Μουσικές συνθέσεις από τις ροδακινιές της Βέροιας στη Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής της Βενετίας

Με το μουσικό θέμα Strelitzia «έντυσε» ένα μικρού μήκους αρχιτεκτονικό βίντεο που προβάλλεται στη Μπιενάλε της Βενετίας, εμπνέεται από το φυσικό τοπίο της Ημαθίας και μέσα στην πανδημία ξεκίνησε να μαθαίνει να παίζει και να συνθέτει για το μοναδικό όργανο που παίζεται χωρίς να χρειάζεται να το ακουμπάς, το θέμεριν.

Ο Θεσσαλονικιός συνθέτης και αρχιτέκτονας Μάνος Μυλωνάκης, σε μία αναμφίβολα δύσκολη χρονιά για όλους τους δημιουργικούς ανθρώπους και ακόμη περισσότερο για τους εργαζόμενους στον πολιτισμό, αν και χάλασαν πολλά σχέδιά του, νιώθει περήφανος και τυχερός για πρότζεκτ που προέκυψαν αυτήν την περίοδο.

Μέσα σε αυτή τη δυστοπική εποχή συνέθεσε επίσης το κομμάτι «The Treeman», το οποίο γράφτηκε και βιντεοσκοπήθηκε στο σπίτι του για την Παγκόσμια Ημέρα Πιάνου 2020 και για τον ίδιο εορτασμό του 2021 το κομμάτι «Celestial», το οποίο γυρίστηκε στην επίσημη πρεμιέρα της άνοιξης, στις 21 Μαρτίου 2021, σε ένα πανέμορφο φυσικό σκηνικό, λίγο έξω από τη Βέροια.

Τα τελευταία δύο χρόνια, η Βέροια και η ευρύτερη περιοχή της Ημαθίας έχουν γίνει δεύτερο σπίτι του, καθώς αφενός είναι η καταγωγή της συζύγου του, αφετέρου η ανάληψη του καλλιτεχνικού τιμονιού του ΔΗΠΕΘΕ Βέροιας από τον στενό του συνεργάτη Γιάννη Παρασκευόπουλο, τον οδηγούν τακτικά στην περιοχή. «Η όψη των ανθισμένων ροδακινιών κατά μήκος της διαδρομής στον κάμπο της Ημαθίας με συγκλόνισε! Ήθελα πάντα να κάνω κάτι σε σχέση με αυτό. Αφορμή στάθηκε η Παγκόσμια Ημέρα Πιάνου '21. Το "Celestial" είναι η συνεισφορά μου στους φετινούς εορτασμούς. Βιντεοσκοπημένο την ημέρα της "Εαρινής Ισημερίας", την πρώτη μέρα της αστρονομικής άνοιξης (γνωστή και ως η στιγμή που ο Ήλιος ευθυγραμμίζεται με τον Ισημερινό). Μονόπλανο σε κυκλική κίνηση, παρόμοια με την τροχιά ενός πλανήτη», εξηγεί ο Μάνος Μυλωνάκης στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο οποίος προσθέτει ότι βρίσκεται διαρκώς σε αναζήτηση αντισυμβατικών, ασυνήθιστων χώρων για εκτέλεση μουσικής.

Στη Βέροια μπορεί να περνά πλέον αρκετό χρόνο και να εμπνέεται από τη φύση της ευρύτερης περιοχής, αλλά η μουσική του ακούγεται μέχρι τη Βενετία.

Στη Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής της Βενετίας -η έκθεση στήνεται αυτή την εποχή- αρχίζει να προβάλλεται από σήμερα 12 Απριλίου ένα βίντεο της Καναδέζας σκηνοθέτριας Shawna M. Tavsky, το οποίο έχει επενδύσει μουσικά ο Μάνος Μυλωνάκης με τη σύνθεσή του «Strelitzia». Πρόκειται για μία παρουσίαση του αρχιτεκτονικού έργου γραφείου του Μεξικανού αρχιτέκτονα Jose Juan Rivera Rio στη συγκεκριμένη Μπιενάλε. Το βίντεο προβάλλεται σε loop, σε κλειστό χώρο βιντεοπροβολής και η έκθεση θα διαρκέσει ως το Νοέμβριο. «Εντελώς συμπτωματικά, η μουσική μου "συνάντησε" πάλι την αρχιτεκτονική με έναν ιδιαίτερα απρόσμενο τρόπο», σημειώνει.

«Με ενδιαφέρει πολύ πώς μπορεί να συμπεριφερθεί μία μουσική σύνθεση, τι στοιχεία μπορεί να αντλήσει αλλά και να δώσει στον φυσικό χώρο. Πώς μπορεί η μελωδία της να επηρεαστεί εν τη γενέσει της, αλλά και πώς ο ρυθμός της μπορεί να συνδιαλλαχθεί με αυτόν της φύσης», σημειώνει, «βγάζοντας» τη διπλή του ιδιότητα: του συνθέτη και του αρχιτέκτονα. «Πολλές φορές η εναλλαγή στην ενασχόληση μεταξύ μουσικής και αρχιτεκτονικής είναι για μένα ένα πολύτιμο εργαλείο ανατροφοδότησης της έμπνευσης και της όρεξης για δουλειά. Οι ακουστικές ιδιότητες ενός χώρου και η προσδοκώμενη ηχητική εμπειρία πάντα με ενδιέφεραν ως σχεδιαστή. Και αντίστροφα όμως, η επίδραση αυτών των ιδιοτήτων στη μουσική που αναπαράγεται μέσα του, πάντα με ενδιέφεραν ως συνθέτη. Αυτό στην πράξη, βρίσκει εφαρμογή στη σύνθεση μουσικής για θέατρο, όπου ως συνθέτης οφείλεις να προβλέψεις και να χρησιμοποιήσεις τη συμπεριφορά του χώρου επάνω στις νότες σου».

Μουσική για θέατρο

Από τις δουλειές εν μέσω καραντίνας για τις οποίες νιώθει υπερήφανος είναι και το σάουντρακ της παράστασης «Τρωάδες» του Ευριπίδη, μια συμπαραγωγή του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδας, του Κέντρου Πολιτισμού της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας και του ΔΗΠΕΘΕ Βέροιας, που ανέβηκε το καλοκαίρι του 2020 στο Θέατρο Δάσους Θεσσαλονίκης και στο Αρχαίο Θέατρο της Μίεζας στην Ημαθία.

«Το να γράφεις μουσική για το θέατρο είναι μια συναρπαστική διαδικασία. Συνήθως προσχεδιάζεις ένα από τα συστατικά μιας εμπειρίας η οποία δεν υπάρχει, αλλά δημιουργείται κάθε φορά ζωντανά στον τρισδιάστατο χώρο του θεάτρου. Σχεδιάζεις δηλαδή ένα ζωτικό όργανο ενός ζωντανού οργανισμού που γεννιέται, εξελίσσεται, επικοινωνεί, μεγαλώνει, ταξιδεύει, μικραίνει, δίνει τη θέση του σε άλλους», σημειώνει ο κ. Μυλωνάκης.

Εξηγεί ότι μουσική για θέατρο πρέπει να είναι ρευστή, να αφήνει τον χώρο στους ηθοποιούς να εκπέμψουν το περιεχόμενο του έργου, να επιτρέπει στον χρόνο να συστέλλεται και να διαστέλλεται. «Ταυτόχρονα όμως συμβάλλει στη δραματοποίηση, τη μεγέθυνση των συναισθημάτων των ηρώων, στον προσδιορισμό του σκηνικού χώρου, της εποχής αλλά εν τέλει, στο να δημιουργηθεί μία παράσταση που να αποτελεί ενδιαφέρον "θέαμα". Γιατί μία θεατρική παράσταση οφείλει τελικά να είναι ένα σόου».

Ένα «ανέπαφο» μουσικό όργανο

Μέσα στην πανδημία ξεκίνησε να μαθαίνει να παίζει και να συνθέτει για το μοναδικό όργανο που παίζεται χωρίς να χρειάζεται να το ακουμπάς, το Θέρεμιν. Πρόκειται για μια εφεύρεση του Ρώσου Lev Termen από το 1919. Ο ήχος του είναι γνωστός από τις πρώιμες ταινίες τρόμου των αρχών του 20ού αιώνα. Παίζεται με δύο κεραίες, κουνώντας κάποιος τα χέρια του πάνω από αυτές. Η απόσταση των χεριών από τις κεραίες ορίζει την τονικό ύψος και την ένταση της νότας.

«Το Θέρεμιν υπάρχει στη μουσική μου από το 2015, όμως όργανα με παρόμοιους ήχους χρησιμοποιούσαμε στο πρότερο σχήμα μου, τους Your Hand in Mine, από πολύ παλαιότερα». Μετά από αρκετές προσπάθειες να κατασκευάσει το δικό του Θέρεμιν με arduino, τα Χριστούγεννα του '19 αγόρασε το πρώτο του «επαγγελματικό» όργανο και τον Ιανουάριο του 2020 συμμετείχε σε workshop στη Λωζάνη (theremin academy), όπου επαγγελματίες και ερασιτέχνες, θερεμινίστες διαφόρων τεχνικών επιπέδων από όλο τον κόσμο συναντιούνται για αλληλεπίδραση, μαθήματα, σεμινάρια, συναυλίες και κοινωνική επαφή. «Ήταν το τελευταίο Academy πριν από την πανδημία», σημειώνει ο Μάνος Μυλωνάκης.

Διψασμένο κοινό

Για τη μετά covid εποχή προβλέπει αθρόα συμμετοχή του κοινού στις τέχνες, τις παραστάσεις, τις συναυλίες, τις πολιτιστικές εκδηλώσεις κάθε είδους, «σε όλα αυτά που τού έλειψαν τόσον καιρό, σε όλα αυτά που στερήθηκε η ψυχή του», όπως σημειώνει.

Εκτιμά ωστόσο ότι εάν η επανεκκίνηση του πολιτισμού δεν γίνει με προσεκτικά και μελετημένα βήματα, αυτό, το ενδεχόμενο πολιτιστικό «μπαμ», μπορεί να έχει δυσάρεστες εκπλήξεις ως προς την πορεία του επιδημιολογικού φορτίου.

Το βέβαιο είναι σύμφωνα με τον Μάνο Μυλωνάκη ότι ιδιαίτερα την περίοδο που διανύουμε είναι απαραίτητες οι συνέργειες μεταξύ των πολιτιστικών φορέων, όπως έγινε με την παράσταση «Τρωάδες».

«Με λίγη καλή συνεννόηση και διάθεση για συνεργασία, οι δυνατότητες πολλαπλασιάζονται όχι μόνο γιατί το "διψασμένο" κοινό μπορεί να καταναλώσει περισσότερα και μεγαλύτερης κλίμακας πολιτιστικά δρώμενα, αλλά, επίσης, για να μπορέσει το καλλιτεχνικό δυναμικό της χώρας να παραμείνει δημιουργικό, ανήσυχο και επαγγελματικά υγιές».