Φεστιβάλ Τεχνών Rolex: Λογοτεχνία, Θέατρο και Κινηματογράφος στη «σκηνή» του pre-festival

Παγκοσμίου βεληνεκούς καλλιτέχνες βρίσκονται στην Αθήνα αυτή την περίοδο, με αφορμή τη διοργάνωση του «Φεστιβάλ Τεχνών Rolex: Γιορτάζοντας 20 χρονιά καθοδήγησης» και των προφεστιβαλικών εκδηλώσεων που λαμβάνουν χώρα σε σημαντικούς πολιτιστικούς χώρους της ελληνικής πρωτεύουσας.

Η Rolex, επί περισσότερο από μισό αιώνα, καταγράφει συνεργασίες με ορισμένους από τους πιο ταλαντούχους καλλιτέχνες στον κόσμο, καθώς και με κορυφαίους θεσμούς του πολιτισμού. Διαρκής της στόχος είναι να τιμήσει την αριστεία και να συνεισφέρει στη συνεχή καλλιτεχνική κληρονομιά, δημιουργώντας σύνδεσμο ανάμεσα στο παρελθόν, το παρόν και το μέλλον.

Το Πρόγραμμα Rolex για την Καλλιτεχνική Καθοδήγηση επιβεβαιώνει τη δέσμευση της εταιρείας στις τέχνες ανά τον κόσμο. Από τις 26 έως τις 28 Μαΐου, καλλιτέχνες που έχουν σημαδέψει με το έργο τους το παγκόσμιο καλλιτεχνικό στερέωμα, καταξιωμένοι στον τομέα τους, αλλά και νεότεροι με αποδεδειγμένο ταλέντο, που μαγεύει το κοινό, δημιουργούν ένα μοναδικό φεστιβάλ τέχνης, που τιμά το συγκεκριμένο πρόγραμμα. Το Φεστιβάλ Τεχνών Rolex καλύπτει τον χορό, το θέατρο, τη μουσική, τον κινηματογράφο, την αρχιτεκτονική, τις εικαστικές τέχνες και τη λογοτεχνία, προβάλλοντας ειδικά τη νέα γενιά εξαιρετικών διεθνών καλλιτεχνών. Από τις 22 έως τις 25 Μαΐου, παρουσιάζεται ένα ειδικό προφεστιβαλικό πρόγραμμα, αφιερωμένο στους κατοίκους της Αθήνας και διαρθρωμένο έτσι ώστε να προωθήσει την αλληλεπίδραση μεταξύ των Ελλήνων καλλιτεχνών, των επαγγελματιών των τεχνών και των νέων ανθρώπων.

Στο πλαίσιο των προφεστιβαλικών εκδηλώσεων, οργανώνονται τρεις εξαιρετικά ενδιαφέρουσες δημόσιες ομιλίες με αντικείμενο τη Λογοτεχνία, το Θέατρο και τον Κινηματογράφο με την παρουσία τριών καλλιτεχνών παγκοσμίου αναγνώρισης: Του συγγραφέα Miroslav Penkov, υπότροφου της Rolex, της σκηνοθέτιδας μεγάλων επιτυχιών και μέντορα της Rolex, Phyllida Lloyd και του μοντέρ Walter Murch, που επίσης διετέλεσε μέντορας κινηματογράφου (2012 – 2013).

Η μυθιστορηματική γραφή που ξεπερνά τα τοπικά σύνορα

Για τις προκλήσεις των συγγραφέων που θέλουν να απευθύνονται στο παγκόσμιο κοινό μέσα από τη μυθοπλασία, συζητούν ο Βούλγαρος συγγραφέας και υπότροφος Λογοτεχνίας της Rolex, Miroslav Penkov και ο μεταφραστής του στα ελληνικά, Άκης Παπαντώνης. Πρόκειται για τη δημόσια ομιλία με τίτλο «Μυθοπλασία και τοπικότητα σε ένα παγκόσμιο συγκείμενο», που λαμβάνει χώρα στον Πύργο Βιβλίων του Κέντρου Πολιτισμού Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ), την Τετάρτη 24 Μαΐου 2023 στις 19:00, με συντονιστή τον Κώστα Σπαθαράκη, επιμελητή, μεταφραστή και ιδρυτή των Εκδόσεων Αντίποδες και μέλος της Συμβουλευτικής Επιτροπής του Φεστιβάλ Τεχνών Rolex.

Ο Miroslav Penkov, γεννήθηκε στη Βουλγαρία και σήμερα, με βάση στις Ηνωμένες Πολιτείες, γράφει τόσο στα βουλγαρικά όσο και στα αγγλικά, ενώ τα βιβλία του έχουν λάβει διθυραμβικές κριτικές στις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά και στην πατρίδα του. Με τον μεταφραστή του στα ελληνικά, Άκη Παπαντώνη, συζητά για τις δυσκολίες που παρουσιάζει η μυθιστορηματική γραφή που διατρέχει τα σύνορα και τις γλώσσες, αλλά και για την προσπάθειά του να καταστήσει οικουμενική μια τοπική γλώσσα γεμάτη από σύμβολα και μύθους. Ο ίδιος έφυγε από τη Βουλγαρία στην ηλικία των 19 ετών για να σπουδάσει ψυχολογία στις ΗΠΑ, έκανε όμως στροφή στη λογοτεχνία για να «δώσει φωνή σε έναν λαό που δεν έχει φωνή», όπως δηλώνει χαρακτηριστικά για τη Βουλγαρία. Η βραβευμένη του συλλογή διηγημάτων με τίτλο East of the West: A Country in Stories (2011) έχει μεταφραστεί σε πάνω από είκοσι γλώσσες, ενώ το μυθιστόρημά του με τίτλο Stork Mountain (2016) έχει χαρακτηριστεί ως ο Δον Κιχώτης της Βουλγαρίας.

Ο Άκης Παπαντώνης γεννήθηκε το 1978 στην Αθήνα και είναι καθηγητής Επιγενετικής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου του Γκέτινγκεν και συγγραφέας ο ίδιος, καθώς έχουν κυκλοφορήσει δύο μυθιστορήματά του, το Καρυότυπος (Κίχλη, 2014 – Βραβείο Πρωτοεμφανιζόμενου Πεζογράφου του Περιοδικού «Αναγνώστης») και το Ρηχό νερό, σκιές (Κίχλη, 2019) καθώς και μία ποιητική συλλογή, το bildungsroman (Κίχλη, 2021). Έχει μεταφράσει στα ελληνικά τα έργα του Miroslav Penkov (Ανατολικά της Δύσης, Αντίποδες, 2016 και Το βουνό των πελαργών, Αντίποδες, 2018) και μία ανθολογία της ποίησης του Raymond Carver (Εκεί που είχαν ζήσει, Κίχλη, 2020).

Η Σαιξπηρική τριλογία του Donmar από τη Phyllida Lloyd

Η σπουδαία σκηνοθέτιδα Phyllida Lloyd, αναπτύσσει μία επίσης, πολύ ενδιαφέρουσα δημόσια ομιλία του Φεστιβάλ, την ίδια ημέρα (24/05), στις 20:00, στον Χώρο E του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου - Πειραιώς 260, με τίτλο: «Η Σαιξπηρική Τριλογία του Donmar». Στην εκδήλωση η σκηνοθέτιδα παρουσιάζει κινηματογραφικό αρχειακό υλικό από τρεις παραστάσεις του θεάτρου Donmar Warehouse, σε μία ομιλία για την Σαιξπηρική τριλογία του Donmar. Πρόκειται για τη γυναικεία τριλογία, κατά την οποία το έργο διαδραματίζεται σε φυλακές και εστιάζει στην αναπαράσταση των γυναικών και κοινοτήτων που χαρακτηρίζονται από διαφορετικότητα. Η Κατερίνα Ευαγγελάτου, Καλλιτεχνική Διευθύντρια του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου προλογίζει την παρουσίαση, ενώ ακολουθεί συζήτηση με το κοινό, που συντονίζει η δημοσιογράφος Στέλλα Χαραμή.

Η Σαιξπηρική Τριλογία -- Ιούλιος Καίσαρας, Ερρίκος IV και Η Τρικυμία της Βρετανίδας σκηνοθέτιδας που έχει στο βιογραφικό της έργα θεάτρου, όπερας και κινηματογράφου – μεταξύ αυτών των μεγάλων επιτυχιών Mamma Mia! Και Η Σιδηρά Κυρία, δημιούργησε αυτό το πολυδιάστατο έργο. Το καστ αποτελείται αποκλειστικά από γυναίκες, ενώ ο διεθνής Τύπος τη χαρακτήρισε ως «ένα από τα σημαντικότερα θεατρικά γεγονότα των τελευταίων 20 ετών». Η Lloyd έχει σκηνοθετήσει επίσης το μιούζικαλ TINA: The Tina Turner Musical στο West End του Λονδίνου, το οποίο παρουσιάστηκε έπειτα στο Broadway και στην υπόλοιπη Ευρώπη και ήταν μέντορας της Whitney White το 2020-2022.

Την παρουσίασή της θα ακολουθήσει συζήτηση με το κοινό.

Το μοντάζ στην Τέχνη του Κινηματογράφου

Μια «τέχνη» που παραμένει συχνά αθέατη στον κινηματογράφο, αυτή του μοντάζ, είναι το κεντρικό θέμα της δημόσιας συζήτησης του Walter Murch, μέντορα Κινηματογράφου της Rolex με τον Γιώργο Μαυροψαρίδη. Οι δύο τους εξετάζουν την «Τέχνη του μοντάζ» μέσα από κινηματογραφικά αποσπάσματα, μιλώντας ο ένας για ταινίες του άλλου, με συντονιστή τον Ορέστη Ανδρεαδάκη, Καλλιτεχνικό Διευθυντή του Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, την Τετάρτη, 24 Μαΐου, στις 19:00, στον Κινηματογράφο Άστορ.

Ο Walter Murch είναι Αμερικανός μοντέρ εικόνας και ήχου, που έχει στο βιογραφικό του ταινίες όπως η τριλογία Ο Νονός, Η συνομιλία, Αποκάλυψη, τώρα! και Ο Άγγλος ασθενής, για την οποία του απονεμήθηκε το άνευ προηγουμένου διπλό Όσκαρ το 1996, ενώ έχει συνεργαστεί με κορυφαίους κινηματογραφιστές, όπως οι Francis Ford Coppola και Anthony Minghella. Ο Murch συνέγραψε ένα βιβλίο σχετικά με το μοντάζ, In the Blink of an Eye (2001), και συνεργάστηκε με τον συγγραφέα Michael Ondaatje στο βιβλίο The Conversations: Walter Murch and the Art of Film Editing (2002). Η πιο πρόσφατη ταινία του, στην οποία είναι συν-συγγραφέας σεναρίου και μοντέρ, ήταν το ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους Coup 53 (2019). Ο Murch γράφει ένα ακόμη βιβλίο για τον κινηματογράφο, Suddenly Something Clicked, που θα εκδοθεί από την Faber&Faber το 2024.

Ο μοντέρ ταινιών του Γιώργου Λάνθιμου, Γιώργος Μαυροψαρίδης έχει αποσπάσει 12 βραβεία και 24 υποψηφιότητες για ταινίες όπως οι Κυνόδοντας (2009), Ο αστακός (2015), Ο θάνατος του ιερού ελαφιού (2017) και Η ευνοούμενη (υποψηφιότητες για Όσκαρ και BAFTA, βραβείο ACE Eddie και βραβείο Ευρωπαίου Μοντέρ της Χρονιάς). Μάλιστα, για το τελευταίο βραβείο, η Ευρωπαϊκή Ακαδημία Κινηματογράφου ανέφερε: «Με μεγάλο ταλέντο, ο Γιώργος κατάφερε να μοντάρει την ταινία Η Eυνοούμενη με έξυπνο, φρέσκο και ευρηματικό τρόπο, χαρίζοντας στην ταινία μια άνετη και φυσική ροή, κάνοντάς την παιχνιδιάρικη σαν παρτίδα ντάμας». Ο καλλιτέχνης πρόσφατα ολοκλήρωσε το μοντάζ για την ταινία Poor Things και τώρα μοντάρει την ταινία And (και οι δύο ταινίες σε σκηνοθεσία του Γιώργου Λάνθιμου).

Οι προφεστιβαλικές εκδηλώσεις του «Φεστιβάλ Τεχνών Rolex: Γιορτάζοντας 20 χρόνια καθοδήγησης» περιλαμβάνουν ακόμη 4 δημόσιες ομιλίες, δύο εργαστήρια και τρία masterclasses, ενώ το πρόγραμμα του Φεστιβάλ ξεκινά στις 26 Μαΐου, με events στο ΚΠΙΣΝ, το Ωδείο Αθηνών και το Μέγαρο Μουσικής. Πρόκειται για διατομεακές παραστάσεις, εκθέσεις, αναγνώσεις, προβολές, εγκαταστάσεις και συζητήσεις που μοιράζονται τα επιτεύγματα και τις δημιουργικές σχέσεις των προστατευομένων και των μεντόρων της Rolex, που ξεπερνούν τους 60.

Δείτε εδώ το πρόγραμμα των προφεστιβαλικών εκδηλώσεων και εδώ το πρόγραμμα των εκδηλώσεων του Φεστιβάλ Τεχνών Rolex.