μας γενικότερα, καθώς στις 28 Φεβρουαρίου 1943 η εξόδιος ακολουθία του ποιητή Κωστή Παλαμά συνδέθηκε με την μεγαλύτερη αντιστασιακή διαδήλωση στην Αθήνα ενάντια στην γερμανική κατοχή, τονώνοντας το εθνικό φρόνημα των Ελλήνων. Έπειτα από δεκαετίες εγκατάλειψης, σε συνέχεια της απόκτησης της ιδιοκτησίας του από το Υπουργείο Πολιτισμού, το 2023 ,η αποκατάσταση του κτηρίου έχει ως στόχο την ανάδειξη του μνημείου και την ένταξη στη ζωή της πόλης ως χώρος μελέτης και σπουδής της νεότερης ελληνικής λογοτεχνίας και διάδοσης του έργου του μεγάλου Έλληνα ποιητή. Η οικία Παλαμά εντάσσεται στο πλαίσιο της στρατηγικής μας για την ανάδειξη ιδιόκτητων κτηρίων του, που παρουσιάζουν ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό και ιστορικό ενδιαφέρον, με σκοπό να αποτελέσουν νέους πυρήνες πολιτισμού στο ιστορικό κέντρο της πρωτεύουσας».