Το θέατρο την εποχή του κορωνοϊού: Μάσκες, εναλλακτικές παραστάσεις και αποστασιοποίηση

Δεκαπέντε εκατομμύρια εισιτήρια πωλούνται κάθε χρόνο στο West End για παραστάσεις κάποιες από τις οποίες παίζονται πολλές δεκαετίες, όπως «Το Φάντασμα της Όπερας», «Οι Άθλιοι» και «Η Ποντικοπαγίδα» της Άγκαθα Κρίστι που παίζεται συνεχόμενα από το 1952.

Το Μάρτιο τα θέατρα αναγκάστηκαν να κλείσουν λόγω της πανδημίας με το μέλλον τους πλέον να φαντάζει αβέβαιο καθώς τα μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης που εξακολουθούν -και θα εξακολουθούν όπως διαφαίνεται για αρκετό καιρό-να ισχύουν απειλούν την ίδια την ύπαρξή τους.

Ο Λούις Χάρτσχορν και ο Μπράιαν Χουκ, συνιδρυτές της εταιρείας παραγωγής «Hartshorn-Hook Productions», είναι από τους πρώτους που προσαρμόστηκαν στη νέα πραγματικότητα ανακοινώνοντας το ανέβασμα τον Οκτώβριο του «Μεγάλου Γκάτσμπι», αλλά με διαφορετική μορφή απ' ότι ξέραμε ως σήμερα για τις θεατρικές παραστάσεις: «Θα πρέπει να φανταστούμε την παράσταση σαν έναν αποκριάτικο χορό», είπε ο Χουκ στο Γαλλικό Πρακτορείο (AFP).

Οι θεατές καλούνται να φοράνε μάσκες, τις οποίες θα μπορούν να ενσωματώνουν στη μεταμφίεσή τους, και αν θέλουν και γάντια. Το κοινό επίσης θα είναι περιορισμένο αριθμητικά -90 αντί 240- και η διάρκεια της παράστασης, όπως και το πρόγραμμα διαμορφώθηκαν έτσι ώστε να υπάρχει χρόνος για πολύ προσεκτική απολύμανση. Η ευχάριστη είδηση είναι ότι «ο κόσμος αγοράζει εισιτήρια και θέλει να επιστρέψει στις θεατρικές αίθουσες», προσθέτει ο Χουκ. Ο Χάρτσχορν ωστόσο παραδέχεται ότι «θα πρέπει να πάμε υπερβολικά καλά ώστε να ρεφάρουμε γιατί οι αριθμοί είναι εναντίον μας».

Μια άλλη πρόκληση που αντιμετωπίζουν τα θέατρα του West End είναι η έλλειψη τουριστών καθώς τα ξενοδοχεία, τα εστιατόρια και τα μουσεία θα παραμείνουν κλειστά μέχρι τουλάχιστον τις αρχές Ιουλίου. Η επιβολή, στις 8 Ιουνίου, καραντίνας 14 ημερών για τους περισσότερους ταξιδιώτες που φθάνουν στη χώρα γκρέμισε τις ελπίδες για ταχεία ανάκαμψη.

«Περίπου το ένα τρίτο των θεατών των θεάτρων του Λονδίνου είναι ξένοι τουρίστες. Και για την ώρα φυσικά υπάρχουν ελάχιστες προοπτικές να έχουμε τουρίστες από το εξωτερικό», είπε πρόσφατα σε κοινοβουλευτική επιτροπή ο Τζούλιαν Μπερντ, επικεφαλής του λόμπι UK Theatre. Έως και το 70% των θεάτρων κινδυνεύουν να χρεοκοπήσουν μέχρι το τέλος του χρόνου, προειδοποίησε ο ίδιος.

Η κρίση που δημιουργήθηκε λόγω της πανδημίας άφησε τρύπα 3,3 δισεκατομμυρίων ευρώ στα έσοδα από τα θέατρα αυτή τη χρονιά, δηλαδή πτώση μεγαλύτερη του 60%, σύμφωνα με μια έρευνα της ομοσπονδίας Oxford Economics for the Creative Industries. Η εκτίμηση αυτή δεν λαμβάνει υπόψη της την πιθανή διστακτικότητα των πολιτών να επιστρέψουν στις αίθουσες, όταν αυτό επιτραπεί, με την ομοσπονδία να προειδοποιεί για 200.000 απολύσεις.

Για να μπορέσουν να επιβιώσουν κάποια θέατρα προσφέρουν εναλλακτικά «θεάματα». Στο Old Vic του Λονδίνου οι ηθοποιοί Κλερ Φόι και Ματ Σμιθ, πρωταγωνιστές της διάσημης τηλεοπτικής σειράς The Crown (Το Στέμμα), θα ερμηνεύσουν το έργο «Lungs» (Πνεύμονες) χωρίς θεατές, ενώ θα τηρούν και τις αποστάσεις μεταξύ τους. Κάθε παράσταση θα βιντεοσκοπείται και θα μεταδίδεται ζωντανά σε 1.000 ανθρώπους που αγόρασαν εισιτήρια στις συνηθισμένες τιμές δηλαδή από 10 έως 65 λίρες.

Είναι ένα τολμηρό εγχείρημα όταν πολλά άλλα θέατρα, όπως το Εθνικό Θέατρο στο Λονδίνο, έχουν ανεβάσει στο διαδίκτυο παραστάσεις θεατρικών έργων που είχαν βιντεοσκοπήσει πριν από την πανδημία και τις οποίες μπορεί κάποιος να παρακολουθήσει δωρεάν.

Σύμφωνα με τον Μπράιαν Χουκ, οι παραστάσεις εκείνες που περιλαμβάνουν τη συμμετοχή του κοινού πιθανόν να είναι οι μεγάλοι νικητές. Η One Night Records θα ανεβάσει μια τέτοια παράσταση στις αρχές Οκτωβρίου μεταφέροντας όσους βγάλουν εισιτήριο σε ένα ταξίδι μέσα από μουσικά είδη, από την περίοδο του 1920 έως την περίοδο του 1950, σε μια μυστική τοποθεσία που θα ονομάζεται «Lockdown Town» (Η πόλη του lockdown).

«Επειδή ο χώρος είναι τόσο μεγάλος και επειδή το συμμετοχικό θέατρο έχει αυτό το πλεονέκτημα, του χώρου δηλαδή, γι' αυτό μπορούμε να το κάνουμε», είπε στο Γαλλικό Πρακτορείο ο γενικός διευθυντής της One Night Records, Τιμ Γουίλσον.

Στον κόσμο του παραδοσιακού θεάτρου τα μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης είναι μεγάλο πρόβλημα. Με τους ανθρώπους να καλούνται να κρατάνε αποστάσεις δύο μέτρων, με βάση τους σημερινούς κανονισμούς, η θεατρική ομάδα Royal Shakespeare Company δήλωσε ότι μπορεί να χωρέσει μόλις το 20% του κοινού της στον χώρο όπου στεγάζεται.

«Με την άδεια άνευ αποδοχών να αλλάζει μορφή μέσα στους επόμενους μήνες και τελικά να καταργείται, αυτή είναι μια πολύ ευάλωτη περίοδος. Και πώς θα ανεβάζουμε τις παραστάσεις με κοινωνική αποστασιοποίηση; Ο Ρωμαίος και η Ιουλιέτα με απόσταση δύο μέτρων... δύσκολα μπορεί να το φανταστείς», λέει η Κάθριν Μάλιον, εκτελεστική διευθύντρια του θιάσου ο οποίος εδρεύει στο Στράτφορντ απόν Έιβον, τη γενέτειρα του Σέξπηρ.