«Σπιρτόκουτο: The Musical»: Η θρυλική ταινία του Γιάννη Οικονομίδη στη σκηνή της Στέγης

Το «Σπιρτόκουτο: The Musical» ανεβαίνει στην κεντρική σκηνή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση από τις 5 Νοεμβρίου σε σκηνοθεσία του Γιώργου Νιάρρου, 20 χρόνια μετά την έξοδο της ταινίας του Γιάννη Οικονομίδη.

Ένα μικροαστικό διαμέρισμα που στενάζει, ένα a/c που δεν δουλεύει. Μια τηλεόραση που παίζει αδιάκοπα. Τσιγάρα και φραπές. Το λαϊκό άσμα ενός πατέρα καφετζή, η ταραγμένη φωνή μιας μάνας. Το ρυθμικό παραλήρημα ενός σεξιστή γιου, η μεγαλοπρεπής άρια του κουνιάδου. Το οικογενειακό μακελειό με πρωταγωνιστή τον Δημήτρη, ιδιοκτήτη καφετέριας, δεν αργεί να ξεσπάσει και μέσα σε μια Κυριακή του Αυγούστου όλα τινάζονται στον αέρα.

Η βία χτυπάει κόκκινο, τα πρόσωπα μπαινοβγαίνουν στο «σπιρτόκουτο» με τα τραγούδια και τις μελωδίες της απόγνωσής τους. Η σύζυγος Μαρία, τα παιδιά, το υπόλοιπο σκυλολόι, όλοι εναντίον όλων, και στη μέση ο σολίστας πάτερ φαμίλιας.

H σκληρή γλώσσα και τα φλέγοντα ερωτήματα αναδιατυπώνονται με μουσικούς όρους: «Τι θα κάνεις με τη Λίντα, Βαγγέλη;»

Πώς θα ήταν αν αυτοί οι άνθρωποι τραγουδούσαν αντί να μιλάνε; Πώς μπορεί το «Σπιρτόκουτο», 20 χρόνια μετά την έξοδό του στις αίθουσες να μεταμορφωθεί σε μιούζικαλ;

Ο Γιάννης Νιάρρος, όπως αναφέρει και η επίσημη ανακοίνωση της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση, «σηκώνει το γάντι και απαντά σε αυτά τα τολμηρά ερωτήματα με τον πιο ακραίο, ρηξικέλευθο τρόπο».

«Εννέα μουσικοί, έντεκα ερμηνευτές και πλήθος άλλων συντελεστών μεγεθύνουν την τραγελαφική πραγματικότητα της ελληνικής οικογένειας και, με οδηγό το πρωτότυπο μουσικό έργο των Γιάννη Νιάρρου και Αλέξανδρου Λιβιτσάνου, μας παρουσιάζουν μια καινούρια, αδιανόητη εκδοχή του θρυλικού Σπιρτόκουτου».

Το πρώτο πανδημικό lockdown βρήκε τον Γιάννη Νιάρρο και τον συνθέτη Αλέξανδρο Λιβιτσάνο να επιχειρούν να φέρουν σε επαφή τον κόσμο του "Σπιρτόκουτου" με αυτόν του μιούζικαλ. Παρά τον γενικότερο περιορισμό των ημερών, ο Γιάννης Νιάρρος θεώρησε ιδιαίτερα απελευθερωτική τη διαδικασία, «γιατί σε αυτό το εγχείρημα δεν υπάρχει η πιθανότητα λάθους. Είναι όλο “λάθος”, με την έννοια πως δεν υπάρχει πεπατημένη. Νομίζω πως η μουσική μας αντικατοπτρίζει τέλεια τα συναισθήματα που προκαλεί η ταινία και τα διογκώνει. Είναι επική, λαϊκή, βρόμικη, σκοτεινή, ξεκαρδιστική, γελοία, σοβαρή, συγκινητική, ανεβαστική – και στην πραγματικότητα δεν περιγράφεται εύκολα».

Ο σκηνοθέτης της παράστασης, Γιάννης Νιάρος, περιγράφει το πρότζεκτ με το δικό του τρόπο:

«Πώς θα ήταν η μέρα μας, αν το πρωινό αγκομαχητό βαρεμάρας μας ήταν μια κορόνα σε σολ ματζόρε; Η τυπική μας παραγγελία, φρέντο εσπρέσο ελληνικής καταγωγής, μια ουβερτούρα για ένα επικό έργο που θα ακολουθήσει; Πώς λοιπόν θα ήταν ένα ελληνικό μιούζικαλ με χαρακτήρες όχι τον Tony και τον Danny Zuko, αλλά τον Βαγγέλη και τον Μήτσο;

To "Σπιρτόκουτο" του Γιάννη Οικονομίδη είναι ένα "Κολοσσαίο ηρώων" που αποτελεί το τέλειο έδαφος για να απαντηθούν τέτοιου είδους ερωτήματα. Τα συναισθήματα τόσο απόλυτα, που φτάνουν το όριο του συμβολικού, και οι χαρακτήρες τόσο –όμορφα– γραφικοί, που δεν μπορούν παρά να σου θυμίσουν κάτι –τρομακτικά– γνώριμο… Η ένωση των δύο κόσμων, "μιούζικαλ" και "Οικονομίδης", όσο αντισυμβατική και «λάθος» κι αν μου φαινόταν, στο τέλος αποδείχτηκε εκρηκτική. Σε ένα έργο που καύσιμό του είναι η σύγκρουση των χαρακτήρων, η μουσική του αφήγηση δεν θα μπορούσε να μην περιλαμβάνει και τη σύγκρουση μουσικών ειδών.

Οι χαρακτήρες της ελληνικής μας οικογένειας οπλίζονται ο καθένας το δικό του όπλο και μπαίνουν στον πόλεμο λοιπόν.

Ο αθάνατος πατέρας-προστάτης-άντρακλας της ελληνικής οικογένειας δεν σταματάει ακόμα και 20 χρόνια μετά να «γαβγίζει», είτε με την ψυχολογική-σωματική βία είτε με τα σεξιστικά ελαφρολαϊκά τραγούδια του.

Η "κορούλα μας" συνεχίζει το body-shaming στον ρυθμό της απόγνωσης και του κωλοπαιδισμού. Οι εικοσάχρονοι ανέραστοι trappers ("ο γιόκας μου, ο πασάς μου") ονειρεύονται παρτούζες με ναρκωτικά. Κι εμείς χορεύουμε στον ρυθμό, ενώ ονειρευόμαστε έναν κόσμο πολιτικά ορθό. Ο φόβος μου ότι οι παθογένειες της ελληνικής οικογένειας θα εξαλειφθούν/λειανθούν, αν το "Σπιρτόκουτο" αποδοθεί μουσικά, καταρρίφθηκε πλήρως. Όπως και η ελπίδα μου, ότι 20 χρόνια μετά το "Σπιρτόκουτο" θα έχουμε αλλάξει. Τελικά, όμως, το ελληνικό μιούζικαλ μπορεί να είναι σκληρό, ρεαλιστικό και ωμό κι εμείς έχουμε παραμείνει οι Έλληνες του 2002».

Info

Σπιρτόκουτο: The Musical

05.11.2022 - 22.01.2023

Αλέξανδρος Λιβιτσάνος - Μουσική, ενορχήστρωση

Γιάννης Νιάρρος - Μουσική, σκηνοθεσία, στίχοι

Γιάννης Οικονομίδης και Δώρης Αυγερινόπουλος - Λιμπρέτο

Οι παραστάσεις στις 3, 21 και 22 Δεκεμβρίου και στις 12, 13 και 14 Ιανουαρίου θα παρουσιαστούν σε συνθήκες καθολικής προσβασιμότητας, σε συνεργασία με τον πολιτιστικό οργανισμό liminal. Θα συμπεριλαμβάνουν διερμηνεία στην ελληνική νοηματική γλώσσα και ελληνικό υπερτιτλισμό για κωφά και βαρήκοα άτομα, καθώς και ακουστική περιγραφή για άτομα με οπτική αναπηρία. Οι υπηρεσίες προσβασιμότητας παρέχονται με την υποστήριξη του δικτύου Europe Beyond Access, το οποίο πραγματοποιείται με τη συγχρηματοδότηση του προγράμματος «Δημιουργική Ευρώπη» της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Κρατήσεις θέσεων ΑμεΑ: 213 017 8036 & infotickets@onassis.org

Περισσότερες πληροφορίες για την παράσταση στο επίσημο site της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση.