Το νέο Μουσείο της Τροίας ζωντανεύει τα ξύλινα τείχη του Ομήρου
Μισό χιλιόμετρο ανατολικά των ευρημάτων του Σλήμαν βρίσκεται το πολύ εντυπωσιακό νέο Μουσείο της Τροίας. Η πρόσβαση σε αυτό γίνεται υπογείως με μια δωδεκάμετρη ράμπα από ανεπίχριστο σκυρόδεμα, η οποία «αντιπροσωπεύει μια σήραγγα στον χρόνο». Θα περιλαμβάνει, νάμεσα σε άλλα, και εργαστήρια συντήρησης και χώρους αποθήκευσης για αρχαιολογικά ευρήματα 3.000 ετών.
Πλησιάζοντας προς το νέο μουσείο της Τροίας αμέσως έχεις την αίσθηση ότι το περίβλημά του είναι μια αναφορά στα ξύλινα τείχη της Τροίας, όπως ακριβώς τα έχει περιγράψει ο Όμηρος. Έχει σχήμα κύβου και κάθετες επιφάνειες που θυμίζουν ξύλο και περιλαμβάνει 2.000 τετραγωνικά μέτρα εκθεσιακού χώρου, που χωρίζεται σε τέσσερις ορόφους, στους οποίους παρουσιάζονται αρχαία αντικείμενα. Το ίδιο φιλοδοξεί να αποτελέσει έναν Δούρειο Ίππο πολιτισμού και έως τώρα τα έχει καταφέρει.
To 2018 ήταν «Έτος Τροίας» για την Τουρκία, με αφορμή τον εορτασμό της 20ής επετείου από την ανακήρυξη της ιστορικής πόλης της δυτικής επαρχίας του Τσανάκαλε σε μνημείο πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO.
Αρχιτέκτονας του μουσείου είναι ο Ομέρ Σελτζούκ Μπαζ, επικεφαλής του τουρκικού γραφείου Yalin Mimarlik που κέρδισε το Α΄ βραβείο μεταξύ 132 συμμετοχών στον διαγωνισμό που προκηρύχθηκε το 2011.
Εκατόν πενήντα χρόνια μετά τις ανασκαφές του Σλήμαν αλλά και αυτές του Ντέρπφελντ, του Μπλέγκεν και του Κόρφμαν στο Χισαρλίκ της δυτικής Τουρκίας, ο «Θησαυρός του Πριάμου» δεν ανήκει τελικά στον Πρίαμο αλλά και η ακριβής τοποθεσία της ομηρικής Τροίας αμφισβητείται ανοιχτά. Παρ’ όλα αυτά, οι ανασκαφές του Σλήμαν που αποκάλυψε τα ερείπια μιας σειράς αρχαίων πόλεων –η μία πάνω στην άλλη, από την Εποχή του Χαλκού ώς τη Ρωμαϊκή περίοδο– ονομάζοντας μία από αυτές τις πόλεις Τροία I, και αργότερα Τροία II, εδραίωσαν τον μύθο της ομηρικής Τροίας.
Museum of Troy from Yalın Mimari Tasarım on Vimeo.
Μισό χιλιόμετρο ανατολικά των ευρημάτων, στα παράλια της Μικράς Ασίας, ένας χάλκινος κύβος 32 επί 32 μέτρων από οξειδωμένο χάλυβα αναδύεται από το ερημικό τοπίο. Το Μουσείο της Τροίας οριοθετείται από κάθετες λωρίδες στο χρώμα της σκουριάς με ανοίγματα προς τη θέα που εκτείνεται ώς τo Αιγαίο και τον αρχαίο Ελλήσποντο. Στα στενά των Δαρδανελλίων, η θέση της πόλης ήταν κρίσιμη για τον έλεγχο των εμπορικών οδών προς τη Μαύρη Θάλασσα. Εκεί τοποθετείται το νέο μουσείο: στον τόπο σύγκρουσης των Αχαιών με τους Τρώες. «Η τοπογραφία προσπάθησε να παραμείνει πιστή στον αρχικό σχηματισμό του εδάφους, να σεβαστεί το φυσικό τοπίο που βρίσκεται εδώ και 4.000 χρόνια θαυμάζοντάς το από το δώμα του μουσείου», έχει πει ο Ομέρ Σελτζούκ Μπαζ. Γι αυτό το σκοπό, αντί της τοπικής πέτρας ή μαρμάρου επιλέχθηκε το corten, ένα υλικό που μεταλλάσσεται με το πέρασμα του χρόνου και τις περιβαλλοντικές συνθήκες.
Η πρόσβαση στο μουσείο γίνεται υπογείως με μια δωδεκάμετρη ράμπα από ανεπίχριστο σκυρόδεμα, η οποία αντιπροσωπεύει μία σήραγγα στον χρόνο. Μια δεύτερη ράμπα, περιμετρική, οδηγεί στην απόληξη του κτιρίου. «Το σημαντικότερο στοιχείο σχεδιασμού είναι η κίνηση των επισκεπτών. Ολόκληρη η γεωμετρία και τα μεγέθη του μουσείου βασίζονται στη δομή και στη θέση που βρίσκονται οι ράμπες. Από το εξωτερικό, κάποιοι μπορεί να δουν στρατιώτες να βγαίνουν από τον δούρειο ίππο και άλλοι, επισκέπτες να σκαρφαλώνουν στις ράμπες».
Το κτίριο θα περιλαμβάνει εκτός από τους εκθεσιακούς χώρους, πωλητήριο, καφέ, εστιατόριο, εργαστήρια συντήρησης και χώρους αποθήκευσης για τη συλλογή –αρχαιολογικά ευρήματα 3.000 χρόνων– καθώς και 24 χρυσά κομμάτια, τους «θησαυρούς της Ελένης της Τροίας», που επιστράφηκαν στην Τουρκία από τις ΗΠΑ μετά από 125 χρόνια.
Στους συνολικής επιφάνειας 3.000 τ.μ. χώρους του Μουσείου φιλοξενούνται περίπου 2.000 έργα από την Τροία και την περιοχή της Τρωάδας. ΑΑγάλματα, σαρκοφάγοι, επιγραφές, βωμοί, μεταλλικά δοχεία, χρυσά νομίσματα... Κατά την περιήγησή τους από την είσοδό ως και τον τέταρτο όροφο, οι επισκέπτες του Μουσείου της Τροίας θα έχουν τη δυνατότητα να δουν από κοντά σημαντικά έργα και ευρήματα της αρχαιολογικής σκαπάνης, χωρισμένα σε 7 θεματικές ενότητες/περιόδους.
Οι ενότητες αυτές είναι: «H Αρχαιολογία της περιοχής της Τρωάδας», «Η Εποχή του Χαλκού στην Τροία», «Το Επος της Ιλιάδας και ο Τρωικός Πόλεμος», «Η Τρωάδα και το Ιλιον στην Αρχαιότητα», «Η περίοδος της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και η Οθωμανική περίοδος», «Η ιστορία της Αρχαιολογίας», «Τα ίχνη της Τροίας».
Το Μουσείο κόστισε περίπου 10.000.000 δολάρια.