Αρχαιολογικό Μουσείο: Παρατείνεται η έκθεση «Οι Μεγάλες Νίκες. Στα όρια του Μύθου και της Ιστορίας»

Παρατείνεται έως τις 31 Οκτωβρίου 2021 η περιοδική έκθεση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου «Οι Μεγάλες Νίκες. Στα όρια του Μύθου και της Ιστορίας», μία από τις πρώτες εκθέσεις ενταγμένη στο πρόγραμμα εορτασμού για την επέτειο των 2.500 χρόνων από τη Μάχη των Θερμοπυλών και τη Ναυμαχία της Σαλαμίνας.

Πρόκειται για μια ειδική θεματική έκθεση, που αναδεικνύει την αξία του μέτρου και της ανθρώπινης ύπαρξης και μεταφέρει το μήνυμα της σπουδαιότητας της ειρήνης για τη συνύπαρξη των ανθρώπων και των πολιτισμών.

Η έκθεση περιλαμβάνει 105 αρχαία έργα και ένα ομοίωμα αθηναϊκής τριήρους του 5ου αιώνα π. Χ., τα οποία σχετίζονται και αναδεικνύουν πτυχές του νικηφόρου αγώνα των Ελλήνων κατά των Περσών τόσο από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο όσο και από άλλα μουσεία της Ελλάδας, όπως τα Αρχαιολογικά Μουσεία Άστρους, Θήβας, Ολυμπίας, καθώς και το Μουσείο Κοτσανά Αρχαίας Ελληνικής Τεχνολογίας.

Ιδιαίτερα εμβληματική για την ιστορική επέτειο είναι η παρουσίαση της προτομής του Θεμιστοκλή, ρωμαϊκό αντίγραφο ενός πρωτότυπου έργου του 5ου αι. π.Χ., από το Αρχαιολογικό Μουσείο της Όστιας (Parco Archeologico di Ostia Antica).

Οι Περσικοί πόλεμοι αποτελούν σταθμό στην αρχαία ελληνική ιστορία, αφού για πρώτη φορά οι Έλληνες προασπίστηκαν την ελευθερία τους με ενότητα και πλήρη συνείδηση της εθνικής τους ταυτότητας. Τα ιστορικά γεγονότα που καταγράφονται κατά τις αλλεπάλληλες επιχειρήσεις της περσικής αυτοκρατορίας στον Ελλαδικό χώρο (490-479 π.Χ.) αντανακλούν τη σφοδρή σύγκρουση δύο αντιθετικών πολιτικών συστημάτων και την αντιπαράθεση δύο διαφορετικών κοσμοθεωριών. Από τη μία συγκρούεται ο μυστικισμός της Ανατολής που αγνοεί την ανθρώπινη ουσία και από την άλλη η ανθρωποκεντρική πνευματική αρχή του Ελληνικού Κόσμου.

Τα ιστορικά συμβάντα με τις λαμπρές μάχες, τους πρωταγωνιστές, τους θρύλους και τις δοξασίες, και κυρίως τη θρησκεία και το θείο που παρεμβαίνει και τιμωρεί κάθε είδους αυθαιρεσίας και αλαζονείας, αναφέρονται αριστουργηματικά στην τραγωδία, την ποίηση και την ιστοριογραφία.

Το μουσειολογικό αφήγημα προσπαθεί να μείνει πιστό στις περιγραφές των αρχαίων συγγραφέων, χωρίς να ακολουθεί τα στερεότυπα της ιστορικής αναπαράστασης των μαχών.

H επιλογή των αρχαίων έργων, που σχετίζονται άμεσα ή έμμεσα με την εποχή, στοχεύει στο συναίσθημα του θεατή, στη φαντασία και κυρίως στις μνήμες, που αναδύονται για τις στιγμές που βίωσαν οι άνθρωποι τότε. Οι στιγμές αυτές καθόρισαν τις ζωές, τις ιδέες και τις πεποιθήσεις τους, οι οποίες στη συνέχεια μεταλαμπαδεύτηκαν στη σύγχρονη εποχή και στον σύγχρονο δυτικό πολιτισμό.

@Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο

Η έκθεση αποτελείται από οκτώ συνολικά εκθεσιακές ενότητες. Οι έξι πρώτες είναι αφιερωμένες σε διαφορετικά επεισόδια και μάχες των Περσικών Πολέμων. Τεκμήρια που παρουσιάζουν την πολεμική εξάρτυση των Ελλήνων οπλιτών και των Περσών, αφιερώματα των νικητών στα μεγάλα ιερά της αρχαιότητας, μεταξύ των οποίων και το κράνος του Μιλτιάδη, αιχμές βελών από το πεδίο της μάχης των Θερμοπυλών, θραύσματα αγγείων με ίχνη καύσης από την πυρπόληση της Αθήνας από τους Πέρσες και επιγραφές που θυμίζουν γνωστούς και άγνωστους πρωταγωνιστές των ιστορικών γεγονότων, είναι μερικά από τα έργα που θα συναντήσουν οι επισκέπτες στην έκθεση. Παράλληλα, μορφές θεών και μυθικών ηρώων πλαισιώνουν την ιστορική αφήγηση και τη διαπλέκουν με τις μυθικές δοξασίες, σύμφωνα με τις οποίες θεοί και θνητοί συνέργησαν για την επίτευξη της ολοκληρωτικής νίκης, βασισμένης στο αξιακό σύστημα του αρχαίου ελληνικού κόσμου. Το εκθεσιακό αφήγημα συμπληρώνουν δύο καταληκτικές ενότητες, στις οποίες παρουσιάζεται ο απόηχος των Περσικών Πολέμων στην εικονιστική τέχνη –αρχαία και σύγχρονη– και η ιδεολογική τους σημασία.

@Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο

Επιπλέον, στην αίθουσα 21, όπου εκτίθεται το χάλκινο σύμπλεγμα του αλόγου με τον αναβάτη από το Αρτεμίσιο, παρουσιάζονται σε διάλογο μαζί του πέντε αριστουργηματικά αγγεία με παραστάσεις αθλητικών και μουσικών αγώνων, σηματοδοτώντας την αξία της νικηφόρας αγωνιστικής αναμέτρησης, ατομικής και συλλογικής, όχι μόνο στον πόλεμο αλλά και στην ειρήνη.

Την έκθεση πλαισιώνουν ψηφιακές προβολές που συμβάλλουν στη δημιουργία σκηνικής ατμόσφαιρας, προκειμένου οι επισκέπτες να προσλάβουν τη δραματική ατμόσφαιρα των γεγονότων και το ελπιδοφόρο μήνυμα της Νίκης, προσφέροντας σε μερικές περιπτώσεις συμπληρωματικό ερμηνευτικό υλικό.

@Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο

Τέλος, η έκθεση συνοδεύεται από επιστημονικό κατάλογο 512 σελίδων, έκδοση του Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων. O επετειακός τόμος περιλαμβάνει 18 δοκίμια έγκριτων επιστημόνων στον χώρο της αρχαιολογίας και της ιστορίας της τέχνης, που αναδεικνύουν τους τρόπους με τους οποίους οι Μεγάλες Νίκες των Περσικών Πολέμων επηρέασαν την πολιτική, την κοινωνία και την τέχνη.

Το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο εξασφάλισε την παράτασή της έως τις 31 Οκτωβρίου 2021 προκειμένου το κοινό της Ελλάδας και του εξωτερικού να έχει τη δυνατότητα, όταν λήξει η αναστολή λειτουργίας των μουσείων, να την επισκεφθεί. Παράλληλα δημιουργήθηκε και το ψηφιακό της αντίγραφο, το οποίο αναρτήθηκε στην ιστοσελίδα του Μουσείου https://www.namuseum.gr/oi-megales-nikes-sta-oria-toy-mythoy-kai-tis-istorias-psifiaki-periigisi/ και σε αυτήν την μορφή η έκθεση είναι επισκέψιμη συνεχώς και αδιαλείπτως.