«Αρχαιολατρεία και Φιλελληνισμός»: Ψηφιακή έκθεση από το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης

Το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης παρουσιάζει την έκθεση με τίτλο «Αρχαιολατρεία και Φιλελληνισμός - Συλλογή Θανάση και Μαρίνας Μαρτίνου».

Πρόκειται για μια σπάνια, πρωτότυπη έκθεση που περιλαμβάνει σημαντικά ευρωπαϊκά έργα του 19^ου αιώνα και του ελληνικού Νεοκλασσικισμού σε διάλογο με αρχαία αριστουργήματα, υπό την επιμέλεια της Ιστορικού Τέχνης Δρος Φανής-Μαρίας Τσιγκάκου και του Διευθυντή του, Καθηγητή Ν. Χρ. Σταμπολίδη.

Τα αντικείμενα της έκθεσης προέρχονται στην πλειονότητα τους από τη Συλλογή Θανάση και Μαρίνας Μαρτίνου, ένα μοναδικό «θησαυροφυλάκιο» φιλελληνικών καλλιτεχνικών έργων και αριστουργημάτων που παρουσιάζεται για πρώτη φορά στο κοινό. Πρόκειται για ευρωπαϊκές, φιλελληνικές, καλλιτεχνικές δημιουργίες καθώς και έργα Ελλήνων καλλιτεχνών εμπνευσμένα από θέματα της αρχαιότητας που παρουσιάζονται σε διάλογο με αυθεντικές αρχαιότητες από μεγάλα Μουσεία της Ιταλίας και της Ελλάδας όπως τα Μουσεία του Καπιτωλίου της Ρώμης, το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Βενετίας, το Αρχαιολογικό Μουσείο της Όστια, το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, την Αρχαία Ελεύθερνα και το Αρχαιολογικό Μουσείο του Ρεθύμνου.

Η έκθεση στοχεύει στην ανάδειξη των αρχαιολατρικών πτυχών του φιλελληνικού κινήματος, πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την Επανάσταση του 1821. Η αρχαιολατρεία υπήρξε ο μακροβιότερος σύνδεσμος των Ευρωπαίων με την Ελλάδα. Κατά την Επανάσταση μετασχηματίστηκε σε φιλελληνισμό και αποτυπώθηκε εικαστικά σε ευρωπαϊκα έργα τέχνης. Μετά τη δημιουργία του ελληνικού κράτους υιοθετήθηκε από τους Έλληνες νεοκλασσικούς καλλιτέχνες με στόχο την ανάδειξη της αδιάρρηκτης συνέχειας της αρχαιοελληνικής κληρονομιάς.

Τα αρχαία αριστουργήματα συνομιλούν με τις νεοκλασσικές εκδοχές τους μέσα στο εμβληματικό Μέγαρο Σταθάτου, ένα δείγμα του ελληνικού Νεοκλασσικισμού του Έρνστ Τσίλλερ, που αποτελούσε την κατοικία της οικογένειας του Όθωνα και της Αθηνάς Σταθάτου μέχρι το 1938.

Το κοινό θα έχει τη μοναδική ευκαιρία να δει το εσωτερικό μιας πραγματικής μεγαλοαστικής ευρωπαϊκής κατοικίας του 19^ου αιώνα, βιώνοντας μία θεατρική εμπειρία. Η διαμόρφωση χώρου είναι της Χλόης Ομπολένσκυ, που υπογράφει την πρώτη της σκηνογραφία σε μουσειακή έκθεση και του Ανδρέα Γεωργιάδη.

Οι Σουλιώτισσες, 1827Ary Scheffer (1795-1858), Ελαιογραφία σε μουσαμά, 30 εκ. x 40 εκ. © Συλλογή Θανάση και Μαρίνας Μαρτίνου

Η Συλλογή Θανάση και Μαρίνας Μαρτίνου είναι η πλούσια συγκομιδή μιας μακρόχρονης αναζήτησης με αθόρυβη συστηματικότητα, με γνώση και καλαισθησία, με κριτήριο την ποιότητα και τη συναίσθηση της προσωπικής ευθύνης για τη διάσωση έργων τέχνης, ελληνικής θεματολογίας, τα οποία συμπυκνώνουν τα καλλιτεχνικά ρεύματα της εποχής και ταυτόχρονα εμπεριέχουν θεμελιακά συστατικά της νεοελληνικής αυτογνωσίας. Το μεγαλύτερο ποσοστό συγκροτείται από έργα ευρωπαϊκής τέχνης, στα οποία αποδίδεται ο όρος «Φιλελληνικά».

Οι φιλελληνικές εικαστικές δημιουργίες υπήρξαν το πλέον εκφραστικό μέσο για τη διάδοση της ιδεολογίας και των αξιών του κινήματος που είχε σαν στόχο την ηθική και έμπρακτη υποστήριξη της Ελληνικής Επανάστασης.

Η Συλλογή, ένα Φιλελληνικό θησαυροφυλάκιο καλύπτει έναν ευρύτατο ορίζοντα εικαστικών κατηγοριών, όπως ελαιογραφίες, γλυπτά, τυπώματα, ποικίλα καλλιτεχνικά αντικείμενα (ακρόπρωρα, ρολόγια, χρηστικές και διακοσμητικές πορσελάνες, έπιπλα, κοσμήματα) που αντανακλούν τη δημοφιλία των Φιλελληνικών διατυπώσεων και μας επιτρέπουν να παρακολουθήσουμε την έκταση του Φιλελληνικού ρεπερτορίου, το οποίο αναπτύχθηκε πάνω σε δύο βασικές θεματικές κατηγορίες: τη θρησκεία και την αρχαία κληρονομιά των Επαναστατημένων Ελλήνων.

Η Αναχώρηση του Εθελοντή, 1837Α. Jaquème (έδρασε στα μέσα του 19ου αιώνα), Ελαιογραφία σε μουσαμά, 90 εκ. x 112 εκ. © Συλλογή Θανάση και Μαρίνας Μαρτίνου

Η εξαιρετική ποιότητα, η ποικιλία και η άρτια κατάσταση των έργων αποτελούν βασικές προϋποθέσεις για τη συγκρότηση αυτής της μοναδικής Συλλογής, όπου εντοπίζεται ένας θησαυρός από φιλελληνικά αριστουργήματα τα οποία, επιπλέον, στην πλειονότητά τους έχουν φιλοτεχνηθεί χρονολογικά κοντά στον παλμό των ιστορικών γεγονότων και εμφορούνται από γνήσιο φιλελληνικό ύφος.

Η ανάδειξη της αδιάρρηκτης συνέχειας των Νεοελλήνων με τους αρχαίους τους προγόνους που υπήρξε ο βασικός άξονας σφυρηλάτησης της ταυτότητας του Νεοελληνικού κράτους και καθόρισε τους ιδεολογικούς του προσανατολισμούς, προσδιόρισε και τις αισθητικές επιλογές της ελληνικής τέχνης του νεοσύστατου κράτους. Είναι ευχής έργο που η Συλλογή συμπεριλαμβάνει επίσης έργα Ελλήνων καλλιτεχνών, ιδιαίτερα γλυπτών, οι οποίοι μετουσίωσαν το κλασικό ιδεώδες αφομοιώνοντας την νεοκλασσική γραφή.

Η έκθεση πραγματοποιείται σε συνεργασία με το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού, με τη συνδιοργάνωση και τη χρηματοδότηση της ΑΙΓΕΑΣ Αστικής μη Κερδοσκοπικής Εταιρείας Πολιτιστικού και Κοινωφελούς Έργου.

Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης
Βασιλίσσης Σοφίας και Ηροδότου 1
106 74, Αθήνα
T: (+30) 210 7228321-3
W: www.cycladic.gr
Facebook: CycladicArtMuseum | Instagram: @cycladic_museum