Επέτειος 1821: Έξι Έλληνες ποιητές διαβάζουν για την Ελληνική Επανάσταση

Τιμώντας την επέτειο των 200 ετών της Ελληνικής Επανάστασης και με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης 2021 στις 21 Μαρτίου, έξι Έλληνες ποιητές και ποιήτριες επιλέγουν και διαβάζουν στίχους Ελλήνων και ξένων ποιητών με θέμα την εποχή της Ελληνικής Επανάστασης.

Αποσπάσματα των ποιημάτων του Διονυσίου Σολωμού, του Ανδρέα Κάλβου, του Λόρδου Μπάιρον, του John Keats και της Miss Louisa Blake διαβάζουν κατά αλφαβητική σειρά οι: Γιώργος Βέης, Αναστάσης Βιστωνίτης, Λένα Καλλέργη, Χλόη Κουτσουμπέλη, Δανάη Σιώζιου και Ντίνος Σιώτης.

Ο βραβευμένος ποιητής, μεταφραστής και πρέσβης Γιώργος Βέης διαβάζει ένα απόσπασμα από την Ωδή τετάρτη [XIV] «Εις Σάμον» του Ανδρέα Κάλβου (Συλλογή Λυρικά, Παρίσι 1826). Στη συλλογή των δέκα πατριωτικών ωδών, που εκδόθηκαν στο Παρίσι το 1826, είναι διάχυτη η ελευθεροφροσύνη, η ηρωική θεματολογία καθώς και η χρήση της αρχαιοελληνικής μυθολογίας ως παραβολής. Όλα τα βασικά συστατικά, δηλαδή, της καλβικής ποίησης που εξύμνησε τους Έλληνες ως έθνος με βασικά γνωρίσματα την αρετή, την ανδρεία, τον φιλελευθερισμό και τον πατριωτισμό.

Η Δανάη Σιώζιου, βραβευμένη με το Κρατικό Βραβείο Πρωτοεμφανιζόμενου Συγγραφέα, διαβάζει το ποίημα του Λόρδου Βύρωνα «Σήμερα συμπληρώνω τα τριάντα-έξη μου χρόνια…(Μεσολόγγι, 22 Ιανουαρίου 1824)» σε μετάφραση του ποιητή Νίκου Σπάνια (1924-1990). Εντυπωσιακά μεταφρασμένο από τον Σπάνια που γεννήθηκε στην Αθήνα αλλά έζησε στη Νέα Υόρκη, το «On this day I complete my thirty-sixth year» δημοσιεύτηκε στα ελληνικά από τον Σπάνια για πρώτη φορά το 1966 στα «Δελφικά Τετράδια» και αργότερα συμπεριλήφθηκε στο βιβλίο του «Μεταφράσεις 1941-1971» (Athens Printing Company, Νέα Υόρκη 1972).

Η υποψήφια για το Κρατικό Βραβείο Ποίησης το 2017, Λένα Καλλέργη, διαβάζει σε δική της απόδοση το σονέτο «Όταν πρωτοδιάβασα τον Όμηρο του Τσάπμαν» (1816) του John Keats. Με πρώτη έκδοση το 1816 στην εφημερίδα «The Examiner» και δεύτερη το 1817 στην πρώτη του συλλογή «Poems» («Ποιήματα»), ο ρομαντικός Βρετανός ποιητής, που ενσωμάτωσε τους μύθους της κλασικής αρχαιότητας στα έργα του, εμπνέεται από τον ηρωισμό της Ελλάδας του Ομήρου. Όπως τον γνώρισε μέσα από τις αγγλικές μεταφράσεις της Ιλιάδας και της Οδύσσειας που περιλαμβάνονται στον τόμο του Τζορτζ Τσάπμαν από το 1616.

Η ποιήτρια και συγγραφέας Χλόη Κουτσουμπέλη, βραβευμένη με το Κρατικό Βραβείο Ποίησης, διαβάζει σε δική της απόδοση το σπάνιο ποίημα «Στίχοι για το θάνατο του Λόρδου Μπάιρον» της σύγχρονης του Λόρδου Μπάιρον ποιήτριας, Miss Louisa Blake. Ένα χαρακτηριστικό δείγμα ποιητικής γραφής από μια γυναίκα ποιήτρια της εποχής εκείνης που υποκλίνεται στον πρόωρα χαμένο Μπάιρον, «τον θαρραλέο, γενναίο στρατιώτη που πέθανε για την Ελλάδα». Ο θάνατος του 'Αγγλου ρομαντικού ποιητή και φιλέλληνα στο Μεσολόγγι το 1824, από αρρώστια, δεν ήταν ηρωικός, ωστόσο είχε συμβολική προέκταση. Η παρουσία του επιφανούς Μπάιρον στην Ελλάδα, έστρεψε το διεθνές βλέμμα στον ελληνικό αγώνα για την ελευθερία.

Ο πολυμεταφρασμένος ποιητής, συγγραφέας και μεταφραστής, Αναστάσης Βιστωνίτης, επιλέγει στην πρώτη ανάγνωση το επίγραμμα «Η Καταστροφή των Ψαρών» (1825) του Διονυσίου Σολωμού για τη σφαγή στα Ψαρά το 1824 μετά την άλωση του νησιού. Στη δεύτερη ανάγνωση επιλέγει το Σχεδίασμα Γ΄ από τους «Ελεύθερους Πολιορκημένους» (1834-1847), κορυφαία - αν και ανολοκλήρωτη - ποιητική σύνθεση του εθνικού μας ποιητή. Το τρίτο Σχεδίασμα αποτυπώνει ανάγλυφα τις μακρόπνοες ιδέες του Ζακυνθινού δημιουργού και την εξέλιξη της ποιητικής του αντίληψης με αρμονικούς, λιτούς στίχους. Ο Σολωμός εξυμνεί το αδάμαστο ήθος των Μεσολογγιτών που θυσιάζονται για την κατάκτηση της ελευθερίας κατά τη δεύτερη πολιορκία του Μεσολογγίου από τους Οθωμανούς (1825-1826).

O πολυσχιδής και πολυπράγμων Ντίνος Σιώτης, ποιητής, συγγραφέας και δημοσιογράφος μεταξύ άλλων, διαβάζει ένα εμβληματικό ποίημα του Ανδρέα Κάλβου (1792-1869), την Ωδή Τετάρτη [ΙV] «Εις τον Ιερόν Λόχον» από τη συλλογή «Η Λύρα» (Γενεύη, 1824). Ο ηρωισμός και ο τάφος των πεσόντων στρατιωτών του Αλέξανδρου Υψηλάντη απασχολούν εδώ τον Κάλβο που εικονογραφεί το θάνατο με ιδιαίτερη ακρίβεια και παραστατικότητα. Στη «Λύρα» ο Κάλβος κάνει μια ιστορική αναδρομή στην Επανάσταση δείχνοντας με τις πρώτες δέκα Ωδές της ελληνικής ποιητικής του συλλογής ότι το έπος της Επανάστασης του ΄21 έχει βρει τον ποιητή του στην Ευρώπη.