Η «Κραυγή» δεν ουρλιάζει: Ό,τι πιστεύαμε για το έργο του Έντβαρντ Μουνκ είναι μια πλάνη

Όσοι πίστευαν πως στο έργο τέχνης αποτυπώνεται μία φιγούρα που ουρλιάζει, πλανώνται.

«Με την ‘Κραυγή’, ο Μουνκ επαναφέρει στη μνήμη του μία προσωπική ανάμνηση ενός θεαματικού ηλιοβασιλέματος στο Όσλο, με τον ουρανό και τα σύννεφα να έχουν πάρει μία δραματική κόκκινη απόχρωση», εξηγεί η Τζούλια Μπάρτρουμ, επιμελήτρια της επικείμενης έκθεσης στο Βρετανικό Μουσείο, αφιερωμένης στον καλλιτέχνη, προσθέτοντας: «Ο κατακόκκινος ουρανός του προκάλεσε ένα αίσθημα ακραίας αναστάτωσης. Το έργο τέχνης είναι περισσότερο μία αντανάκλαση της προσωπικής διάθεσης του Μουνκ».

Όπως είχε γράψει ο ίδιος ο Νορβηγός καλλιτέχνης σε επιγραφή πάνω σε ασπρόμαυρη λιθογραφία του έργου «Ένιωσα τη μεγάλη κραυγή στη φύση».

«Στιγμές απελπισίας»

Η κυματώδης ανάπτυξης της φιγούρας και το παλλόμενο σαν διαπασών φόντο είναι η οπτική μεταφορά τού πώς νιώθει ο καλλιτέχνης, διευκρινίζει η Μπάρτρουμ: «Έχει ένα προφανή συναισθηματικό αντίκτυπο. Μπορείς να συνδεθείς άμεσα ανάλογα με τη διάθεσή σου. Όλοι νιώθουμε τέτοιες στιγμές απόγνωσης», προσθέτει η ίδια, σημειώνοντας πως είναι πολύ εύκολο να παρερμηνεύσει κανείς το αποτέλεσμα, πιστεύοντας πως η φιγούρα ουρλιάζει. Όπως εξηγεί, ουσιαστικά, η φιγούρα καλύπτει τα αυτιά ουσιαστικά για να μην ακούει την κραυγή της φύσης.

Η παρερμηνεία αυτή έχει οδηγήσει δε, πολλές φορές στο πέρασμα των χρόνων στη χρήση του πίνακα για πολιτικούς και κοινωνικούς σκοπούς – όπως στην εκστρατεία για τον πυρηνικό αφοπλισμό. Ωστόσο, ο Μουνκ ακριβώς επειδή εξέφραζε ένα προσωπικό του συναίσθημα, δεν στόχευε στην «πολιτικοποίηση» του έργου του.

Η συγκεκριμένη λιθογραφία παρουσιάζεται μεταξύ δεκάδων άλλων έργων του καλλιτέχνη στο Βρετανικό Μουσείο ως μέρος της έκθεσης: «Έντβαρντ Μουνκ: αγάπη και άγχος» από τις 11 Απριλίου έως τις 21 Ιουλίου.