Δι’ αυτά πολεμήσαμεν… Αρχαιότητες και Ελληνική Επανάσταση στο Αρχαιολογικό Μουσείο

Το γνωστό απόφθεγμα του στρατηγού Ιωάννη Μακρυγιάννη προτάσσεται στον τίτλο της έκθεσης, δεδομένου ότι ο αγώνας για την ελευθερία θεμελιώθηκε όχι μόνο στην απαίτηση του ελληνικού λαού για ανεξαρτησία, αλλά και στα ιστορικά του δικαιώματα πάνω στα απαράμιλλα έργα των αρχαίων προγόνων.

Είκοσι έξι επιλεγμένες αρχαιότητες (22 μαρμάρινα γλυπτά και ανάγλυφα, 2 πήλινα αγγεία, 2 χάλκινα ειδώλια) από τις συλλογές του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου παρουσιάζονται σε έναν εκλεκτικό «διάλογο» με είκοσι έξι νεότερα έργα του 18ου και 19ου αιώνα, στην πλειονότητά τους από Ευρωπαίους δημιουργούς: 8 ζωγραφικά έργα (ελαιογραφίες και υδατογραφίες), 11 λυτά χαρακτικά, 4 εικονογραφημένες εκδόσεις και 3 τέχνεργα των διακοσμητικών τεχνών, προσωρινά δάνεια από τη Βιβλιοθήκη και τη Συλλογή ΄Εργων Τέχνης της Βουλής των Ελλήνων, το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο, το Μουσείο Μπενάκη, το Μουσείο της Πόλεως των Αθηνών-Ίδρυμα Βούρου-Ευταξία, την Εθνική Πινακοθήκη-Μουσείο Αλέξανδρου Σούτσου, τη Συλλογή Stephan Adler καθώς και τη Συλλογή Μιχάλη και Δήμητρας Βαρκαράκη.

Στο πρώτο μέρος της έκθεσης παρατίθενται πληροφορίες και τεκμήρια για τα επαναστατικά κινήματα που προηγήθηκαν τον 17ο και 18ο αιώνα, καθώς και για την ιδεολογική προετοιμασία του αγώνα, κατά την οποία οι αναφορές στο αρχαίο παρελθόν και στην ιστορική συνέχεια του έθνους, αποτέλεσαν σταθερή συνιστώσα. Εκτίθενται έργα που σχετίζονται με τους μεγάλους Έλληνες διαφωτιστές Αδαμάντιο Κοραή και Ρήγα Φεραίο ή Βελεστινλή, καθώς και χαρακτηριστικές εκδόσεις που σηματοδότησαν την έναρξη του φιλελληνικού ενδιαφέροντος, ενώ οι αρχαιότητες που πλαισιώνουν την ενότητα παρουσιάζουν χαρακτηριστικά εικονογραφικά πρότυπα, σαν αυτά που ενέπνευσαν την εικαστική απόδοση της υποδουλωμένης Ελλάδας.

Το δεύτερο μέρος σχολιάζει το φαινόμενο της διαρπαγής αρχαιοτήτων, ως μία από τις όψεις με τις οποίες η αρχαιοφιλία επέδρασε στη γνωριμία της Δύσης με την ελληνική αρχαιότητα προεπαναστατικά, έχοντας ολέθριες επιπτώσεις όμως στην ακεραιότητα των μνημείων. Ο επισκέπτης θα συναντήσει κάποια από τα σπαράγματα που απέμειναν μετά τη λαφυραγώγηση των αρχαίων μνημείων στην Ακρόπολη της Αθήνας, το θησαυρό του Ατρέα στις Μυκήνες, το ναό της Αφαίας στην Αίγινα και το ναό του Επικούριου Απόλλωνα στις Βάσσες της Αρκαδίας, πράξεις που συνέβαλαν στη συνειδητοποίηση του ελληνικού λαού ως προς τη σημασία των αρχαιοτήτων για τη συλλογική του ταυτότητα.

Το τρίτο μέρος παρουσιάζει το φαινόμενο του φιλελληνισμού, που στην προσπάθεια ευαισθητοποίησης της ευρωπαϊκής κοινής γνώμης αξιοποίησε στην τέχνη οπτικές αναφορές και εικονογραφικά μοτίβα του αρχαίου κόσμου. Διακοσμητικά τέχνεργα που διακινούνταν στα φιλελληνικά σαλόνια και αντλούσαν την έμπνευσή τους από τις μορφές αρχαίων πολεμιστών, καθώς και η παρουσίαση της σημαντικής για την καταγραφή των αρχαίων μνημείων δράσης της Γαλλικής Επιστημονικής Αποστολής του Μοριά, αποτελούν χαρακτηριστικά εκθέματα.

Το τέταρτο μέρος παρουσιάζει τη μέριμνα των Ελλήνων ήδη από την επαναστατική περίοδο να δημιουργήσουν τους θεσμούς που θα διαφυλάξουν και θα προστατεύσουν τα αρχαία μνημεία, συμβάλλοντας στην περαιτέρω μελέτη του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού. Παραδείγματα από τις πρώτες συλλογές και τις ανασκαφές που διενεργήθηκαν μετά την ίδρυση του νέου ελληνικού κράτους παρουσιάζονται στην ενότητα αυτή.

Η έκθεση ολοκληρώνεται με τη θεϊκή μορφή της Νίκης, εμβληματικό σύμβολο του επιτυχούς αγώνα. Αρχαίες φτερωτές νίκες θα διατρέξουν και τις επόμενες επετειακές δράσεις του Μουσείου, μεταφέροντας στο σήμερα ισχυρούς συμβολισμούς και μηνύματα για όσα κινούν και εμπνέουν τον άνθρωπο.

Την έκθεση συμπληρώνουν ψηφιακές προβολές που παρουσιάζουν τοπία της προεπαναστατικής Ελλάδας, συνοδευόμενες από κείμενο του Σατωβριάνδου, ένθερμου υποστηρικτή του ελληνικού ζητήματος, που με τον γλαφυρό του λόγο σχολιάζει την αρμονική σχέση του φυσικού τοπίου με τις αρχαιότητες.

Εγκαίνια έκθεσης: Τρίτη 11 Φεβρουαρίου , ώρα 19:00 (με επίδειξη πρόσκλησης)

Τα εγκαίνια θα τελέσει ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, παρουσία της υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνας Μενδώνη.

Η έκθεση θα είναι ανοιχτή για το κοινό από τις 12 Φεβρουαρίου 2020.

PHOTO 1 / 3

Photo 1/3

Photo 2/3

Photo 3/3