Νέα στοιχεία για τα Γλυπτά του Παρθενώνα – Ήταν πολύ πιο περίπλοκα χρωματισμένα απ’ ό,τι νομίζαμε

Αν και τα Γλυπτά του Παρθενώνα θαυμάζονταν για αιώνες για τη λευκή τους λάμψη, είναι από καιρό γνωστό ότι ήταν αρχικά έντονα ζωγραφισμένα, προτού τα «καθαρίσουν» οι χιλιετίες των καιρικών συνθηκών, οι βομβαρδισμοί από κανόνια, ο τραχύς χειρισμός και ο υπερβολικά ενθουσιώδης καθαρισμός.

Ωστόσο, τα στοιχεία γύρω από τη βαφή τους ήταν εξαιρετικά δυσεύρετα, οδηγώντας τον πρώην επιμελητή τους στο Βρετανικό Μουσείο να ομολογήσει ότι, μετά από χρόνια μάταιου κυνηγιού για ίχνη χρωστικής ουσίας, μερικές φορές αμφέβαλλε ότι ήταν καν ζωγραφισμένα.

Σύμφωνα με τον Guardian, μια νέα εξέταση των γλυπτών από το Βρετανικό Μουσείο, με τη χρήση καινοτόμων τεχνικών σάρωσης, αποκάλυψε στοιχεία για έναν «πλούτο σωζόμενων χρωμάτων». Και υποδηλώνει, σύμφωνα με τους ερευνητές, ότι η ζωγραφική των γλυπτών ήταν «ένα πιο περίπλοκο εγχείρημα από ό,τι είχε ποτέ φανταστεί κανείς» –ενδεχομένως τόσο περίπλοκο και λεπτό όσο και η γλυπτική τους.

Οι ερευνητές βρήκαν στοιχεία που υποδηλώνουν ότι ορισμένα από τα γλυπτά είχαν έντονα μοτίβα με σχέδια που περιλάμβαναν ανθρώπινες φιγούρες και φύλλα φοίνικα, ζωγραφισμένα ώστε να ταιριάζουν με τις υποκείμενες πτυχές και την υφή του μαρμάρου.

Αντί να έχουν ξεπλυθεί από όλα τα ίχνη χρώματος, λένε, τα γλυπτά του Παρθενώνα μπορεί να είναι «τα καλύτερα διατηρημένα παραδείγματα σωζόμενης πολυχρωμίας της Αθήνας των μέσων του πέμπτου αιώνα π.Χ.».

«Σε γενικές γραμμές, στον επιστημονικό τομέα, βρίσκουμε πολύ, πολύ, πολύ μικρά ίχνη χρωστικής, οπότε αυτό είναι που συνήθως περιμένουμε», δήλωσε ο Δρ. Τζιοβάνι Βέρι, συντηρητής στο Ινστιτούτο Τέχνης του Σικάγο, ο οποίος ηγήθηκε της έρευνας με μια ομάδα συντηρητών, ιστορικών κλωστοϋφαντουργίας και αρχαιολόγων από το Βρετανικό Μουσείο και το Kings College του Λονδίνου.

«Και έτσι ήταν μια θαυμάσια αποκάλυψη να διαπιστώσουμε ότι υπήρχαν περισσότερα από όσα συνήθως βρίσκουμε. Επειδή τίποτα δεν ήταν πραγματικά ορατό με γυμνό μάτι. Ούτε καν ένα ίχνος του. Υπό αυτή την έννοια, ξεπέρασε τις προσδοκίες».

Η μελέτη χρησιμοποίησε μια τεχνική που ονομάζεται φωταύγεια προκαλούμενη από το ορατό φως, μια μη επεμβατική διαδικασία απεικόνισης που αναπτύχθηκε από τον Βέρι, για να ανιχνεύσει μικροσκοπικά ίχνη ενός χρώματος που ονομάζεται αιγυπτιακό μπλε, μια χρωστική ουσία που αποτελείται από ασβέστιο, χαλκό και πυρίτιο και χρησιμοποιήθηκε ευρέως στην αρχαιότητα.

Αν και αόρατο με γυμνό μάτι, λάμπει με έντονο λευκό χρώμα όταν υποβάλλεται στην τεχνική σάρωσης. Ο Βέρι και η ομάδα του βρήκαν ίχνη αιγυπτιακού μπλε σε 11 γλυπτά του αετώματος και σε μια φιγούρα της ζωφόρου, τα οποία χρησιμοποιήθηκαν με διάφορους τρόπους. Χρησιμοποιείται για να ξεχωρίσει τη ζώνη της θεάς Ίριδας, πόδια του Κέκροπα, και για να τονίσει τον αφρό των κυμάτων από τα οποία ο Ήλιος βγαίνει μέσα στο άρμα του.

Εντυπωσιακές λεπτομέρειες εντόπισαν στη μορφή της Διώνης, η οποία κάθεται σε βράχο με την κόρη της, Αφροδίτη, ξαπλωμένη δίπλα της. Εξετάζοντας την κατανομή του αιγυπτιακού μπλε στο μοτίβο του χιτώνα της Διώνης, εντόπισαν την εικόνα δύο ανθρώπινων ποδιών που τρέχουν, μαζί με άλλες εικόνες που πιστεύουν ότι μπορεί να δείχνουν ένα χέρι και ένα πόδι, μέρος «ενός υφαντού σχεδίου με ανθρώπινες μορφές που εμφανίζονται και εξαφανίζονται ανάμεσα στις πτυχές του ενδύματος». Εντόπισαν επίσης το μοτίβο ενός φύλλου φοίνικα.

Προηγουμένως είχε υποτεθεί ότι οι μορφές του Παρθενώνα είχαν ζωγραφιστεί με πιο υποτονικά ενδύματα, δήλωσε ο Βέρι, ίσως για να αναδειχθεί η πολυπλοκότητα της γλυπτικής. Στην πραγματικότητα, η πολυχρωμία τους μπορεί να ήταν εξίσου περίτεχνη. Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν επίσης άλλη τεχνολογία σάρωσης για να εξετάσουν τον τρόπο με τον οποίο ήταν σκαλισμένα τα αγάλματα, ανακαλύπτοντας ότι οι γλύπτες χρησιμοποίησαν ελαφρώς διαφορετικές τεχνικές για να αναπαραστήσουν τα διαφορετικά υφάσματα των ενδυμάτων των θεών του Ολύμπου, όπως το λινό ή το μαλλί.

Παρά τα αξιοσημείωτα νέα σχέδια χρωμάτων που αποκαλύφθηκαν, δήλωσε ο Βέρι, δεν ήταν δυνατή η λεπτομερής κατανόηση του τρόπου με τον οποίο τα χρησιμοποιούσαν οι καλλιτέχνες. «Είναι, πιστεύω, σχεδόν αδύνατο να δώσουμε μια αίσθηση του πώς πραγματικά θα έμοιαζαν, επειδή δεν γνωρίζουμε αρκετά», είπε. «Το να γνωρίζουμε τις χρωστικές ουσίες δεν είναι αρκετό».

Η έρευνα δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Antiquity.