Γιορτή της Μητέρας: Η σκοτεινή, αληθινή ιστορία της Anna Jarvis που εμπνεύστηκε τον εορτασμό

“Η αλήθεια είναι πως η γιορτή αυτή έχει πολύ πιο μελαγχολικές ρίζες” σημειώνει ο Brian Handwerk για το National Geographic. “Ξεκίνησε σαν μέρα μνήμης και πένθους των γυναικών που είχαν χάσει τα παιδιά τους στο πόλεμο και υπενθύμιζε πως υπήρχε πολύ και σκληρή δουλειά να γίνει για την ειρήνη. Όταν η επέτειος άρχισε να παίρνει εμπορικό χαρακτήρα, η μεγαλύτερη υποστηρίκτριά της Αnna Jarvis, έκανε τα πάντα για να το πολεμήσει καταλήγοντας να πεθάνει μόνη και απένταρη σε ένα σανατόριο”.

Η ίδια δεν απέκτησε δικά της παιδιά

Ο θάνατος της μητέρας της όμως το 1905 της έδωσε όποια αφορμή ήθελε για να οργανώσει τους πρώτους εορτασμούς της Μέρας της Μητέρας το 1908. “Όλα ξεκίνησαν στη δεκαετία του 1850, όταν η μητέρα της Anna ξεκίνησε μαζί με άλλες γυναίκες της δυτικής Βιρτζίνια να διοργανώνει ομάδες εθελοντισμού. Η πρώτη Ημέρα της Μητέρας ήταν αφιερωμένη στη βελτίωση των συνθηκών υγιεινής και την προσπάθεια μείωσης της βρεφικής θνησιμότητας με την καταπολέμηση των ασθενειών και τον περιορισμό της μόλυνσης του γάλακτος. Σύμφωνα με την ιστορικό Katharine Antolini του Wesleyan College οι γυναίκες φρόντιζαν και τους τραυματισμένους στρατιώτες και από τα δύο μέτωπα του αμερικανικού εμφυλίου πολέμου (1861-1865).

Στα μεταπολεμικά χρόνια η Jarvis και οι υπόλοιπες γυναίκες οργάνωναν πικνίκ ‘Φιλίας’ και συμβολικές εκδηλώσεις με μηνύματα γύρω από την ειρήνη και τη συμφιλίωση των δύο πλευρών.

Ήταν τότε όταν η Julia Ward Howe, γνωστή για τη σύνθεση του Ύμνου μάχης για τη Δημοκρατία συνέταξε τη Διακήρυξη για τη Γιορτή της Μητέρας καλώντας τις γυναίκες να αναλάβουν ενεργό πολιτικό ρόλο στην προώθηση της ειρήνης, προσθέτει ο Ηandwerkc. Όμως κυρίως υπεύθυνη για αυτό που ονομάζουμε σήμερα Ημέρα της Μητέρας ήταν η κόρη της, Anna -που θα περνούσε το μεγαλύτερο μέρος της μετέπειτα ζωής της αγωνιζόμενη αυτό που τελικά κατέληξε να είναι.

Στις 10 Μαΐου εκείνης της χρονιάς, οικογένειες συγκεντρώθηκαν σε εκδηλώσεις στη γενέτειρα της Jarvis στο Grafton της West Virginia – μια εκκλησία που τώρα έχει μετονομαστεί σε Διεθνή Βωμό της Ημέρας της Γυναίκας – καθώς και στη Φιλαδέλφεια, όπου η Jarvis ζούσε εκείνη την εποχή, και σε πολλές άλλες πόλεις. Σε μεγάλο βαθμό κυρίως μέσω των προσπαθειών της Jarvis η Ημέρα της Μητέρας άρχισε να γιορτάζεται σε περισσότερες πόλεις, μέχρι που ο πρόεδρος των ΗΠΑ Woodrow Wilson το 1914 καθιέρωσε επίσημα την δεύτερη Κυριακή του Μαΐου.

“Για την Jarvis ήταν η μέρα που πήγαινες σπίτι για να περάσεις χρόνο με τη μητέρα σου και να την ευχαριστήσεις για όσα έκανε”, γράφει η Wesleyan Antolini από τη Δυτική Βιρτζίνια στη διδακτορική της διατριβή με τίτλο Γιορτάζοντας τη Μητρότητα: η Anna Jarvis και η υπεράσπιση της Ημέρας της Μητέρας της. “Δεν έγινε για να εορταστούν όλες οι μητέρες. Ήταν για να εορταστεί η καλύτερη μητέρα που έχεις γνωρίσει ποτέ – η δική σου μητέρα – ως ο γιος ή ως η κόρη της”. Γι’ αυτό η Jarvis επέμενε στον ενικό αριθμό Mother’s Day και όχι στον πληθυντικό Mothers’ Day”, διευκρινίζει η Antolini.

Αυτό που όμως ξεκίνησε σαν επιτυχία της Jarvis σύντομα ήταν μια αποτυχία, τουλάχιστον στα δικά της μάτια.

Επίθεση στη Γιορτή της Μητέρας

“Η αρχική ιδέα της Anna Jarvis σύντομα μετατράπηκε σε χρυσωρυχείο για το εμπόριο” συνεχίζει ο Handwreck για τη σταυροφορία της Jarvis ενάντια στην εκμετάλλευση μιας υπόθεσης προσωπικής. Αποφασισμένη και μαχητική, “οργάνωσε μποϊκοτάζ, απείλησε με μηνύσεις, επιτέθηκε ακόμα και στην Πρώτη Κυρία των ΗΠΑ, Eleanor Roosevelt, επειδή χρησιμοποίησε την Ημέρα της Μητέρας για να αντλήσει κεφάλαια για φιλανθρωπίες. 'Το 1923 εισέβαλε σε ένα συνέδριο εμπόρων ζαχαροπλαστικής στη Φιλαδέλφεια', λέει η Antolini. Μια παρόμοια διαμαρτυρία συνέβη δύο χρόνια αργότερα όταν οι Μητέρες του Αμερικανικού Πολέμου, μια οργάνωση που υπάρχει ακόμα, χρησιμοποίησαν την Ημέρα της Μητέρας για να συγκεντρώσουν κεφάλαιο και κάθε χρόνο πουλούσαν γαρίφαλα. Η Anna αγανάκτησε ξανά και το 1925 εισέβαλε σε ένα συνέδριο που έγινε στη Φιλαδέλφεια και τελικά συνελήφθη για διατάραξη της κοινής ησυχίας'.

Το 1948 πεθαίνει σε ηλικία 84 ετών σε ένα σανατόριο της Φιλαδέλφεια, φτωχή και εξαντλημένη από την εναντίωση της στη Γιορτή που η ίδια δημιούργησε.

Γιορτή του Εμπορίου

Σήμερα, η Ημέρα της Μητέρας συνεχίζει να είναι μια γιορτή του καταναλωτισμού. Σύμφωνα με την Εθνική Ομοσπονδία Λιανικού Εμπορίου οι Αμερικάνοι θα ξοδέψουν κατά μέσο όρο 168,94 δολάρια (περίπου 6 δολάρια λιγότερα από πέρσι) ενώ οι συνολικές δαπάνες αναμένεται να φτάσουν τα 19.9 δισεκατομμύρια δολάρια.

Η εταιρία Hallmark Cards που πούλησε την πρώτη επετειακή κάρτα για την Ημέρα της Μητέρας στις αρχές του 192ο αναφέρει ότι είναι η τρίτη πιο δημοφιλής αφορμή για ανταλλαγή ευχών τυπωμένες σε χαρτί μετά τα Χριστούγεννα και τη Γιορτή του Αγίου Βαλεντίνου, φτάνοντας περίπου τις 133 εκατομμύρια αποστολές.

Νίκη της μητρότητας

“Σχεδόν όλοι οι θάνατοι μητέρων μπορεί να προληφθούν όπως αποδεικνύεται από τις τεράστιες ανισότητες που εμφανίζονται μεταξύ των πλουσιότερων και των φτωχότερων χωρών” αναφέρει στο σημείωμα της με αφορμή τη σημερινή ημέρα η UNICEF Ελλάδος.

Η πιθανότητα που έχει μια γυναίκα να πεθάνει από επιπλοκές κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή του τοκετού κατά τη διάρκεια ζωής της, είναι στις λιγότερο αναπτυγμένες χώρες του κόσμου 1 στις 41 ενώ στις αναπτυγμένες χώρες είναι 1 στις 3.300. H μητρική θνησιμότητα έχει μειωθεί σχεδόν στο μισό μεταξύ 1990 (532.000) και 2015 (303.000) "όμως η υγεία και ευημερία των μητέρων, από την οποία εξαρτάται άμεσα η επιβίωση και ανάπτυξη των παιδιών, ιδιαίτερα στις φτωχότερες χώρες του κόσμου, απέχει πολύ από το να είναι εξασφαλισμένη" σημειώνει.

Ακόμη, πάνω από 800 γυναίκες πεθαίνουν καθημερινά από επιπλοκές κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, ή του τοκετού. Για κάθε γυναίκα που πεθαίνει, περίπου 20 άλλες υποφέρουν από σοβαρούς τραυματισμούς, μολύνσεις , ή αναπηρίες. Σχεδόν όλοι οι μητρικοί θάνατοι (το 99%) παρατηρούνται στις αναπτυσσόμενες περιοχές.

Δύο περιοχές, η υπό-Σαχάρια Αφρική και η Νότια Ασία, ευθύνονται για το 88% των μητρικών θανάτων παγκοσμίως. Στην υπό-Σαχάρια Αφρική παρατηρείται το μεγαλύτερο ποσοστό: 546 θάνατοι μητέρων, ανά 100.000 ζώντα νεογνά, ή 201.000 μητρικοί θάνατοι ετησίως. Αυτό, αποτελεί τα δύο τρίτα (66%) όλων των μητρικών θανάτων παγκοσμίως, σε ετήσια βάση.

Στην Ελλάδα ο δια βίου κίνδυνος θανάτου μιας μητέρας από επιπλοκές κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή του τοκετού είναι σε χαμηλότερη θέση σε σχέση με άλλες Ευρωπαϊκές χώρες. Το 2015, ήταν 3 στις 100.000 γεννήσεις (ίδιος με της Πολωνίας), ενώ αντίστοιχα στην Πορτογαλία ήταν 10, στη Γερμανία 6, στην Κύπρο 7 και στη Γαλλία 8.