Ο άνεμος «σκάλισε» τη Σφίγγα: Τι δείχνει νέα μελέτη για το διάσημο γλυπτό

Πριν από 40 και πλέον χρόνια, ο Φαρούκ Ελ-Μπαζ – διαστημικός επιστήμονας και γεωλόγος γνωστός για τις έρευνές του στις ερήμους ανά τον κόσμο – διατύπωσε τη θεωρία ότι ο άνεμος έπαιξε σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της Μεγάλης Σφίγγας της Γκίζας πριν οι αρχαίοι Αιγύπτιοι προσθέσουν επιφανειακές λεπτομέρειες στο διάσημο γλυπτό.

Τώρα, μια νέα μελέτη του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης προσφέρει στοιχεία που ενισχύουν τη θεωρία του Ελ-Μπαζ. Μια ομάδα επιστημόνων του Εργαστηρίου Εφαρμοσμένων Μαθηματικών ανέλαβε να εξετάσει τη θεωρία αναπαράγοντας τις συνθήκες του τοπίου πριν από περίπου 4.500 χρόνια – όταν πιθανότατα κατασκευάστηκε το ασβεστολιθικό άγαλμα ύψους 20 μέτρων – και διεξάγοντας δοκιμές για να διαπιστώσει πώς ο άνεμος διαμόρφωνε τους βραχώδεις σχηματισμούς.

«Τα ευρήματά μας προσφέρουν μια πιθανή “ιστορία προέλευσης” για το πώς οι σχηματισμοί που μοιάζουν με τη Σφίγγα μπορούν να προκύψουν από διάβρωση», δήλωσε ο επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης Λάιφ Ρίστροφ, αναπληρωτής καθηγητής στο Ινστιτούτο Μαθηματικών Επιστημών Courant του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης.

«Τα εργαστηριακά μας πειράματα έδειξαν ότι σχήματα που μοιάζουν εκπληκτικά με Σφίγγες μπορούν, στην πραγματικότητα, να προέλθουν από υλικά που διαβρώνονται από ταχείες ροές».

Η ομάδα που πίσω από τη μελέτη, η οποία πρόκειται να δημοσιευτεί στο περιοδικό Physical Review Fluids, δημιούργησε πήλινα μοντέλα yardang – ένας φυσικός ογκώδης γεωλογικός σχηματισμός από συμπαγή άμμο που προκύπτει από τον άνεμο σε εκτεθειμένες περιοχές της ερήμου – και τα πέρασε με γρήγορα ρεύματα νερού για να αναπαραστήσει τον άνεμο, διαπιστώνοντας ότι ένα σχήμα που μοιάζει με λιοντάρι άρχιζε να παίρνει μορφή.

Μέσα στην έρημο, υπάρχουν yardang που μοιάζουν με καθιστά ή ξαπλωμένα ζώα με σηκωμένα κεφάλια, δήλωσε ο Ρίστροφ στο CNNi. «Κάποια από αυτά μοιάζουν τόσο πολύ με ένα καθιστό λιοντάρι ή μια καθιστή γάτα, που μερικές φορές ονομάζονται Λιοντάρια Λάσπης (Mud Lions). Τα πειράματά μας θα μπορούσαν να συμβάλουν στην κατανόηση του τρόπου με τον οποίο σχηματίζονται αυτά τα yardang», είπε.

Αμφισβήτηση από αιγυπιολόγους

Η αρχική θεωρία ότι ο άνεμος είχε διαμορφώσει ένα yardang στο σχήμα της Σφίγγας παρουσιάστηκε για πρώτη φορά σε ένα άρθρο του περιοδικού Smithsonian το 1981 από τον Ελ-Μπαζ και έχει αμφισβητηθεί κατά καιρούς από πολλούς αιγυπτιολόγους.

«Μόλις η Μεγάλη Σφίγγα σκαλίστηκε, η φύση έπαιξε ρόλο στην περαιτέρω διαμόρφωσή της, αλλά είναι απίθανο η αρχική της μορφή να βασίστηκε σε ένα yardang – τα οποία είναι γενικά από λάσπη, ενώ αυτή είναι από ασβεστόλιθο –καθώς υπάρχουν σημαντικά σημάδια λατομείου και εργασιών γύρω της», δήλωσε στο CNNi η Σαλίμα Ικράμ, καθηγήτρια Αιγυπτιολογίας στο Αμερικανικό Πανεπιστήμιο του Καΐρου.

«Δεν είναι τόσο μαύρο και άσπρο», απαντούν οι ερευνητές του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης.

«Κανείς δεν λέει ότι αυτό το πράγμα είναι εξ ολοκλήρου ανθρώπινο και κανείς δεν λέει ότι είναι εξ ολοκλήρου σκαλισμένο από τη φύση. Το ερώτημα είναι πόσο υπήρχε από τη φύση και στη συνέχεια τροποποιήθηκε περαιτέρω», δήλωσε ο Ρίστροφ.

«Αυτό που κάνει η μελέτη μας είναι να σας πει ότι ένα μεγάλο μέρος της βάσης του κεφαλιού, του λαιμού και των ποδιών, είναι δυνατόν να σκαλιστεί από τη φύση, από τη διάβρωση».

Με πληροφορίες από: Scientists offer evidence to support possible Great Sphinx origin story by Taylor Nicioli, CNN