Μήπως οι ταινίες του Χόλιγουντ έχουν χάσει πλέον την «ψυχή» τους;

Πριν από λίγο καιρό, βρέθηκα να βλέπω ξανά το «Kingdom of Heaven» του Ridley Scott όταν μία συνειδητοποίηση με χτύπησε στο κεφάλι σαν κεραυνός: οι ταινίες του Χόλιγουντ έχουν χάσει την «ψυχή» τους.

Υπάρχουν, φυσικά, κάποιες εξαιρέσεις, αλλά κάπου στη μετάβαση από τις αρχές της δεκαετίας του 2000 στη δεκαετία του 2010, υπήρξε μια μοιραία στροφή. Και τώρα, η συντριπτική πλειοψηφία αυτού που μας έχει μείνει είναι απλά ένα τυχαίο «περιεχόμενο», κάτι σαν γέμισμα για να μην έχουμε άδειες πλατφόρμες.

Δεν είναι μόνο το αισθητικό στοιχείο του κινηματογράφου που έχει αλλοιωθεί. Δεν πιστεύω ότι είναι τόσο απλό όσο το να χάνεις τον κόκκο και τη ζεστασιά του φιλμ, ας πούμε, της σφαιρικής μορφής μιας Super Panavision 70 που χρησιμοποιήθηκε στο «Lawrence of Arabia» (1962) του David Lean προς όφελος της πολύ καθαρής κινηματογραφίας που μπορείς να πεις αμέσως ότι προορίζεται για streaming.

Και όσον αφορά την κινηματογραφική ιστορία - ενώ το Χόλιγουντ σίγουρα πάσχει από ένα πρόβλημα πρωτοτυπίας που έχει οδηγήσει σε ατελείωτες (κάπως μίζερες) πομπές από prequel, συνέχειες, reboots, remake, ανανεώσεις κ.λπ - το πράγμα έχει πάρει τον κατήφορο.

Κι όλα αυτά πως προέκυψαν; Η παλιά φρουρά του σινεμά χάνεται αργά αλλά σταθερά και οι γύπες των μάρκετινγκ αλγόριθμων πιάνουν όλα τα πόστα. Άλλωστε η πιο πετυχημένη συνταγή είναι αυτή: Ό,τι πουλάει μπαίνει πρώτο στη σελίδα του Netflix κι έτσι κάπως αναγκαστικά, επειδή όλοι βαριόμαστε πλέον να ψάχνουμε (γιατί θα κρυώσει η πίτσα), βλέπουμε οποιαδήποτε χλιαρή αηδία μας πλασάρεται στο νούμερο 1 του streaming chart.

Ποιο είναι το λάθος που κάνουν οι σύγχρονες ταινίες, σε αισθητηριακό επίπεδο, που τις κάνει τελικά να μοιάζουν αδύναμες συγκριτικά με τα κινηματογραφικά έπη που είχαμε μάθει να αγαπάμε την δεκαετία του ενενήντα και του ογδόντα;

Αν ρωτούσατε τον Matt Damon για την εμφανή «παρακμή» του κινηματογράφου την τελευταία δεκαετία, θα σας έλεγε ότι τα άσχημα οικονομικά έχουν τρομάξει την όρεξη του συστήματος του Χόλιγουντ για ρίσκο και πρωτοτυπία.

«Το DVD ήταν ένα τεράστιο μέρος της επιχείρησής μας, της ροής εσόδων μας, και η τεχνολογία μόλις το έκανε ξεπερασμένο», εξήγησε ο βετεράνος του Χόλιγουντ κατά την εμφάνισή του σε γνωστή εκπομπή.

«Οι ταινίες που κάναμε παλιά, είχες την πολυτέλεια να μην βγάλεις όλα σου τα λεφτά όταν παιζόταν στο σινεμά γιατί ήξερες ότι είχες το DVD πίσω από την κυκλοφορία και έξι μήνες αργότερα, θα έπαιρνες ένα ολόκληρο άλλο κομμάτι εσόδων».

To αντίθετο παράδειγμα μας έρχεται από το Top Gun: Maverick. Αν ρωτούσατε τον σκηνοθέτη του Top Gun: Maverick, Joseph Kosinski, θα απέδιδε όλη αυτή τη μετατόπιση της ποιότητας στην υπερβολική εξάρτηση του σύγχρονου σκηνοθέτη στο CGI έναντι των παραδοσιακών εφέ.

Τι θα έλεγε όμως ένας τύπος που νοίκιασε μαχητικά αεροσκάφη F-18 για 16.000 δολάρια την ώρα;

«Σίγουρα βλέποντας τους ανθρώπους να αντιδρούν σε μια αυθεντικά αποτυπωμένη ταινία μέσα στην κάμερα, όπως το Top Gun: Maverick, μας κάνει όλους να νιώθουμε καλά που η προσέγγισή μας λειτουργεί και εκτιμάται από το κοινό», είπε ο Joseph Kosinski στο The Wrap. «Είναι σχεδόν αστείο για μένα να βλέπω ανθρώπους που είναι τόσο ερωτευμένοι με την πραγματική φωτογραφία. Οι νεότεροι σχεδόν δεν έχουν δει πολλά από αυτό. Είναι τόσο συνηθισμένοι στο ότι το CGI είναι εργαλείο μεγάλων ταινιών που όταν γυρίζεις κάτι πραγματικά, μοιάζει καινοτόμο».

Το ζήτημα όμως είναι το εξής: Οι ταινίες τύπου «Netflix» έχουν κυριολεκτικά κατακλείσει την αγορά του Χόλιγουντ κι αυτό μας ανησυχεί πολύ.

Γιατί;

Μα φυσικά γιατί δεν είναι ικανοί να γυρίσουν μία αξιοπρεπής σκηνή μάχης, χωρίς να βυθίσουν τους πάντες μέσα στο σκοτάδι για να μην φαίνονται οι ατέλειες και η φτήνια της παραγωγής.

Από τον Πόλεμο των Άστρων μέχρι τους Transformers, τους Πειρατές της Καραϊβικής έως τα σύγχρονα εκτρώματα του Netflix, τα κινηματογραφικά στούντιο έχουν καταντήσει retail επιχειρήσεις προσπαθώντας να πουλήσουν μανιωδώς παιχνίδια, εμπορεύματα και μπλουζάκια.

Κάποτε το σινεμά ήταν για την αισθητική, το σενάριο, την πραγματοποίηση των πιο τρελών μας ονείρων, ταξιδιών που δεν είμασταν ικανοί να κάνουμε με το σώμα αλλά μόνο με το μυαλό μας. Πλέον όμως οι ταινίες έχουν καταντήσει απλά κομμάτια εφήμερα, προϊόντα που δεν ασχολούνται με το διαχρονικό, αλλά μόνο με τα νούμερα και τις πωλήσεις.