Ο κόσμος της Τέχνης θρηνεί: Γιατί είναι τόσο σημαντική η Παναγία των Παρισίων;

«Ο πολιτισμός είναι τόσο εύθραυστος», λέει η Μπάρμπαρα Ντρέικ Μπόεμ, έφορος Μεσαιωνικών αρχαιοτήτων, στο Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Νέας Υόρκης. Η φωνή της έτρεμε καθώς προσπαθούσε να εξηγήσει τη σημασία του Ναού: «Αυτό το σπουδαίο, ογκώδες μνημείο είναι εκεί από το 1163. Έχει επιβιώσει από τόσες δοκιμασίες. Το θέμα δεν είναι αν θα καταστραφεί ένα λείψανο, ούτε ένα κομμάτι γυαλί. Είναι το όλον», λέει, παλεύοντας να βρει τις κατάλληλες λέξεις για να περιγράψει τη σπουδαιότητα του Καθεδρικού. «Είναι η ψυχή του Παρισιού, αλλά όχι μόνο για τους Γάλλους. Για όλη την ανθρωπότητα, είναι ένα από τα σπουδαιότερα μνημεία της καλύτερης πλευράς του πολιτισμού».

Η Μπόεμ μίλησε λίγο πριν την ανακοίνωση του Αρχηγού της Πυροσβεστικής του Παρισιού ότι οι πυροσβέστες κατάφεραν τελικά να σώσουν το κυρίως κτίσμα, μαζί με τους δύο πύργους. Παρόλα αυτά το μεγαλύτερο μέρος της οροφής καταστράφηκε. Η ακριβής αιτία της πυρκαγιάς δεν έχει αποσαφηνιστεί, αλλά η πυροσβεστική πιστεύει ότι πιθανών σχετίζεται με τα έργα αποκατάστασης στο κωδωνοστάσιο του Ναού.

Η κατασκευή της Νοτρ Νταμ –«Η Κυρία μας» στα γαλλικά- ξεκίνησε το 12^ο αιώνα και συνεχίστηκε για περίπου 200 χρόνια. Υπέστη ζημιές κατά τη διάρκεια της Γαλλικής Επανάστασης και ακολούθως περιέπεσε σε πλήρη παραμέληση, αλλά επανήλθε στο επίκεντρο της προσοχής μετά τη δημοσίευση, το 1931, του μυθιστορήματος «Η Παναγία των Παρισίων» του Βίκτωρος Ουγκό. Ακολούθησαν δύο δεκαετίες πλήρους ανακαίνισης.

Παρ’ ότι οι περισσότεροι βασιλείς στέφθηκαν αλλού, ο Ναπολέων Βοναπάρτης επέλεξε να στεφθεί στη Νοτρ Νταμ το 1804, όπως και να παντρευτεί εκεί, το 1810. Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι η εκκλησία είναι μια πολύ επιτυχημένη αισθητική σύνθεση διαφορετικών αιώνων. «Όλα μαζί δένουν τόσο αρμονικά», λέει η Νάνσι Γου, ειδική στη Μεσαιωνική αρχιτεκτονική, που εργάζεται στο Μετροπόλιταν. Η ίδια λέει ότι τα βιτρό με τα τριαντάφυλλα και τα σκαλίσματα στο εξωτερικό του Ναού είναι μοναδικά στο είδος τους. «Υπάρχουν πολλές λεπτομέρειες που σου θυμίζουν μια περίτεχνη δαντέλα», λέει, «παρότι πρόκειται για ένα κτήριο φτιαγμένο από ψυχρή πέτρα».

Πέρα από το ίδιο το κτήριο, οι ειδικοί ανησυχούν πολύ για την τύχη των αμέτρητων έργων Τέχνης και ιερών κειμηλίων που βρίσκονται μέσα στο Ναό, που περιλαμβάνουν το ακάνθινο στεφάνι. «Αυτός ο Καθεδρικός έχει μια σειρά αντικειμένων που δεν είναι μόνο διάσημα αλλά έχουν και ιδιαίτερη θρησκευτική αξία και σημασία», λέει ο Χούλιο Μπερμούντεζ, καθηγητής Αρχιτεκτονικής στο Καθολικό Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον. «Σπουδαιότερο, φυσικά, είναι το ακάνθινο στεφάνι, αυτό που οι πιστοί θεωρούν ότι έβαλε ο Χριστός στο κεφάλι του. Κρατείται σε ένα πολύ ασφαλές μέρος. Όμως η φωτιά είναι τρομακτικά καταστροφική».

Πάντως, η Νότρ Νταμ έχει να διηγηθεί τις δικές της ιστορίες καταστροφής και επιβίωσης. Το 1977, εργάτες που γκρέμισαν έναν τοίχο σε άλλο σημείο του Παρισιού, ανακάλυψαν 21 κεφαλές που ανήκαν σε αγάλματα του 13^ου αιώνα από το Ναό. Οι βασιλείς της Ιουδαίας, ένα εξέχον δείγμα γοτθικής Τέχνης, είχαν αποκεφαλιστεί κατά τη διάρκεια της Γαλλικής Επανάστασης από αντι-βασιλικούς που νόμιζαν ότι τα αγάλματα απεικονίζουν Γάλλους βασιλείς.

Η ανησυχία και ο θρήνος για την πυρκαγιά δεν περιορίζεται στον κόσμο της Τέχνης. Οι θρησκευτικοί αρχηγοί επίσης εξέφρασαν τη βαθιά τους λύπη για το συμβάν. Ο Καρδινάλιος Τίμοθι Ντόλαν, Αρχιεπίσκοπος της Νέας Υόρκης, είπε ότι προσεύχεται για τη Νοτρ Νταμ, την οποία αποκάλεσε «τη δεύτερη σπουδαιότερη εκκλησία στον κόσμο, μετά βασιλική του Αγίου Πέτρου».

Η Μπόεμ, στο Μουσείο Μετροπόλιταν, καταλήγει ότι η Νοτρ Νταμ δεν είναι ένα κομμάτι του παρελθόντος, αλλά κάτι που ενώνει το παρελθόν με το παρόν και το μέλλον, ένα ζωντανό κτήριο, παρά την ηλικία του: «Όταν μπαίνεις μέσα, έχεις αμέσως την αίσθηση ότι όλα όσα υπήρξαν και όλα όσα υπάρχουν έρχονται εδώ και γίνονται ένα», λέει…

Πηγή: The Washinghton Post, AP