Αρχιτεκτονική: Το Ωδείο Αθηνών, ένα διαχρονικό δείγμα του οικουμενικού ελληνικού πνεύματος

Τα εγκαίνια της μόνιμης έκθεσης «Από το κτήριο στην κοινότητα: Ο Ιωάννης Δεσποτόπουλος και το Μπάουχαους / Bauhaus», πραγματοποιήθηκαν στο ολοκληρωμένο, πλέον, Ωδείο Αθηνών.

Την έκθεση συνδιοργάνωσαν το Ινστιτούτο Γκαίτε της Αθήνας με αφορμή τα 70 χρόνια από την ίδρυσή του, τα Αρχεία Νεοελληνικής Αρχιτεκτονικής του Μουσείου Μπενάκη και το Ωδείο Αθηνών, το κτίριο του οποίου παρέμενε επί χρόνια ημιτελές. Η έκθεση η οποία πρωτοπαρουσιάστηκε το 2019 για την επέτειο των 100 χρόνων από την ίδρυση του Μπάουχαους / Bauhaus παρουσιάζεται πλέον σε μόνιμη βάση.

«Το Ωδείο Αθηνών γίνεται ένα διαχρονικό δείγμα του οικουμενικού ελληνικού πνεύματος που ονειρευόταν ο Δεσποτόπουλος. Αναφέρεται και στην μεγάλη αρχαία ελληνική πολιτιστική κληρονομιά της Αθήνας, ενώ παράλληλα "στήνει" ένα μέλλον τόσο για τους χρήστες του όσο και για την ευρύτερη καλλιτεχνική σκηνή της πόλης».

«Είναι ένα άχρονο κτίριο που αντανακλά και συνδιαλέγεται τόσο με το ιστορικό παρελθόν της Αθήνας, ενώ ταυτόχρονα μπορεί και παραμένει επίκαιρο, ακτινοβολώντας το μέλλον της», τόνισε ο αρχιτέκτονας Λουκάς Μπαρτατίλας, επιμελητής και κύριος ομιλητής κατά τα σημερινά της εγκαίνια.

Αναφέρθηκε επίσης σε βιογραφικά στοιχεία του Δεσποτόπουλου, όπως η πρώτη του έκθεση με ζωγραφικά έργα και γλυπτά στη Χίο με την συνοδεία μουσικής σε ηλικία μόλις 18 ετών και τα ζωγραφικά του έργα κατά την διάρκεια των σπουδών αρχιτεκτονικής στη Γερμανία, όπου ήλθε σε επαφή με το Μπάουχαους / Bauhaus, στα οποία απεικονίζονται μοντέρνα έπιπλα και ένα πιάνο. «Μπορούμε να συμπεράνουμε από τα λίγα αυτά στοιχεία ότι η επαφή του με την μουσική όπως και το ενδιαφέρον του για για τη σχέση μουσικής και αρχιτεκτονικής είναι κάτι που το κουβαλούσε μέσα του από μικρός», όπως είπε.

Ο Ιωάννης Δεσποτόπουλος (1903 - 1992) είναι ο μοναδικός Έλληνας αρχιτέκτονας που έζησε για δύο χρόνια στη Βαϊμάρη, την εποχή που λειτουργούσε εκεί η Σχολή του Μπάουχαους / Bauhaus, και ήρθε σε άμεση επαφή με τις αρχές, τη διδασκαλία και τους ανθρώπους της διάσημης αυτής σχολής. Η εμπειρία του υπήρξε καταλυτική για το μετέπειτα έργο του. «Το Ωδείο ήταν μέρος μιας ευρύτερης πολεοδομικής σύνθεσης για το Πνευματικό Κέντρο Αθηνών το 1959. Υπήρξαν τότε μεγάλες αντιδράσεις στα όρια της εμπαθούς επίθεσης κατά του Δεσποτόπουλου. Μόνο ένας πνευματικός άνθρωπος τάχθηκε ξεκάθαρα υπέρ της πρότασής του, ήταν ο Οδυσσέας Ελύτης», πρόσθεσε.

Η Ρεγκίνα Μπίτνερ, καθηγήτρια Ευρωπαϊκής ιστορίας της Τέχνης και Αρχαιολογίας στο πανεπιστήμιο Μαρτίνου Λούθηρου της Βυρτεμβέργης, διευθύντρια της Ακαδημίας Μπάουχαους / Bauhaus και αναπληρώτρια διευθύντρια του ομώνυμου ιδρύματος Μπάουχαους / Bauhaus της πόλης Ντέσαου αναφέρθηκε - διαδικτυακά - στον μεσογειακό μοντερνισμό.

Εστίασε κυρίως στο πως διαδόθηκε το καλλιτεχνικό αυτό κίνημα από την Γερμανία στον κόσμο. Ιδιαίτερα αναφέρθηκε πως επέδρασε στη μεσογειακή εκδοχή του μέσω το έργου των δασκάλων του που επέζησαν διαφεύγοντας από τους ναζί οι οποίοι και έκλεισαν τη Σχολή ως παρακμιακή και με ποιο τρόπο έφτασε στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου και βέβαια στην Ελλάδα.

Την εκδήλωση χαιρέτισε o Δρ. Νίκος Τσούχλος, πρόεδρος του Δ.Σ. του Ωδείου Αθηνών, κατόπιν προτάσεως του οποίου παρουσιάζεται η έκθεση σε μόνιμη εγκατάσταση στον 1ο όροφο του κτιρίου. Επίσης, η Χιόνα Ξανθοπούλου-Schwarz, ιδρύτρια του Ιδρύματος Σβαρτς / Schwarz, «η οποία γενναιόδωρα βοήθησε στην ολοκλήρωση και τον εξοπλισμό με τρόπο ο οποίος εφεξής ευνοεί το σπάσιμο της πολιτιστικής απομόνωσης και την διεθνή ψηφιακή διασύνδεση του Ωδείου Αθηνών με άλλα σημαντικά πολιτιστικά κέντρα στην Ευρώπη και τον κόσμο. Το ίδρυμά της και η ίδια ήταν από τους πρώτους οι οποίοι πίστεψαν αμέσως το όλο σχέδιο αποπεράτωσης του Ωδείου και εκσυγχρονισμού του», όπως τόνισε ο Νίκος Τσούχλος.

Χαιρέτισαν επίσης η Δρ. Στέφαν Πέτερ, διευθύντρια Πολιτιστικών Προγραμμάτων Νοτιοανατολικής Μεσογείου του Ινστιτούτου Γκαίτε της Αθήνας και ο Δρ. Γιώργης Μαγγίνης, επιστημονικός διευθυντής του Μουσείου Μπενάκη το οποίο μαζί με τα Αρχεία Νεολλληνικης Αρχιτεκτονικής συνέβαλαν με τη συνεργασία τους στην παράθεση του αρχειακού υλικού του Δεσποτόπουλου, και ανήκουν πλέον στους στενούς θεσμικούς φίλους το Ωδείου Αθηνών.

Η νέα δομή της έκθεσης είναι σε γενικές γραμμές η ίδια με εκείνη του 2019. Η είσοδος για το κοινό είναι ελεύθερη και θα είναι επισκέψιμη από αύριο Τρίτη 22 Μαρτίου κατά τις ώρες λειτουργίας του Ωδείου Αθηνών: Δευτέρα - Σάββατο, από τις 10.00 π.μ. έως τις 10.00 μ.μ.