«Άγνωστοι Μουσικοί Θησαυροί των Ελλήνων Εβραίων»: Έκθεση του Εβραϊκού Μουσείου Θεσσαλονίκης

Το «Τραγούδι του Πουρίμ» και άλλα σπάνια και λησμονημένα τραγούδια της μουσικής παράδοσης των Εβραίων της Ελλάδας από τον Μεσαίωνα μέχρι το Ολοκαύτωμα, περιλαμβάνει το CD «Άγνωστοι Μουσικοί Θησαυροί των Ελλήνων Εβραίων».

Τα τραγούδια συγκίνησαν το κοινό που βρέθηκε στην παρουσίασή του στο Εβραϊκό Μουσείο Θεσσαλονίκης καθώς τα ερμήνευσαν ζωντανά, η σοπράνο και «ψυχή» του δίσκου, Μαριάντζελα Χατζησταματίου, ο Νίκος Παναγιωτίδης (κιθάρα και λάφτα) και ο Χρήστος Δασκαλόπουλος (βιολί).

Η παρουσίαση του cd, αποτέλεσμα του ομότιτλου ερευνητικού προγράμματος της Ισραηλίτικης Κοινότητας Θεσσαλονίκης, αποτελεί παραγωγή του Εβραϊκού Μουσείου Θεσσαλονίκης (ΕΜΘ) και της ΙΚΘ και πραγματοποιήθηκε ταυτόχρονα με τα εγκαίνια της νέας ομότιτλης μόνιμης έκθεσης του ΕΜΘ.

«Το Εβραϊκό Μουσείο Θεσσαλονίκης δίνει μεγάλη βαρύτητα στον άυλο πολιτισμό», τόνισε κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης ο Νίνο Σαλτιέλ, πρόεδρος της επιτροπής του Μουσείου, ενώ η αντιπεριφερειάρχης Θεσσαλονίκης Βούλα Πατουλίδου συμπλήρωσε ότι «ο άυλος αυτός θησαυρός δημιουργεί πολύ χειροπιαστά συναισθήματα».

Στην ιστορική σχέση της εβραϊκής κοινότητας με τη μουσική αναφέρθηκε ο επίκουρος καθηγητής Εβραϊκών Σπουδών στο ΑΠΘ Γιώργος Αντωνίου, τονίζοντας ότι «η μουσική ήταν παρούσα παντού, όχι μόνο στα χρόνια της εξέλιξης, αλλά και στα χρόνια των πιο μαύρων σελίδων της εβραϊκής κοινότητας».

Σημείωσε δε, ότι η μουσική έπαιζε πολύ σημαντικό ρόλο ακόμη και μέσα στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, ενώ υπογράμμισε ότι «τέτοιου είδους έρευνες αιχμής που φιλοξενούνται σε ένα Μουσείο δίνουν και πολλές εκπαιδευτικές δυνατότητες».

Εβραϊκό Μουσείο Θεσσαλονίκης

Στην πορεία της δημιουργίας του cd αναφέρθηκε η Μαριάντζελα Χατζησταματίου η υπεύθυνη του ερευνητικού προγράμματος και ερμηνεύτρια των τραγουδιών, η οποία σημείωσε ότι ακούγοντας κάποιος αυτά τα τραγούδια, έρχεται πιο κοντά στην κατανόηση της ιστορίας και της ψυχοσύνθεσης των ανθρώπων. Τα τραγούδια είναι η «αιματολογική ανάλυση» μιας κοινωνίας.

Σου αποκαλύπτουν γλωσσικές επιρροές, πληροφορίες για την σχέση με τον Θεό, τις σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων, τους καημούς, τους φόβους, αλλά είναι και πολύτιμη πηγή λαογραφικών και ιστορικών πληροφοριών», ανέφερε.

Το cd «Άγνωστοι Μουσικοί Θησαυροί των Ελλήνων Εβραίων» το οποίο είναι διαθέσιμο στο Εβραϊκό Μουσείο Θεσσαλονίκης, στον ιστότοπό του και στις πλατφόρμες YouTube, Amazon Music, Spotify και i-tunes, περιέχει ρωμανιώτικα τραγούδια (στην ελληνική γλώσσα ή δίγλωσσα, στην ελληνική και την εβραϊκή) και σεφαραδίτικα τραγούδια (στην εβραιο-ισπανική).

Στο δίσκο περιλαμβάνεται φυλλάδιο με τους στίχους των τραγουδιών στα αγγλικά και όπου απαιτείται ελληνική μετάφραση.

Το συγκρότημα Pellegrinaggio al levante Ensemble αποτελείται από τους Μαριάντζελα Χατζησταματίου (τραγούδι), Βασίλη Αγροκώστα (τραγούδι, πολίτικη λύρα), Κωσταντίνο Κολέτσιο (τραγούδι, κιθάρα), Μιχάλη Μελέτη (νέυ), Χρήστο Δασκαλόπουλο (βιολί), Παναγιώτη Σάκκουλα (λαούτο), Νικόλα Μυλωνά (κρουστά) και Νίκο Παναγιωτίδη (λάφτα, βιχουέλα, μπαρόκ κιθάρα, τζουράς, ακουστική κιθάρα και διεύθυνση μουσικών συνόλων).