John Cassavetes: Ο πρωτοπόρος του αμερικανικού ανεξάρτητου κινηματογράφου

Πραγματικά δεν υπάρχουν άλλοι Αμερικάνοι σκηνοθέτες που να έχουν τόσο βαθιά επιρροή στο τοπίο του κινηματογράφου, ενώ παραμένουν εγκληματικά απόντες από το μυαλό του mainstream κοινού όπως ο Ελληνοαμερικανός John Cassavetes.

Η αδιαμφισβήτητη κορωνίδα του ανεξάρτητου κινηματογράφου της Δύσης, αυτός ο Νεοϋορκέζος και το ξεκάθαρα ακατέργαστο και ακατάστατο στυλ κινηματογραφικής δημιουργίας που ενέπνευσαν τον Martin Scorsese, λειτούργησαν ως η κύρια επιρροή για τους αδερφούς Safdie και είναι τόσο σημαντικό πολιτιστικά που ονομάστηκε με το όνομα του ένα ολόκληρο βραβείο για τον ανεξάρτητο κινηματογράφο.

Προτού εμβαθύνουμε στις σκηνοθετικές του προσπάθειες, είναι σημαντικό να αναφέρουμε την μάλλον άγνωστη αλλά εξέχουσα καριέρα του στην υποκριτική – το πιθανότερο είναι, ακόμα κι αν δεν έχετε ακούσει ποτέ σαν ηθοποιό, πιθανότατα να τον έχετε δει. Οι συμμετοχές του στην οθόνη ξεπερνούν τις 50, ξεκινώντας με ρόλους σε ταινίες μεγάλου μήκους και τηλεόραση, ξεκινώντας από τη δεκαετία του 1950. Ωστόσο, το πιο σημαντικό, ήταν υποψήφιος για Όσκαρ Β' Ανδρικού Ρόλου για τον ρόλο του ως Victor Franko στη σημαντική πολεμική ταινία του Robert Aldrich της δεκαετίας του '60, The Dirty Dozen.

Ένα χρόνο αργότερα, το 1968, απεικόνισε τον όμορφο και γοητευτικό αλλά ύποπτο και πιθανώς κακό σύζυγο της Mia Farrow στο αριστούργημα τρόμου του Roman Polanski, Rosemary’s Baby.

Ξανά και ξανά, ο Cassavetes αποδείχτηκε ένας υπέροχα ταλαντούχος ηθοποιός – αλλά ήταν πίσω από την κάμερα, καθισμένος στην καρέκλα του σκηνοθέτη, που είδε τα ταλέντα του να ανεβαίνουν στα ύψη. Η πρώτη του ταινία ήταν το Shadows - ένα απίστευτα πρωτοποριακό indie δράμα που εξέταζε τις φυλετικές σχέσεις στην πόλη της Νέας Υόρκης προς τα τέλη της δεκαετίας του 1950. Ξεκίνησε ένα επαναλαμβανόμενο και εξέχον θέμα στο έργο του: τον αυτοσχεδιασμό.

Μετά από ένα πέρασμα στο στούντιο σκηνοθετώντας το Too Late Blues, ακολούθησε το δράμα A Child Is Waiting των Burt Lancaster/Judy Garland δύο χρόνια αργότερα, ο Cassavetes επέστρεψε στη δημιουργική ελευθερία που του επέτρεψε η ανεξάρτητη παραγωγή ταινιών και έκανε το Faces. Έντονα ειλικρινής και συχνά αρκετά προκλητική, αυτή η ελικοειδής απεικόνιση της κατάρρευσης ενός γάμου ήταν ο απόλυτος αντίθεση της ταινίας του Χόλυγουντ στούντιο. Στον αμερικανικό κινηματογράφο δεν είχε υπάρξει ποτέ κάτι τέτοιο. Ήταν κάτι το πρωτοφανές, και σχεδόν κάθε σκηνή είχε ανθρώπους να αυτοσχεδιάζουν και να συζητούν μεταξύ τους. Για σκηνοθέτες όπως ο Scorsese, ο Woody Allen και ο Robert Altman, αυτό ήταν ήταν κάτι το επαναστατικό.

Η συνέχεια του ήταν το Husbands, η πρώτη από τις πολλές ταινίες που χαρακτηρίζουν την αναμφισβήτητη και υπνωτιστική γοητεία των ηθοποιών Ben Gazzara και Peter Falk. Μετά από τις αποπνικτικές γελοιότητες τριών ανδρών που ακολουθούσαν την κηδεία ενός τέταρτου μέλους της παρέας, το αποτέλεσμα ήταν, για άλλη μια φορά, μια περίεργη και ελάχιστα συνεκτική σειρά σκηνών που κορυφώθηκε σε μια δυνατή και μεγαλειώδη εμπειρία θέασης.

Ο Cassavetes συνέχισε να κάνει ταινίες στη δεκαετία του 1980, αλλά η ανεπίσημη τριλογία των ταινιών της δεκαετίας του 1970 καθόρισε τελικά τον κατάλογό του. Το πρώτο ήταν το A Woman Under the Influence του 1974, το οριστικό παράδειγμα της τακτικής συνεργασίας του με τη σύζυγό του, Gena Rowlands - μια από τις πιο καλτ γυναίκες ηθοποιούς στον κόσμο. Ακολούθησε δύο χρόνια αργότερα το The Killing of a Chinese Bookie και το Opening Night, το 1977.

Το 1999, δέκα χρόνια μετά τον θάνατο του ηθοποιού σε ηλικία 59 ετών, τα Independent Spirit Awards τίμησαν την κληρονομιά, το ήθος και την αφοσίωση του σκηνοθέτη στον ανεξάρτητο κινηματογράφο με το νέο τους βραβείο, το «Independent Spirit John Cassavetes Award». Πάνω από μια δεκαετία αργότερα, το 2010, οι αδερφοί Safdie θα κέρδιζαν το βραβείο με τον Daddy Longlegs και χάρη στην μετέπειτα επιτυχία τους με το Good Time, ο ενθουσιασμός τους για τον σκηνοθέτη και την ανεξίτηλη δουλειά του θα συνέχιζε να για βρει ένα νέο, νεότερο κοινό.