Τέχνη 1821: Ανάλυση του έργου «Η πυρπόληση της τουρκικής ναυαρχίδας από τον Κανάρη» Νικηφόρος Λύτρας
Ο πίνακας Η πυρπόληση της τουρκικής ναυαρχίδας από τον Κανάρη απεικονίζει τη στιγμή της πυρπόλησης της τουρκικής ναυαρχίδας στο Τσεσμέ από τον Κωνσταντίνο Κανάρη και τους συντρόφους του, τη νύχτα της 6ης προς την 7η Ιουνίου του 1822. Το συμβάν έγινε στον απόηχο των σφαγών της Χίου και προκάλεσε διεθνή αντίκτυπο.
Την πυρπόληση φιλοτέχνησε ο Νικηφόρος Λύτρας, βασισμένος στις διηγήσεις του ίδιου του Κανάρη, ο οποίος επισκεπτόταν τον ζωγράφο στο εργαστήριό του κατά την περίοδο δημιουργίας του έργου. Τον Λύτρα ενδιέφερε πρωτίστως η προβολή των πρωταγωνιστών, οι οποίοι κυριαρχούν επευφημώντας στο πρώτο πλάνο, ενώ το φλεγόμενο πλοίο απωθείται στο βάθος.
Ο Λύτρας γεννήθηκε στον Πύργο της Τήνου. Σπούδασε ζωγραφική στο Σχολείο των Τεχνών, στην Αθήνα και κατόπιν στην Ακαδημία του Μονάχου, κοντά στον Καρλ φον Πιλότυ, έναν από τους σημαντικότερους Γερμανούς ζωγράφους της περιόδου.
Ο Λύτρας επέστρεψε στην Αθήνα το 1866 και διορίστηκε καθηγητής στο Σχολείο των Τεχνών, θέση στην οποία έμεινε έως το θάνατό του, το 1904. Σήμερα θεωρείται ο σημαντικότερος καλλιτέχνης του ελληνικού 19ου αιώνα, καθώς ήταν δάσκαλος μιας σειράς νεότερων καλλιτεχνών, ενώ συνέβαλε καίρια στην επιβολή της ηθογραφικής ζωγραφικής.
Ο συγκεκριμένος πίνακας έγινε αμέσως μετά την επιστροφή του Λύτρα από το Μόναχο και κατέχει εξέχουσα θέση τόσο μέσα στο έργο του, όσο και ευρύτερα στην ελληνική τέχνη, διότι πιστοποιεί την απομάκρυνση του ζωγράφου από τα θέματα της αρχαιότητας και τη στροφή του προς τον νατουραλισμό και την ηθογραφία.
Η πυρπόληση της τουρκικής ναυαρχίδας εκτέθηκε το 1873 στη Διεθνή Έκθεση Βιέννης και λίγα χρόνια αργότερα, το 1878, στη Διεθνή Έκθεση Παρισιού. Παρουσιάστηκε, επίσης, το 1881 στην Αθήνα, σε έκθεση στην οικία Μελά.
Με τη συνδρομή της Εταιρείας Ελλήνων Ιστορικών Τέχνης