«Ίππος: Το Άλογο στην Αρχαία Αθήνα»: Μια έκθεση για το ρόλο του αλόγου στην αρχαιότητα

Μία διαφορετική και πολύ ενδιαφέρουσα έκθεση τέχνης και επιστήμης διοργανώνει η Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα, στην Πτέρυγα «Ιωάννης Μακρυγιάννης», στη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη, από τις 20 Ιανουαρίου έως το τέλος Απριλίου 2022.

Με τίτλο «Ίππος: Το Άλογο στην Αρχαία Αθήνα», η έκθεση θέτει σε πρώτο πλάνο τον σημαντικό ρόλο της αρχαιολογικής επιστημονικής έρευνας στην κατανόηση του παρελθόντος. Ένας άρτια σωζόμενος, αρχαίος σκελετός αλόγου, από τις ανασκαφές του νεκροταφείου του Φαλήρου, θα εκτεθεί για πρώτη φορά στο κοινό.

Ταφή αλόγου από το νεκροταφείο Φαλήρου @ Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού – Οργανισμός Διαχείρισης και Ανάπτυξης Πολιτιστικών Πόρων (ΟΔΑΠ)

Ο σκελετός αυτός μελετάται από το συνεργάτη του Malcolm H. Wiener Εργαστηρίου Αρχαιολογικών Επιστημών, δρ Flint Dibble, μαζί με τα αρχαιολογικά του συμφραζόμενα και ζωολογικά δεδομένα. Το έκθεμα αυτό έχει ως στόχο να αναδείξει τη μοναδική συνεργασία της Αμερικανικής Σχολής με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Πειραιώς και Νήσων για τη συντήρηση και μελέτη του οστεολογικού υλικού από την ανασκαφή του νεκροταφείου του Φαλήρου.

«Το άλογο είναι κάτι όμορφο. Κανείς δεν θα κουραστεί να το κοιτάζει όσο επιδεικνύεται στο θεατή με όλο του το μεγαλείο». Αυτά έγραψε ο Αθηναίος Ξενοφών στην πραγματεία του Περί Ιππικής τον 4ο π.Χ. αιώνα. Το γεγονός ότι οι αρχαίοι Αθηναίοι έτρεφαν μεγάλο θαυμασμό για τα άλογά τους και τα είχαν σε υψηλή εκτίμηση, είναι εμφανές σε όλες τις εκφάνσεις της καλλιτεχνικής τους έκφρασης: από τις ταφές των αλόγων της Εποχής του Χαλκού (1200 π.Χ.) έως την παράσταση ιππέων στη γλυπτή ζωφόρο του Παρθενώνα.

Τα άλογα έχουν επίσης εξέχουσα θέση στην αρχαία ελληνική γραμματεία, όπως γνωρίζουμε από τον Όμηρο, όπου τα άλογα του Αχιλλέα μπορούν πραγματικά να μιλήσουν, ή στην κωμωδία Ιππείς του Αριστοφάνη, όπου οι ιππείς συγκροτούν το χορό.

Τα άλογα απεικονίζονταν σε όλες τις μορφές της αρχαίας ελληνικής τέχνης και η έκθεση θα περιλαμβάνει μια ποικιλία αρχαιοτήτων από την Ελλάδα και το εξωτερικό, όπως μαρμάρινα γλυπτά, αγγεία και νομίσματα από την Πρωτογεωμετρική (1050 - 900 π.Χ.) έως την Ελληνιστική Περίοδο (330 - 30 π.Χ.).

Πρωτογεωμετρικό πήλινο αλογάκι από παιδική ταφή. Εφoρεία Αρχαιοτήτων Πόλης Αθηνών – Μουσείο Κεραμεικού © Γ. Ασβεστάς. Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού – Οργανισμός Διαχείρισης και Ανάπτυξης Πολιτιστικών Πόρων (ΟΔΑΠ)

Αυτά τα έργα τέχνης, και κυρίως τα αττικά γραπτά αγγεία, απεικονίζουν την εμμονή των Αθηναίων με την εκτροφή των αλόγων και τους ιππικούς αγώνες. Οι ανασκαφές στην Αρχαία Αγορά της Αθήνας έχουν φέρει στο φως αρκετές μαρτυρίες για την οργάνωση και τον σημαντικό ρόλο του αθηναϊκού ιππικού σώματος, των ιππέων, με τη μορφή επιγραφών, συμβόλων και τιμητικών μνημείων.

Ένα από τα κεντρικά εκθέματα της έκθεσης αποτελεί η ελληνιστική χάλκινη κεφαλή αλόγου, σε φυσικό μέγεθος, του 340-330 π.Χ. από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Φλωρεντίας, η οποία ανήκε στη συλλογή του Λαυρέντιου του Μεγαλοπρεπή των Μεδίκων.

Χάλκινη προτομή αλόγου @Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Φλωρεντίας

Την έκθεση θα πλαισιώνουν εβδομαδιαία εκπαιδευτικά προγράμματα που θα πραγματοποιούνται από την υπότροφο της Σχολής Ελένη Γκίζα (Steinmetz Family Foundation Museum Fellow). Επίσης θα περιλαμβάνει ειδικές επεξηγηματικές λεζάντες για παιδιά, καθώς και ένα παιδικό βιβλίο γραμμένο από τη διευθύντρια της Σχολής, καθηγήτρια Jenifer Neils. Κατά τη διάρκειά της θα πραγματοποιηθούν στο αμφιθέατρο Cotsen Hall της Σχολής έξι διαλέξεις σχετικά με την αρχαία ιππική τέχνη. Οι διαλέξεις θα είναι διαθέσιμες και διαδικτυακά στον ιστότοπο της Σχολής (ascsa.edu.gr).

Σκοπός της έκθεσης, η οποία πέρα από το φιλότεχνο κοινό, απευθύνεται σε οικογένειες και σχολικές ομάδες, είναι να αναδείξει τους διαφορετικούς ρόλους που έπαιζαν τα άλογα στην αρχαία Αθήνα και να διδάξει στους επισκέπτες την ιδιαίτερη σημασία που είχαν στη ζωή των αρχαίων Αθηναίων, μικρών και μεγάλων. Μέσα από την έκθεση αυτή η Αμερικανική Σχολή στοχεύει να εκπληρώσει μια από τις πιο σημαντικές αποστολές της, τη διάδοση της αρχαιολογικής και επιστημονικής της έρευνας.

Info

Η είσοδος στην έκθεση είναι ελεύθερη.

Ώρες λειτουργίας: Τετάρτη - Κυριακή 12.00 - 18.00 & Πέμπτη 16:00 - 22:00.

H είσοδος στον χώρο του μουσείου επιτρέπεται με την επίδειξη πιστοποιητικού εμβολιασμού ή νόσησης με ισχύ έως 6 μήνες από τη διάγνωση. Η ταυτοπροσωπία θα πραγματοποιείται με επίδειξη ταυτότητας, διαβατήριου ή διπλώματος οδήγησης.

Ο μέγιστος αριθμών επισκεπτών στο χώρο είναι 12 άτομα, με 2 μέτρα απόσταση μεταξύ τους. Η χρήση μάσκας είναι υποχρεωτική. Στις 20 Ιανουαρίου, η έκθεση θα ανοίξει μετά την ομιλία του Mario Iozzo, στις 8.00 μ.μ.