Το Πομπιντού κόβει δωρεά του Ποτάνιν - Το τεράστιο κόστος της «εξορίας» των Ολιγαρχών από την Τέχνη

Το Κέντρο Πομπιντού αρνήθηκε μια δωρεά ύψους 620.000 δολαρίων από το Ρώσο Ολιγάρχη Βλαντιμίρ Ποτάνιν, ο οποίος έχει ήδη δώσει στο μουσείο 1,4 εκατομμύρια δολάρια.

Η απόφαση αυτή του Μουσείου, η οποία πάρθηκε λόγω του πολέμου στην Ουκρανία, θα έχει τεράστιο κόστος για ένα από τα σημαντικότερα ιδρύματα Τέχνης στη Γαλλία και τον κόσμο.

Ο Ποτάνιν, ένας από τους πλουσιότερους και ισχυρότερους Ρώσους Ολιγάρχες, ήταν μέλος του διοικητικού συμβουλίου του Μουσείου Γκούγκενχάϊμ στη Νέα Υόρκη, αλλά παραιτήθηκε πριν από δύο μήνες.

Το Κέντρο Πομπιντού είχε λάβει δύο δωρεές, συνολικού ύψους 1,4 εκατομμυρίων δολαρίων από το Ίδρυμα Ποτάνιν, από το 2016 μέχτο το 2021. Τώρα, σταμάτησε την τρίτη δωρεά, ύψους 620.000 δολαρίων.

Σύμφωνα με δημοσίευμα της γαλλικής εφημερίδας Le Monde, η οποία αποκάλεσε τη δωρεά «πηγή ντροπής», ο ετήσιος προϋπολογισμός του Πομπιντού για απόκτηση έργων Τέχνης είναι μόλις 1,9 εκατομμύρια δολάρια. Συνεπώς η συνεισφορά του Ποτάνιν υπήρξε κομβική για το έργο του Μουσείου.

Η πρώτη δωρεά του Ρώσου Ολιγάρχη ήταν ύψους 638,000 δολαρίων και βοήθησε τπο Μουσείο να αποκτήσει 250 έργα ρωσικής και σοβιετικής σύγχρονης Τέχνης. Τα έργα παρουσιάστηκαν στην έκθεση «Kollektsia! Contemporary Art in the USSR and Russia, 1950-2000», η οποία διήρκεσε από το 2016 ως το 2017. Από την ίδια δωρεά χρηματοδοτήθηκε ο κατάλογος και η παραγωγή της έκθεσης.

Τεράστιες χρηματοδοτήσεις

Σύμφωνα με το Μουσείο, «το Ίδρυμα Ποτάνιν είχε επικοινωνήσει με το Κέντρο Πομπιντού μέσω ατόμων που είχαν διασυνδέσεις με τη Γαλλία χωρίς να έχει αρχικά προτείνει κάποιο συγκεκριμένο πρότζεκτ».

Όταν ανακοινώθηκε η έκθεση και ξεκίνησε η διοργάνωσή της -στην οποία βοήθησε η Όλγκα Ζβιμπλόβα, ιδρύτρια του Μουσείου Τέχνης Πολυμέσων της Μόσχας-, περίπου 300 επιπλέον σοβιετικά και ρωσικά έργα τέχνης δωρίστηκαν από άλλους συλλέκτες, καλλιτέχνες και οικογένειες καλλιτεχνών.

Η δεύτερη δωρεά του Ποτάνιν βοήθησε το Πομπιντού να αναπτύξει ένα ερευνητικό πρόγραμμα για τη σοβιετική και ρωσική σύγχρονη Τέχνη, με τη διοργάνωση συμποσίων και συνεδρίων, τη δημοσίευση καταλόγων και κειμένων, αλλά και τη χρηματοδότηση νέων ερευνητών και επιμελητών.

Σε ερώτηση εάν το Κέντρο Πομπιντού σκοπεύει να επιστρέψει τα έργα που αγόρασε με τα χρήματα του Ποτάνιν, η απάντηση ήταν «τα έργα που δωρίστηκαν από το Ίδρυμα Ποτάνιν, ανήκουν πλέον στις εθνικές συλλογές (της Γαλλίας)».

Η τρίτη δωρεά, η «κομμένη», αρχικά είχε πάρει το πράσινο φως από τα υπουργεία Πολιτισμού και Εξωτερικών της Γαλλίας -όπως προβλέπεται- και το Μουσείο την είχε αποδεχθεί. Με τα χρήματα αυτά, τα οποία θα έφταναν στο πομπιντού το ερχόμενο φθινόπωρο, θα συνεχίζονταν οι δράσεις στο πλαίσιο του πρότζεκτ «Kollektsia!».

Βραβεία και τίτλοι τιμής

Το πρότζεκτ «Kollektsia!» και οι δωρεές του Ιδρύματος Ποτάνιν στη γκαλερί Τρετιάκοφ της Μόσχας, το βοήθησαν να κερδίσει το 2018 το βραβείο Σύγχρονης Τέχνης της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως το «καλύτερο φιλανθρωπικό πρόγραμμα για την προώθηση της ρωσικής τέχνης παγκοσμίως».

Το Πομπιντού δεν είναι το μόνο γαλλικό μουσείο που έχει επωφεληθεί από τη δράση του Ποτάνιν.

Σε αναγνώριση της προσφοράς του, ήδη από το 2007 ο τότε υπουργός Πολιτισμού της Γαλλίας Ρενό Ντονεντιέ ντε Βαμπρ, είχε ανακηρύξει τον Ποτάνιν «ιππότη ττου Τάγματος των Τεχνών και των Γραμμάτων».

Ανάλογη είναι η προσφορά του Ρώσου Ολιγάρχη και στην απέναντι πλευρά του Ατλαντικού, όπου υπήρξε επί δύο δεκαετίες μέλος του διοικητικού συμβουλίου του Μουσείου Γκούγκενχαϊμ, πριν την πρόσφατη παραίτησή του.

Το Ίδρυμα Ποτάνιν έχει χρηματοδοτήσει πολλές εκθέσεις στο συγκεκριμένο μουσείο, ανάμεσά τους και η τρέχουσα «Vasily Kandinsky: Around the Circle».

Το Ίδρυμα έδωσε επίσης 5 εκατομμύρια δολάρια στο Κέντρο εφαρμοσμένων τεχνών Κένεντι το 2011, προκειμένου να ανακαινίσει έναν από τους χώρους του. Όρος της δωρεάς ήταν να ονομαστεί ο συγκεκριμένος χώρος «Ρωσικό Δωμάτιο» και να χρησιμοποιηθεί για την προώθηση του ρωσικού πολιτισμού.

Πρόσφατα, μετά τη λήξη του συμβολαίου για την ονομασία, το Κέντρο Κένεντι μετονόμασε το χώρο.

Ο Ποτάνιν είναι ένας από τους ελάχιστους Ολιγάρχες που έχουν αποφύγει τις δυτικές κυρώσεις, μόνο ο Καναδάς του έχει επιβάλει. Η περιουσία του εκτιμάται στα 17,3 δισεκατομμύρια, περίπου 9 λιγότερα από πέρυσι.

Είναι πρόεδρος της Norilsk Nickel, της μεγαλύτερης εταιρείας παραγωγής νικελίου και παλλαδίου στον κόσμο. Είναι επίσης ιδιοκτήτης της εταιρείας επενδύσεων Interros, η οποία παρά τον πόλεμο επεκτείνει τις δραστηριότητές της.