H δόξα της αρχαίας Ελλάδας στην τελευταία της στάση στο National Geographic Museum της Ουάσινγκτον

Η έκθεση The Greeks: From Agamemnon To Alexander (Οι Έλληνες: Από τον Αγαμέμνονα στον Μέγα Αλέξανδρο) σχεδιάστηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού, Παιδείας και Θρησκευμάτων σε συνεργασία με το Consortium τεσσάρων σημαντικών μουσείων του Καναδά και των ΗΠΑ: Pointe à Callière Montreal Archaeology and History Complex (Μόντρεαλ), Canadian Museum of History (Οττάβα), Field Museum (Σικάγο), National Geographic Museum (Ουάσινγκτον) και περιλαμβάνει περισσότερα από πεντακόσια εκθέματα, αριστουργήματα της αρχαίας ελληνικής γλυπτικής, ζωγραφικής και κοσμηματοτεχνίας, που προέρχονται από 22 ελληνικά μουσεία.

Με τα περισσότερα από τα εκθέματα να ταξιδεύουν για πρώτη φορά σε μουσεία της Β. Αμερικής, ένα μουσειολογικά ευρηματικό σχεδιασμό, που εστιάζει στον άνθρωπο, καθώς και με μία μεγάλη ποικιλία διαδραστικών δρωμένων, αλλά και σύγχρονων τεχνολογικών μέσων, η έκθεση έχει κατακτήσει τις εντυπώσεις των επισκεπτών και τώρα, μετά τον Καναδά και το Field Museum του Σικάγο (24 Νοεμβρίου 2015 έως 10 Απριλίου 2016) καταλήγει στο National Geographic Museum της Ουάσιγκτον από την 1η Ιουνίου 2016.

Κεντρικό θεματικό άξονα της έκθεσης αποτελούν οι Έλληνες ως μορφές μέσα από τα ανασκαφικά δεδομένα, ξεκινώντας από τον ανώνυμο επιφανή νεκρό, προχωρώντας στον μυθολογικό άνακτα Αγαμέμνονα, τον επώνυμο αριστοκράτη και καταλήγοντας σε επιφανείς προσωπικότητες του πνεύματος, όπως ο Πλάτων και ο Αριστοτέλης, και σε ιστορικές φυσιογνωμίες, όπως ο Φίλιππος και ο Μέγας Αλέξανδρος.

Οι θεματικές ενότητες ενός εντυπωσιακού παρελθόντος

Η έκθεση, το χρονολογικό πλαίσιο της οποίας καλύπτει από την Εποχή του Λίθου έως την Ελληνιστική περίοδο, δηλαδή από το 6000 π.Χ. περίπου μέχρι το 2ο αι. π.Χ., διαρθρώνεται σε δέκα θεματικές ενότητες.

1. Προοίμιο: Ο άνθρωπος στο προϊστορικό Αιγαίο

Στις υπο-ενότητες παρουσιάζονται έργα από τη Νεολιθική εποχή στον ελλαδικό χώρο, όπως χρυσό περίαπτο από την Αραβησσό. Η παρουσία των Κυκλαδιτών εμπόρων και ναυτικών δηλώνεται μέσω ταφών από την Αμοργό, τη Νάξο, την Πάρο και την εγχάρακτη απεικόνιση πλοίου σε τηγανόσχημο σκεύος από τη Σύρο.

2. Οι Μυκηναίοι

Οι βασιλικοί λακκοειδείς τάφοι των Μυκηνών του 16ου αι. π.Χ. δημιουργούν τη βάση για το μύθο των πολύχρυσων Μυκηνών του Ομήρου. Ο «πρίγκηπας της Ασίνης», σφραγίδες και χρυσά δακτυλίδια με παραστάσεις λατρευτικών σκηνών, ειδώλια από το λατρευτικό κέντρο των Μυκηνών παρουσιάζονται, μεταξύ άλλων, σε αυτή την ενότητα.

3. Όμηρος: Μύθος και Ιστορία

Οι ήρωες του Ομήρου συνδέονται με τους θεούς σε αυθύπαρκτη, δυνατή και κυρίαρχη ανθρώπινη μορφή.

4. Αριστοκράτες

Από το τέλος του 12ου αι. π.Χ. σημαντικά γεγονότα διαμορφώνουν τη μετάβαση από το ανάκτορο στην «πόλη- κράτος», τις μετακινήσεις ελληνικών φυλών, την ίδρυση αποικιών, νέων οικονομικών κέντρων και των συνεκτικών δεσμών του έθνους. Θα παρουσιαστούν μεταξύ άλλων η κεφαλή Ομήρου από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, η σκηνή της τύφλωσης του Πολύφημου, η «ταφή» του δειροτομηθέντος από την Ελεύθερνα.

5. Αθλητές και Πανελλήνιοι Αγώνες

Το αγωνιστικό πνεύμα των Ελλήνων απεικονίζεται στην επιτύμβια στήλη του δισκοβόλου, σε χάλκινο δίσκο- ανάθημα αθλητή στο Ιερό του Διός στην Ολυμπία, στον παναθηναϊκό αμφορέα του Μουσείου Ναυπλίου με αγώνα ιπποδρομίας.

6. Κούροι και Κόραι

Από τον 7ο αι. πΧ η εξέλιξη στον τρόπο απεικόνισης της ανθρώπινης μορφής είναι αξιοσημείωτη. Ο κούρος, ο γυμνός νέος άνδρας, θα στήνεται για πάνω από δυο αιώνες επιβλητικός στα ιερά ως «άγαλμα» για τον θεό ή ως ταφικό σήμα για τον θνητό. Οι κόρες θα στηθούν ως λαμπρές εικόνες της γυναικείας χάρης και σεμνότητας, στα ιερά των θεών και σε τάφους ως «σήματα». Ο Κούρος από το Ιερό του Πτώου Βοιωτίας έρχεται από το Αρχαιολογικό Μουσείο Θηβών και η Κόρη από το Μουσείο Ακροπόλεως.

7. Λεωνίδας, ο βασιλιάς της Σπάρτης.

Ο θρυλικός ήρωας της μάχης των Θερμοπυλών. Οι αιχμές βελών που εκτίθενται προέρχονται από το πεδίο της ιστορικής μάχης.

8. Αθηναίοι και Δημοκρατία.

Οι Αθηναίοι και τα επιτεύγματά τους στην αρχιτεκτονική, τη γλυπτική, τη ζωγραφική, το θέατρο, την ιστορία, τηφιλοσοφία , παρουσιάζονται μέσα από χαρακτηριστικά έργα όπως ο αυτοστεφανούμενος του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, τμήμα ενεπίγραφου επικράνου από την Ακρόπολη, μαρμάρινο κεφάλι αθλητή και δυο κεφάλια πιθανώς από τις μετόπες του Παρθενώνα από το Μουσείο Ακροπόλεως, δυο επιτύμβιες στήλες από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο. Ο Σοφοκλής από τον Αρχαιολογικό Μουσείο Αργους και τραγικά προσωπεία, τα πορτρέτα του Πλάτωνος , του Αριστοτέλους, του Δημοσθένους .

9. Φίλιππος Β΄

Η πολιτική, στρατιωτική και οικονομική άνοδος των Μακεδόνων βασιλέων με τις συνέπειες στον τότε γνωστό κόσμο προβάλλεται με την παρουσίαση έργων πλαστικής, ζωγραφικής και κοσμηματοτεχνίας από τα Αρχαιολογικά Μουσεία Θεσσαλονίκης, Αιγών και Πέλλας. Χαρακτηριστικά εκθέματα είναι τα αργυρά σκεύη από τον τάφο του Φιλίππου Β’, το χρυσό στεφάνι από τις Αιγές, το χρυσό μετάλλιο της Ολιμπιάδας. Στην ενότητα κυριαρχεί η κεφαλή του Αλεξάνδρου από την Πέλλα.

10. Μέγας Αλέξανδρος. Η αυγή ενός νέου κόσμου

Η έκθεση των ελληνιστικών ειδωλίων από το Αρχαιολογικό Μουσείο Πέλλας σηματοδοτεί την εποχή των διαδόχων του Μ. Αλεξάνδρου.