Κέρκυρα: Παραμένει ζωντανό μετά από έξι αιώνες το παλαιότερο αστικό σπίτι στην παλιά πόλη

Βρίσκεται στον αριθμό 18 της οδού Φιλελλήνων, στη συνοικία του Καμπιέλου, μία από τις μεγαλύτερες και πυκνοκατοικημένες συνοικίες της Παλιάς Πόλης της Κέρκυρας. Αναδεικνύει την πρώτη μορφή αστικής αρχιτεκτονικής δόμησης που δημιούργησαν οι Ενετοί στο νησί, αποκαλύπτοντας την πολεοδομική μορφολογία της πόλης που χρησιμοποιήθηκε από τους κατακτητές της ως στρατιωτική και ναυτική βάση.

Ο λόγος για το πιο παλιό κερκυραϊκό αστικό σπίτι της ενετοκρατίας που άντεξε στο πέρας των χρόνων, στους σφοδρούς σεισμούς που χτύπησαν ανελέητα τα νησιά του Ιονίου, αλλά και στον καταστροφικό βομβαρδισμό του νησιού κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου πολέμου.

Τα στοιχεία πρόσοψής του αποκαλύπτουν την απλή αρχιτεκτονική που χρησιμοποίησαν οι Ενετοί για τον αστικό ιστό της πόλης, με στοιχεία της αναγέννησης και του μανιερισμού.

Η φροντισμένη, περίτεχνη κατασκευή από λαξευτή πέτρα της εισόδου του φανερώνει ότι πρόκειται για ένα κερκυραϊκό αστικό σπίτι της ενετοκρατίας, προφανώς αρχοντικό, καθώς έχει δύο ορόφους, είναι πλατυμέτωπο με επίπεδη επιφάνεια και οριζόντια σειρά παραθύρων. Φέρει το χρώμα της ώχρας και τα παραθυρόφυλλά του παραμένουν πράσινα, στοιχεία που χρησιμοποιούσαν οι Ενετοί στα αστικά οικοδομήματα.

Από το θύρωμα της εισόδου ξεχωρίζει η βαριά ξύλινη σκάλα που συνδέει τους ορόφους.

Το παλιό αυτό οικοδόμημα με την τόσο σημαντική ιστορική αρχιτεκτονική βαρύτητα, είναι δείγμα της βενετσιάνικης αρχιτεκτονικής των οικοδομικών ενοτήτων σε γραμμική επανάληψη, διαφορετικού μεγέθους, που ήταν χτισμένα σε σειρά και ενωμένα μεταξύ τους.

Η όψη του κτιρίου αποκαλύπτει την βενετσιάνικη αστική μονοκατοικία ή τη λαϊκή πολυκατοικία σε αντίθεση πάντα με την μνημειακή, λιτή αρχιτεκτονική των δημόσιων κτιρίων τους.

Δεν είναι γνωστό αν σε αυτό το κτίριο ζούσε μία αριστοκρατική οικογένεια, ή μία οικογένεια εμπόρων, καθώς στο ιστορικό κέντρο της Κέρκυρας δεν υπήρχαν, κατά την Ενετοκρατία, ταξικά κριτήρια στους οικισμούς.

Οι συνοικίες χαρακτηρίζονταν από ζώνες με εμπορικό χαρακτήρα ή με ζώνες που τα οικοδομήματα έφεραν στο ισόγειο τους εργαστήρια. Το Καμπιέλλο αποτελούσε ένα δείγμα αμιγούς κατοικίας όπως είναι και σήμερα.

Το κτίριο βρίσκεται σε ένα καντούνι μόλις δύο μέτρων πλάτος, όμως ιδιαίτερης σημασίας καθώς οδηγούσε στο λιμάνι.

Η οδός Φιλελλήνων (Mastraca, όπως την έλεγαν οι Ενετοί), θεωρούνταν μία από τις βασικές διαδρομές καθώς ήταν προέκταση της οδού Αγίου Σπυρίδωνος (Cale del Santo) που οδηγούσε στο λιμάνι, τη σημερινή πλατεία Μητροπόλεως ή το παλιό λιμάνι όπως είναι πλέον ευρέως γνωστό.

Το 2012 προτάθηκε σε σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε με τους εκπροσώπους του Επιμελητηρίου, των επαγγελματικών φορέων της παλαιάς πόλης και την προϊστάμενη της Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Τένια Ρηγάκου, η οδός Φιλελλήνων να χρησιμοποιηθεί ως δρόμος «πιλότος» που θα αναδείκνυε το πως πρακτικά μπορούσαν να μετατραπούν, ως προς τη λειτουργία των εμπορικών και τουριστικών επιχειρήσεων, οι δρόμοι και τα σοκάκια του ιστορικού κέντρου, προκειμένου να εναρμονιστούν με τις απαιτήσεις των υποχρεώσεων της Κέρκυρας στο πλαίσιο του χαρακτηρισμού της πόλης ως μνημείο της UNESCO.

Στην πέτρινη λαξευτή πλάκα, στην είσοδο του παλαιότερου κερκυραϊκού αστικού σπιτιού της ενετοκρατίας, απεικονίζονται ανθισμένα λουλούδια να αγκαλιάζουν τη βαριά ξύλινη πόρτα, ενώ αναγράφεται το έτος κατασκευής του οικοδομήματος το 1447.

Μπορεί να πέρασαν 575 χρόνια από τότε, όμως το επιβλητικό βενετσιάνικο κτίριο είναι ακόμη ζωντανό. Οι εσωτερικοί του χώροι ανακαινίσθηκαν, ενώ σε κάθε όροφο μένει και μία οικογένεια. Στο ίδιο χώρο στεγάζεται και ένα δικηγορικό γραφείο, ενώ στο ισόγειό του λειτουργούν μικρά καταστήματα, άλλα με τουριστικά είδη και άλλα με κοσμήματα.

«Το κτίριο είναι πολύ γερό και άντεξε στο πέρασμα των χρόνων. Η ιστορία του για τον πρώτο ένοικο του σπιτιού δεν είναι γνωστή, όμως παραμένει ακόμη ενεργό, καθώς εδώ ζουν ακόμη οικογένειες που το αγαπούν και το φροντίζουν.

Όπως φροντίζουμε και εμείς το μαγαζί μας που το ανακαινίσαμε εσωτερικά πλήρως» θα πει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η νεαρή καταστηματάρχης Βασιλική Ισιδώρα Τσόγκου, που υποδέχεται με ένα τεράστιο χαμόγελο τους δεκάδες τουρίστες που θα διαβούν στο πιο πολυσύχναστό καντούνι της οδού Φιλελλήνων.

Πόσοι από αυτούς θα παρατηρήσουν το παλαιότερο βενετσιάνικο σπίτι της Κέρκυρας δεν είναι γνωστό, το σίγουρο είναι όμως πως οι περισσότεροι θα σταματήσουν να φωτογραφηθούν μπροστά στην περίτεχνη είσοδο του σπιτιού μη γνωρίζοντας ότι κουβαλά μια ιστορία σχεδόν έξι αιώνων.