Τέχνη 1821: Ανάλυση του Μνημείου του Ζαλόγγου, Γεώργιος Ζογγολόπουλος

Ο Γεώργιος Ζογγολόπουλος, από τους σπουδαιότερους σύγχρονους γλύπτες, με πλούσια δραστηριότητα και διαρκώς ανανεούμενη τεχνική, προκρίθηκε στον διαγωνισμό που προκηρύχθηκε το 1953 για την ανέγερση του Μνημείου στο Ζάλογγο και, με συνεργάτη τον αρχιτέκτονα Πάτροκλο Καραντινό και τεχνική επιμέλεια του Ελευθέριου Γυφτόπουλου, ανέλαβαν την εκτέλεση του γλυπτού. Η χρηματοδότηση του Μνημείου προέκυψε από πανελλήνιους μαθητικούς εράνους, γεγονός πρωτοφανές στα ελληνικά χρονικά.

Το Μνημείο, σύμβολο μνήμης στην υπέρτατη θυσία για την ελευθερία και την αξιοπρέπεια, αναφέρεται στον περίφημο χορό του Ζαλόγγου, το θρυλικό συμβάν μεταξύ ιστορίας και μύθου που έλαβε χώρα τον Δεκέμβριο του 1803, όταν το Σούλι κυριεύθηκε από τον Αλή πασά: Τότε, οι Σουλιώτες υποχρεώθηκαν να εγκαταλείψουν την πατρίδα τους και πολλές Σουλιώτισσες, με τα παιδιά στην αγκαλιά, πήδηξαν χορεύοντας στον γκρεμό του Ζαλόγγου για να αποφύγουν τη σκλαβιά και την ατίμωση.

Το γλυπτό του Ζογγολόπουλου, ένα από τα πρώτα δείγματα εφαρμογής των αρχών του μοντερνισμού στη μνημειακή γλυπτική της Μεταπολεμικής Ελλάδας, βρίσκεται στην κορυφή ενός γκρεμού στο όρος Ζάλογγο, είναι πολύ μεγάλο σε μέγεθος, με μήκος 18 και ύψος 15 μέτρα και είναι ορατό από απόσταση 35 χιλιομέτρων. Παριστάνονται αφαιρετικά έξι γυναικείες μορφές που σέρνουν τον χορό και καθώς πλησιάζουν στον γκρεμό μεγεθύνονται κλιμακωτά.

Ο Ζογγολόπουλος, που πρόσφατα είχε επιστρέψει από την Ιταλία, είχε επηρεαστεί από τα έργα της ιταλικής Αναγέννησης, αλλά και από τον γλύπτη Marino Marini και χωρίς να απομακρυνθεί από την ανθρώπινη μορφή, επέλεξε αντί της ρεαλιστικής την αφαιρετική εκδοχή. Η σύνθεση διακρίνεται για τις καθαρές και λιτές μορφές, σε ρυθμική διάταξη και ισορροπημένη διάταξη και αντιπαράθεση όγκων και κενών.

Το έργο ξεκίνησε το 1954 και εγκαινιάστηκε με κάθε επισημότητα το 1960. Η κατασκευή του παρουσίασε πολλές δυσκολίες, κυρίως για τη μεταφορά των υλικών. Ο πυρήνας του γλυπτού έγινε από οπλισμένο σκυρόδεμα που επενδύθηκε με 4300 ασβεστολιθικές πλάκες, ενώ η βοήθεια των κατοίκων της περιοχής υπήρξε ιδιαίτερα σημαντική.

Στην Εθνική Πινακοθήκη υπάρχει ένα μπρούτζινο αντίγραφο του Μνημείου του Ζαλόγγου σε μικρές διαστάσεις.

Με τη συνδρομή της Εταιρείας Ελλήνων Ιστορικών Τέχνης

Δείτε εδώ το μεγάλο αφιέρωμα του CNN Greece στην επέτειο των 200 ετών από την Επανάσταση του 1821