4 Αυγούστου 1865: Ο «Ύμνος εις την Ελευθερίαν» καθιερώνεται ως εθνικός ύμνος της χώρας

Στις 4 Αυγούστου 1865 ο «Ύμνος εις την Ελευθερίαν», ο οποίος γράφηκε από το Διονύσιο Σολωμό και μελοποιήθηκε από το Νικόλαο Μάντζαρο, καθιερώθηκε ως εθνικός ύμνος της Ελλάδας. Πρόκειται για τον μεγαλύτερο εθνικό ύμνο του κόσμου, καθώς αριθμεί 158 στροφές, ή 632 στίχους.

Ο Ύμνος εις την Ελευθερία γράφτηκε από τον 25χρονο Σολωμό στη Ζάκυνθο, πρώτα στα ιταλικά και στη συνέχεια στα ελληνικά, το Μάιο του 1823, κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης.

Το 1824 μεταφράστηκε μέρος του στα αγγλικά και ολόκληρο στα γαλλικά. Στον επαναστατημένο ελληνικό χώρο δημοσιεύτηκε τον ίδιο χρόνο στο Μεσολόγγι, στην εφημερίδα «Ελληνικά Χρονικά» του Ιάκωβου Μάγερ. Θα ακολουθήσουν και άλλες δημοσιεύσεις τον επόμενο χρόνο, ενώ στις 21 Οκτωβρίου του 1825 θα δημοσιευθεί και η πρώτη κριτική του ποιήματος από τον Σπυρίδωνα Τρικούπη στη Γενική Εφημερίδα της Ελλάδος, η οποία εκδιδόταν στο Ναύπλιο.

Το ποίημα μελοποιήθηκε το 1828, από τον Κερκυραίο Νικόλαο Μάντζαρο και έκτοτε ακουγόταν τακτικά σε εθνικές γιορτές, καταλήγοντας να αναγνωριστεί, αρχικά από τους κατοίκους του Ιονίου, ως άτυπος ύμνος της Επτανήσου, που την περίοδο εκείνη βρισκόταν ακόμα υπό αγγλική κυριαρχία (μέχρι το 1864).

Το ποίημα συνδυάζει στοιχεία από τον ρομαντισμό αλλά και τον κλασικισμό. Οι στροφές που χρησιμοποιούνται είναι τετράστιχες, ενώ στους στίχους παρατηρείται εναλλαγή τροχαϊκών οκτασύλλαβων και επτασύλλαβων.

Τον Δεκέμβριο του 1844 ο Μάντζαρος παρουσίασε μια νέα μελοποίηση του ποιήματος και την υπέβαλε στον βασιλιά Όθωνα, με την ελπίδα να γίνει το «εθνικό άσμα» της χώρας.

Μέχρι τότε ο Εθνικός Ύμνος της Ελλάδας ήταν ο Βαυαρικός, η γνωστή μελωδία του Χάιντν, που σήμερα είναι ο εθνικός ύμνος της Γερμανίας και της Αυστρίας. Το έργο έγινε δεκτό μόνο ως σύνθεση και βραβεύτηκε με τον Αργυρό Σταυρό του Τάγματος του Σωτήρος.

Καθιερώθηκε ως ο Εθνικός Ύμνος της χώρας όταν ο ο Βασιλιάς Γεώργιος Α΄ επισκέφθηκε την Κέρκυρα το 1865, μετά την ενσωμάτωση των Επτανήσων με την Ελλάδα, και άκουσε την εκδοχή για ορχήστρα πνευστών της αρχής της πρώτης μελοποίησης που έπαιζε η μπάντα της Φιλαρμονικής Εταιρείας Κέρκυρας. Ο βασιλιάς εντυπωσιάστηκε και ακολούθησε Βασιλικό Διάταγμα του Υπουργείου Ναυτικών που το χαρακτήρισε «επίσημον εθνικόν άσμα» και διατάχθηκε η εκτέλεσή του «κατά πάσας τας ναυτικάς παρατάξεις του Βασιλικού Ναυτικού». Επίσης, ενημερώθηκαν οι ξένοι πρέσβεις, ώστε να ανακρούεται και από τα ξένα πλοία στις περιπτώσεις απόδοσης τιμών προς τον Βασιλιά της Ελλάδος ή την Ελληνική Σημαία.

Το σύνολο της πρώτης μελοποίησης του «Ύμνου εις την Ελευθερίαν» τυπώθηκε για πρώτη φορά σε 27 μέρη στο Λονδίνο το 1873, ένα χρόνο μετά τον θάνατο του συνθέτη του. Ο αντισυνταγματάρχης ε.α. Μαργαρίτης Καστέλλης, πρώην διευθυντής του Μουσικού Σώματος, διασκεύασε τον «Εθνικό Ύμνο» για μπάντα κι αυτή η μεταγραφή (από την οποία απουσιάζει η σύντομη εισαγωγή) ανακρούεται από τις στρατιωτικές μπάντες έως σήμερα.