H Mικρασία της κυρα-Δόμνας: Αφιέρωμα στα 10 χρόνια από το θάνατο της Δόμνας Σαμίου

Η μικρασιάτισσα Δόμνα Σαμίου (1928-2012) έκανε γνωστή τη μουσική του τόπου της στο πανελλήνιο. Στη συναυλία «Η Μικρασία της Κυρα-Δόμνας», που παρουσιάζεται το Σάββατο 22 Οκτωβρίου στις 8:00 το βράδυ στην Αίθουσα Αλεξάνδρα Τριάντη του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών, η ζωή και το έργο της καθώς και η ιστορία του μικρασιατικού ελληνισμού εξιστορούνται παράλληλα πάνω σε δύο αφηγηματικά νήματα, τα οποία πλέκονται διαρκώς για να δημιουργήσουν ηχητικά τοπία ανακαλώντας μνήμες και προκαλώντας συγκινήσεις.

Η αφήγηση υπογραμμίζεται με τη χρήση αρχειακών βίντεο, με τα οποία οι μουσικοί και οι χορευτές επί σκηνής βρίσκονται σε συνεχή διάλογο, δημιουργώντας έναν ενιαίο χωροχρόνο πάνω στον άξονα του χθες με το σήμερα. Η συναυλία αποτυπώνει ανάγλυφα τη συνέχεια της μικρασιατικής μουσικής και την εξέλιξη των τρόπων ερμηνείας της από τις ιστορικές τοπικές παραδόσεις μέχρι τη σύγχρονη μουσική πραγματικότητα.

Την καλλιτεχνική επιμέλεια αναλαμβάνουν δύο στενοί συνεργάτες της Δόμνας

Σαμίου και συνεχιστές του έργου της, ο Σωκράτης Σινόπουλος και η Κατερίνα

Παπαδοπούλου. Με βαθιά γνώση των μικρασιατικών μουσικών παραδόσεων,

συνδυάζουν τις ιστορικές μουσικές καταγραφές με σύγχρονα ενορχηστρωτικά και

αφηγηματικά εργαλεία, σε συνεργασία με μια ομάδα κορυφαίων μουσικών.

Συμμετέχουν ο επίσης στενός συνεργάτης της Δόμνας Σαμίου Ζαχαρίας Καρούνης και η Χορωδία Δόμνα Σαμίου σε διδασκαλία και διεύθυνση της Κατερίνας

Παπαδοπούλου. Η παρουσία χορευτικής ομάδας σε επιμέλεια του Χαρίτωνα

Χαριτωνίδη υπογραμμίζει τα δρώμενα με εικαστικό τρόπο.

«Η Δόμνα Σαμίου, η Δόμνα των απανταχού Ελλήνων, η Δόμνα μας, παιδί της μαρτυρικής προσφυγιάς του 1922, άνθησε μέσα στην ελπιδοφόρα φτώχεια μιας παράγκας της Καισαριανής. Μικρό κορίτσι θήτευσε μυστικά και λάθρα στα ψαλτήρια και στις ταβέρνες της γειτονιάς, έφηβη μπουμπούκιασε με επίμονη λαχτάρα πλάι στον Σίμωνα Καρά, ώριμη γυναίκα αλώνισε ακάματη τα ελλαδικά χωριά, ρούφηξε αχόρταγα τον πλούτο της παράδοσης απ’ τα πιο γνήσια στόματα, τους πιο αυθεντικούς οργανοπαίχτες. Δέκα χρόνια δίχως της, μα έχοντας πάντα στα χέρια μας τους θησαυρούς που μάζεψε για μας!»

Θάνος Τσακνάκης,

μέλος του Καλλιτεχνικού Συλλόγου Δημοτικής Μουσικής Δόμνα Σαμίου

Η συναυλία είναι αφιερωμένη στα εκατό χρόνια από τη μικρασιατική καταστροφή και στα δέκα χρόνια από το θάνατο της Δόμνας Σαμίου.

Τραγουδούν:

Κατερίνα Παπαδοπούλου

Ζαχαρίας Καρούνης

Χορωδία Δόμνα Σαμίου

Τιμητική συμμετοχή:

Εργαστήρι Παραδοσιακού Τραγουδιού ΚΕΠΕΜ «Σίμων Καράς»

Ομάδα μαθητών της Δόμνας Σαμίου.

Μουσικοί:

Σωκράτης Σινόπουλος, λύρα

Γιώργος Μαρινάκης, βιολί

Στέφανος Δορμπαράκης, κανονάκι

Ταξιάρχης Γεωργούλης, ούτι

Νίκος Αγγούσης, κλαρίνο

Νικόλας Παλαιολόγος, μαντολίνο, ταμπουράς

Νίκος Αγγελόπουλος, λαούτο

Μανούσος Κλαπάκης, κρουστά

Χορευτές:

Κωνσταντίνος Δημόπουλος, Νίκη Νιώρα, Αθηνά Συναρέλλη, Χριστίνα-Δήμητρα Συναρέλλη, Γεώργιος Φούντζουλας, Χαρίτων Χαριτωνίδης

Διδασκαλία Χορωδίας Δόμνα Σαμίου: Κατερίνα Παπαδοπούλου

Διδασκαλία Εργαστηρίου Παραδοσιακού Τραγουδιού ΚΕΠΕΜ «Σίμων Καράς»: Δημήτρης Μαντζούρης

Κινησιολογική επιμέλεια: Χαρίτων Χαριτωνίδης

Σχεδιασμός ήχου: Γιώργος Καρυώτης

Σχεδιασμός φωτισμού: Δήμητρα Αλουτζανίδου

Επεξεργασία και χειρισμός βίντεο: Παναγιώτης Δεληνικόλας

Σύλληψη - Καλλιτεχνική́ επιμέλεια: Σωκράτης Σινόπουλος, Κατερίνα Παπαδοπούλου

Ιστορικός Σύμβουλος: Θοδωρής Κοντάρας

Επιστημονική υποστήριξη: Καλλιτεχνικός Σύλλογος Δημοτικής Μουσικής Δόμνα Σαμίου

Τιμές εισιτηρίων

7,50 € (φοιτητές, νέοι έως 25 ετών, άνεργοι, ΑμεΑ, 65+, πολύτεκνοι) ● 10 € ● 15 €

20 € ● 25 € ● 30 € ● 35 €

Διάρκεια

90 λεπτά (χωρίς διάλειμμα)

Xορηγοί Επικοινωνίας

EΡΤ, ΔΕΥΤΕΡΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ 103.7, ΤΡΙΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ 90.9, KOSMOS 93.6, ΑΘΗΝΑ 9.84, CNN.GR, IN2LIFE.GR, ΜΟNOPOLI.GR

Eισιτήρια

210 72 82 333

www.megaron.gr

Πληροφορίες

http://www.megaron.gr

https://www.facebook.com/megaron.gr

https://www.instagram.com/megaron_athens/

https://www.youtube.com/user/AthensConcertHall

https://twitter.com/MegaronAthens

Βιογραφικό σημείωμα Δόμνας Σαμίου

Η Δόμνα Σαμίου γεννήθηκε στις 12 Οκτωβρίου 1928 στην Καισαριανή και πέθανε στη Ν. Σμύρνη στις 10 Μαρτίου 2012. Οι γονείς της ήταν μικρασιάτες πρόσφυγες από το Μπαϊντίρι, μια κωμόπολη 75 χλμ. ΝΑ της Σμύρνης. H μητέρα της κατέφυγε στην Ελλάδα το 1922, ο πατέρας της έμεινε ως αιχμάλωτος στρατιώτης και ήρθε λίγο αργότερα, με την Ανταλλαγή. Έζησε τα παιδικά της χρόνια μέσα στις τρισάθλιες, αλλά παράλληλα πολύ ανθρώπινες και αλληλέγγυες συνθήκες της προσφυγιάς. Στο περιβάλλον αυτό είχε τα πρώτα μουσικά της ακούσματα, από τα οποία πήγασε και η αγάπη της για την παραδοσιακή μουσική.

Σε ηλικία 13 ετών, η Δόμνα Σαμίου έχει την πρώτη διδακτική επαφή με τη βυζαντινή και τη δημοτική μουσική, αλλά και με τη λογική της επιτόπιας έρευνας, μαθητεύοντας κοντά στον Σίμωνα Καρά, στο «Σύλλογο προς Διάδοσιν της Εθνικής Μουσικής». Παράλληλα φοιτά στο νυχτερινό Γυμνάσιο.

Ως μέλος της χορωδίας του Σίμωνος Καρά, αρχίζει η σχέση της και με το Εθνικό Ίδρυμα Ραδιοφωνίας (ΕΙΡ), όπου αργότερα, το 1954, προσλαμβάνεται στο Τμήμα Εθνικής Μουσικής. Από τη θέση αυτή γνωρίζει τους σημαντικότερους λαϊκούς μουσικούς, οι οποίοι την εποχή εκείνη της εσωτερικής μετανάστευσης συρρέουν στην Αθήνα απ’ όλες τις περιοχές της Ελλάδας. Έτσι η Δόμνα εξοικειώνεται με όλα τα τοπικά μουσικά ιδιώματα. Παράλληλα κάνει μουσική επιμέλεια σε εκδόσεις δίσκων, θεατρικές εκπομπές και κινηματογραφικές ταινίες. Το 1963 αρχίζει τα ταξίδια της στην επαρχία για επιτόπιες καταγραφές και συγκέντρωση μουσικού υλικού για το προσωπικό της αρχείο.

Το 1971 παραιτείται από την Ραδιοφωνία. Την ίδια χρονιά-σταθμό αποδέχεται την πρόσκληση του Διονύση Σαββόπουλου και πρωτοεμφανίζεται στο νεανικό και αντιχουντικό Ροντέο, σηματοδοτώντας έκτοτε μια μεγάλη στροφή στη σχέση των νέων με την παραδοσιακή μουσική. Τις σημαντικές αυτές εμφανίσεις ακολουθεί η συμμετοχή στο Φεστιβάλ Μπαχ (English Bach Festival) του Λονδίνου. Η λαμπρή καλλιτεχνική καριέρα της Δόμνας Σαμίου έχει ξεκινήσει θριαμβευτικά. «Πέρασε η ντροπή που είχαν για το δημοτικό τραγούδι», δηλώνει η ίδια σε συνέντευξή της.

Το 1974 αρχίζει η συνεργασία με την Columbia και οι αλλεπάλληλες εκδόσεις δίσκων. Το 1976-77 γυρίζει στην ελληνική επαρχία είκοσι επεισόδια για την τηλεοπτική εκπομπή της ΕΡΤ «Μουσικό οδοιπορικό με τη Δόμνα Σαμίου».

Το έργο της ξεπερνά πια τα ελληνικά σύνορα. Εκδίδονται δίσκοι της στη Γαλλία και τη Σουηδία. Επί σαράντα περίπου χρόνια πραγματοποιεί σειρά συναυλιών από την Ευρώπη ως την Αυστραλία και τη Νότια Αμερική, που όχι μόνο συγκινούν τους Έλληνες της Διασποράς, αλλά και αποκαλύπτουν στους ξένους τον πλούτο της ελληνικής λαϊκής μουσικής παράδοσης.

Στο εσωτερικό της Ελλάδας, οι εμφανίσεις της σε συναυλίες κάθε είδους και με κάθε αφορμή είναι αναρίθμητες, καθώς και οι τιμητικές προσκλήσεις και τα αφιερώματα, όπως π.χ. η επετειακή παράσταση για τα 70 της χρόνια «Η γνωστή και άγνωστη Δόμνα», τον Οκτώβριο του 1998 στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών.

Για τις ποικίλες δραστηριότητες της συνεργάζεται με τους πιο καταξιωμένους έλληνες και ξένους μουσικούς, μουσικολόγους, λαογράφους, εθνομουσικολόγους αλλά και διδάσκει, μυεί και αναδεικνύει νέους καλλιτέχνες. Από το 1993 ως το 2001 δίνει μαθήματα δημοτικού τραγουδιού για ενήλικες στο Μουσείο Ελληνικών Λαϊκών Οργάνων της Αθήνας. Πάμπολλες είναι επίσης οι πρωτοβουλίες της και έμπρακτη και ανιδιοτελής η προσφορά της σχετικά με τη βελτίωση της μουσικής παιδείας στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση, αίτημα παιδαγωγικά πρωταρχικό και επιτακτικό, κατά την ίδια.

Καταξιωμένη και αγαπητή για την προσφορά και την προσήνειά της, είδε το έργο της να αναγνωρίζεται πολλαπλά και τιμήθηκε με πολλές διακρίσεις, με αποκορύφωμα την απονομή του Χρυσού Σταυρού του Τάγματος του Φοίνικα από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κ. Στεφανόπουλο το 2000.

Σήμερα, ο Καλλιτεχνικός Σύλλογος Δημοτικής Μουσικής Δόμνα Σαμίου (διακριτικός τίτλος ΚΣΔΜ Δόμνα Σαμίου), που ίδρυσε η ίδια το 1981 περιστοιχιζόμενη από συνεργάτες και φίλους, με σκοπό την διάσωση και προβολή της παραδοσιακής μουσικής, συνεχίζει να τιμά τη μνήμη και το έργο της με εκδόσεις υπομνηματισμένων με αναλυτικά κείμενα θεματικών ψηφιακών δίσκων, την οργάνωση του ανέκδοτου προσωπικού Αρχείου της και τον εμπλουτισμό του ιστοχώρου που φέρει το όνομά της.

«Δεν είμαι τραγουδίστρια με την επαγγελματική σημασία της λέξης, δεν τραγουδάω σε δημοτικά κέντρα ή σε πανηγύρια για τη διασκέδαση μιας ορισμένης πελατείας. Τραγουδώ μόνο όπου πιστεύω πως εξυπηρετώ τη διατήρηση και τη διάδοση του δημοτικού τραγουδιού, έτσι ατόφιο όπως έφτασε σε μας από την παράδοση.»

«Εγώ ό,τι έκανα το έκανα για τα νέα παιδιά και για να μην χαθεί το τραγούδι μας. Προσπάθησα και με τις συναυλίες και με τις εκπομπές και με τους δίσκους να τους δείξω αυτό τον μεγάλο θησαυρό που λέγεται δημοτικό τραγούδι. Ό,τι έκανα το έκανα από τρομερή αγάπη, έρωτα γι’ αυτή τη μουσική.»