Αρχαία Ολυμπία: Αποκαθίσταται το συγκρότημα των Νοτίων Θερμών

Ομόφωνα θετικά γνωμοδότησε το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο επί της γεωλογικής και γεωτεχνικής μελέτης, της αρχιτεκτονικής προμελέτης και της στατικής προμελέτης αποκατάστασης των Νοτίων Θερμών της Αρχαίας Ολυμπίας, που εκπονήθηκαν από τις αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού στο πλαίσιο του έργου για την προστασία, αποκατάσταση και ανάδειξη των Ρωμαϊκών Μνημείων της Αρχαίας Ολυμπίας, το οποίο είναι σε εξέλιξη από το 2020.

Οι μελέτες διαμορφώθηκαν κατόπιν αξιολόγησης της παθολογίας, του βαθμού επικινδυνότητας και της αναγκαιότητας προβολής και ένταξης του Μνημείου στην εμπειρία περιήγησης στον αρχαιολογικό χώρο της Ολυμπίας. Προβλέπουν την αποκατάσταση των αρχιτεκτονικών καταλοίπων των Νοτίων Θερμών μέσω άμεσων στερεωτικών επεμβάσεων, την ανάδειξη και ενίσχυση της αναγνωσιμότητάς τους, τη διαμόρφωση διαδρομών επισκεπτών, προκειμένου να επιτρέπεται την περιήγηση εντός των ίδιων των Μνημείου, καθώς και μέτρα για τη διευθέτηση των ομβρίων.

Μετά τις θετικές γνωμοδοτήσεις του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου, η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη, δήλωσε:

«Η αποκατάσταση και η συντήρηση του συγκροτήματος των Νοτίων Θερμών στην Αρχαία Ολυμπία αποτελεί τμήμα των έργων, που έχουμε συμπεριλάβει στον σχεδιασμό μας για την αποκατάσταση και ανάδειξη των μνημείων της ρωμαϊκής περιόδου στον αρχαιολογικό χώρο. Οι παρεμβάσεις επί των συγκεκριμένων μνημείων αποτελούν την αφετηρία της Πολιτιστικής Διαδρομής "Ο Δρόμος προς τη Δύση. Από τον Όμηρο στον Θερβάντες", η οποία έχει ενταχθεί στα έργα του ΥΠΠΟΑ που χρηματοδοτούνται από το Ταμείο Ανάκαμψης. Στόχος μας είναι η ανάδειξη του μνημείου και η ένταξή του στον επισκέψιμο πυρήνα του αρχαιολογικού χώρου. Με την ολοκλήρωση των έργων στις Νότιες Θέρμες, καθώς και στις Θέρμες του Λεωνιδαίου και στην Παλαιοχριστιανική Βασιλική, στο εργαστήριο του Φειδία, πολύ σημαντικά μνημεία τα οποία μέχρι σήμερα δεν είχαν τύχει της ανάλογης μέριμνας, ο επισκέψιμος αρχαιολογικός χώρος της Ολυμπίας διευρύνεται κατά 10 τουλάχιστον στρέμματα.

Σε συνδυασμό με το έργο «Αρχαία Ολυμπία: Κοινός Τόπος» που αξιοποιεί τις τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης και επαυξημένης πραγματικότητας -προϊόν συνεργασίας του ΥΠΠΟΑ και της Microsoft- η επίσκεψη στην Αρχαία Ολυμπία αποκτά νέα χαρακτηριστικά. Ο χρόνος παραμονής των επισκεπτών επιμηκύνεται, καθώς οι προσφερόμενες γνώσεις και εμπειρίες έχουν πολλαπλασιαστεί. Αυτός άλλωστε είναι και ο σκοπός των έργων που χρηματοδοτούνται από το RRF, να ενδυναμώσουν αναπτυξιακά και οικονομικά τις τοπικές κοινωνίες».

Το συγκρότημα των Νοτίων Θερμών στον αρχαιολογικό χώρο της Ολυμπίας βρίσκεται εκτός του περιβόλου της Άλτεως. Πρόκειται για ένα οικοδόμημα που συνθέτει μια ιδιαίτερα πολύπλοκη κάτοψη, δύσκολα αναγνώσιμη από τον επισκέπτη.

Η επιλογή της θέσης ανέγερσης του μνημείου φαίνεται ότι προέκυψε βάσει της δυναμικής διαχρονικής εξέλιξης της Αρχαίας Ολυμπίας, και η λειτουργία του εξυπηρετούσε τις αυξανόμενες ανάγκες των επισκεπτών. Το μεγαλύτερο μέρος των διατηρούμενων αρχιτεκτονικών καταλοίπων των Νοτίων Θερμών ανήκει στην εποχή του Διοκλητιανού, γύρω στο 300 μ.Χ.

Τα σωζόμενα αρχιτεκτονικά κατάλοιπα συγκροτούν τρεις επιμέρους κτιριακές ενότητες. Η πρώτη και πιο εκτεταμένη καλύπτει τα 2/3 του συγκροτήματος προς βορρά, και ταυτίζεται με τη λειτουργία ρωμαϊκών λουτρών που διαρθρώνονται γύρω από ένα ευρύχωρο αίθριο. Προς τα νότια διατηρούνται δύο επιμέρους κτιριακές ενότητες: η λεγόμενη «Οικία με τα ψηφιδωτά» και η «Οικία με τους τετραγωνισμένους λίθους». Η διαχρονική χρήση του μνημείου επηρεάστηκε από εξωγενείς παράγοντες όπως σεισμοί, πλημμύρες, πολεοδομικές μεταβολές που συντελέστηκαν στο χώρο της Ολυμπίας και οι οποίες έχουν προκαλέσει διάρρηξη της συνοχής των τοιχοποιιών με κίνδυνο κατάρρευσης τμημάτων τους.