Δ. Δασκαλόπουλος: Ο άνθρωπος πίσω από τη δωρεά που αλλάζει το τοπίο στη σύγχρονη Τέχνη

Η ανακοίνωση του επιχειρηματία Δημήτρη Δασκαλόπουλου ότι δωρίζει 350 έργα 142 καλλιτεχνών από την ιδιωτική του συλλογή σε τέσσερα δημόσια μουσεία τριών χωρών, δεν είναι κάτι που ακούγεται συχνά στον κόσμο της Τέχνης.

Από τα έργα που θα αποχωριστεί ο βιομήχανος, 140 προορίζονται για το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (ΕΜΣΤ), περίπου 100 έργα σε κοινή δωρεά για το Γκουγκενχάιμ και το MCA Chicago, και 110 για την Tate στο Ηνωμένο Βασίλειο.

«Θεωρώ ότι ο συλλέκτης έχει ευθύνη απέναντι στα έργα της συλλογής του και τους καλλιτέχνες: Έχει την ηθική υποχρέωση να φροντίσει για το μέλλον της συλλογής του με την ίδια έγνοια και προσοχή που επένδυσε για τη δημιουργία της», είπε λιτά ο ίδιος.

Η δήλωση αυτή είναι μέρος μιας αντίληψης μέρους των συλλεκτών, ότι τα έργα ανήκουν τελικά στα Μουσεία προκειμένου να είναι προσβάσιμα στο κοινό, όσο και μια αναγνώριση των Μουσείων ως φυσικού «οίκου» των έργων Τέχνης.

«Η τέχνη αποκτά νόηµα και επιρροή µόνο µέσα από τη συνδιαλλαγή της µε το κοινό. Γι’ αυτό η τέχνη περισσότερο από ιδιοκτήτες, χρειάζεται κοινωνούς. Αυτό το σκεπτικό µε οδήγησε στην απόφαση να δωρίσω το µεγαλύτερο µέρος της συλλογής µου σε σηµαντικά µουσεία σύγχρονης τέχνης. Μέσω της δωρεάς, τα έργα θα είναι προσβάσιµα στο ευρύ κοινό, θα έχουν την απαραίτητη φροντίδα ώστε να διατηρηθούν για τις µελλοντικές γενιές και θα παραµείνουν σε διάλογο µε την τέχνη του µέλλοντος», εξηγεί και ο ίδιος.

Το ΕΜΣΤ στον παγκόσμιο χάρτη

Η δωρεά αυτή ενισχύει τρομερά το νεαρό σε ηλικία Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, σε μια εποχή που το έχει πολύ ανάγκη· την εποχή που προσπαθεί να καταλάβει τη δική του θέση και το δικό του χώρο ανάμεσα στα πολύ σημαντικά μουσεία της χώρας μας. Αλλά και να προσελκύσει το κοινό σε ένα χώρο εν πολλοίς άγνωστο στην Ελλάδα, αυτόν της Σύγχρονης Τέχνης.

Το ΕΜΣΤ πρόκειται να παραλάβει «τη σηµαντικότερη δωρεά στην εικοσάχρονη ιστορία του, όσον αφορά τόσο το µέγεθος όσο και τη σπουδαιότητα», είπε η διευθύντριά του Κατερίνα Γρέγου και ενισχύει κατά ένα πολύ εντυπωσιακό 10% τη συλλογή του, που αυτή τη στιγμή έχει περιπου 1.400 έργα.

Το έργο Dépendance/Indépendance της Ανέτ Μεσαζέ πηγαίνει στη συλλογή του ΕΜΣΤ Παραχώρηση της καλλιτέχνιδας και Marian Goodman Gallery

Ανάμεσα στις καλλιτεχνικές δημιουργίες που θα βρεθούν στην κατοχή του είναι το «Kuba» του Κουτλούγκ Αταμάν, οι εγκαταστάσεις «autodestruccion4: demolicion» του Αβραάμ Κρουζβιγιέχας και «Dependencia/Independencia» της Ανέτ Μεσαζέ, η τετρακάναλη προβολή «Pirate party» του Πολ Μακάρθι, καθώς και ένα άτιτλο έργο της Άννα Μεντιέτα από τη σειρά «Volcano series no 2».

Kutluğ Ataman Küba, 2004 Εγκατάσταση βίντεο 40 καναλιών με ήχο, 40 χρησιμοποιημένες καρέκλες, 40 τραπέζια, 40 τηλεοράσεις Διαστάσεις μεταβλητές Άποψη εγκατάστασης: Portals, Πρώην Δημόσιο Καπνεργοστάσιο, Βουλή των Ελλήνων και NEOΝ @Ναταλία Τσουκαλά, παραχώρηση NEON

Από την άλλη, η δωρεά έργων Τέχνης Ελλήνων καλλιτεχνών στα διασημότερα μουσεία του κόσμου, βάζει και την ελληνική Τέχνη σε έναν άλλον χάρτη, αυτόν της παγκόσμιας Σύγχρονης Τέχνης. Με γνώμωνα αυτές τις δύο κατευθύνσεις, η δωρεά αποκτά διπλή σημασία.

«Εμένα η σύγχρονη Τέχνη με άλλαξε»

Ο Δημήτρης Δασκαλόπουλος δεν είναι φυσικά άγνωστος στον κόσμο της Τέχνης. Ακριβώς το αντίθετο: Είναι εδώ και χρόνια συλλέκτης σύγχρονης τέχνης, ιδρυτής της Συλλογής Δ. Δασκαλόπουλου και ιδρυτής του οργανισμού ΝΕΟΝ.

Ξεκίνησε να συλλέγει έργα Σύγχρονης Τέχνης από το 1994 και σήμερα η συλλογή του ξεπερνά τα 500 κομμάτια εκπροσωπώντας 220 κορυφαίους καλλιτέχνες της διεθνούς και ελληνικής εικαστικής σκηνής.

Η συνεισφορά του στον κόσμο της Σύγχρονης Τέχνης έχει αναγνωριστεί ποικιλοτρόπως και κατέχει περιοπτες θέσεις σε διάφορα διεθνή ιδρύματα που ασχολούνται με το αντικείμενο, όπως το Solomon R. Guggenheim Foundation.

Ο Δημήτρης Δασκαλόπουλος στηρίζεται στα κιβώτια που περιέχουν έργα Τέχνης @Ναταλία Τσουκαλά

Στη συλλογή του περιλαμβάνεται εντυπωσιακός αριθμός μεγάλων εγκαταστάσεων, ενώ η ίδια είναι επιφορτισμένη και με την ευθύνη της αποθήκευσης και συντήρησης των έργων αυτών. Ο ίδιος, πάντως, έχει πει ότι αγαπημένο του κομμάτι είναι η Κρήνη του Duchamp (1917/1964).

Ο ίδιος έχει πει ότι σταμάτησε πλέον να εμπλουτίζει τη συλλογή του, τη βλέπει σαν κάτι που ωρίσμασε, γέμισε, έκανε τον κύκλο του.

«Εμένα η σύγχρονη τέχνη με άλλαξε. Βέβαια γνωρίζω ότι δεν είναι εύκολα προσιτή και προσβάσιμη στον πολύ κόσμο. Συνήθως κάποιοι κρύβονται πίσω από το γεγονός ότι δεν καταλαβαίνουν και κατά συνέπεια φοβούνται τη σύγχρονη τέχνη. Όμως, η διαδικασία του να δοθούν ευκαιρίες να πλησιάσεις την τέχνη και να ξεπεράσεις τους φόβους του εαυτού σου είναι μια εξαιρετικά δημιουργική διαδικασία», έχει πει παλιότερα σε συνέντευξή του στο Protagon.

Η δωρεά του αναμφίβολα θα φέρει το κοινό πιο κοντά σε ένα είδος Τέχνης που πράγματι στην Ελλάδα δεν είναι μέχρι τώρα ούτε γνώριμο, ούτε προσιτό. Και ίσως ανοίξει το δρόμο για περισσότερες παρόμοιες.