Μεγάλη έκθεση με Μυκηναϊκούς θησαυρούς στην Καρλσρούη

Μία χρυσή νεκρική προσωπίδα και μία επιτύμβια στήλη από τον Ταφικό Κύκλο Α΄ των Μυκηνών, χρυσά δακτυλίδια και ένας σφραγιδόλιθος από αχάτη από τον τάφο του «Γρύπα – Πολεμιστή στην Πύλο, ένα χάλκινο «στέμμα» με επίστεψη χρυσού άνθους και συνθέσεις τοιχογραφιών από τη Μεσσηνία, η μικρογραφική τοιχογραφία πομπής γυναικών από τη Θήβα, ένα ταυρόσχημο ρυτό από τη Μαγνησία, καθώς και ταφές πολεμιστών από τα Χανιά, την Αχαΐα, την Αιτωλοακαρνανία και Ηλεία…

Αυτά είναι μερικά μόνο από τα αριστουργήματα που έχει την ευκαιρία, για πρώτη φορά να απολαύσει το γερμανικό κοινό, στην έκθεση «Μυκήνες: Ο μυθικός Κόσμος του Αγαμέμνονα». Το Μουσείο της Βάδης (Βadisches Landesmuseum) που στεγάζεται στο παλιό ανάκτορο της Καρλσρούης φιλοξενεί από την 1η Δεκεμβρίου τη μεγαλύτερη έκθεση που έχει γίνει ποτέ στη Γερμανία για τον Μυκηναϊκό Πολιτισμό.

Τα επίσημα εγκαίνια της περιοδικής αυτής έκθεσης πραγματοποιήθηκαν την Παρασκευή, 30 Νοεμβρίου 2018, παρουσία της Γραμματέως του Κρατιδίου Βάδης-Βυρτεμβέργης Petra Olschowski και της Γενικής Γραμματέως του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού της Ελλάδος δρ. Μαρίας Βλαζάκη. Η έκθεση συνδιοργανώνεται από το Ελληνικό Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού και το Κρατικό Μουσείο της Βάδης.

Η έκθεση, απλώνεται σε περίπου 1000τμ και περιλαμβάνει πάνω από 400 απαράμιλλης ομορφιάς και επιστημονικής αξίας αρχαιότητες, προερχόμενες από δώδεκα Εφορείες Αρχαιοτήτων. Τα εκθέματα είναι αποτέλεσμα συστηματικών ανασκαφών ανά την Ελληνική επικράτεια, οι οποίες διενεργήθηκαν από τον 19ου αιώνα (Ταφικός Κύκλος Α’ Μυκηνών) έως και τις μέρες μας (η ανασκαφή του αποκαλούμενου λακκοειδή τάφου του «Γρύπα – Πολεμιστή» έγινε το 2015), ενώ βασικός στόχος ήταν η παρουσίαση συνόλων και όχι μεμονωμένων αντικειμένων.

Οι αρχαιότητες αυτές και ο τρόπος που παρουσιάζονται, ρίχνουν φως στην καθημερινή ζωή των Μυκηναίων, τη διοικητική οργάνωση των μυκηναϊκών βασιλείων, την ταφική αρχιτεκτονική και τα έθιμα ταφής και τελικά την κατάρρευση του ανακτορικού συστήματος και τη διάσπαση της οικονομικής και πολιτικής «ενότητας» του μυκηναϊκού κόσμου. Ταυτόχρονα, δόθηκε έμφαση και στην αφήγηση της ιστορίας των ανασκαφικών ερευνών.

Για την ασφαλή μεταφορά αρχαιοτήτων στη Γερμανία συγκροτήθηκαν ήδη από το 2016 επιστημονική επιτροπή και ομάδα εργασίας από στελέχη της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας. Εξειδικευμένο προσωπικό βοήθησε αποτελεσματικά στην τεκμηρίωση και συντήρηση των ευρημάτων, συνόδευσε και εγκατέστησε τις αρχαιότητες στη Γερμανία, συνεργαζόμενο με τους Γερμανούς αρχαιολόγους.

Η έκθεση πραγματοποιείται υλοποιώντας τα υπογραφέντα το 2014 και 2016 κείμενα συνεργασίας του Κρατικού Μουσείου της Βάδης και του Ελληνικού Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού.

Στο πλαίσιο αυτής της συμφωνίας, το Μουσείο επέστρεψε στην Ελλάδα δύο πολύ σημαντικές κυκλαδικές αρχαιότητες, διαφοροποίησε την πολιτική του, υιοθέτησε τις βασικές αρχές δεοντολογίας του ICOM (2014) και παρουσίασε το 2017, σε συνεργασία με το Υπουργείο Πολιτισμού, έκθεση με θέμα την Arte Nouvaeu στο Μουσείο Μπενάκη στην Αθήνα.

Ακολουθώντας τον Όμηρο

Όταν ο Πάρις, ο γιος του βασιλιά Πρίαμου της Τροίας, έκλεψε την ωραία Ελένη προκάλεσε την οργή του βασιλιά των Μυκηνών Αγαμέμνονα. Αυτή ήταν η αιτία του τρωικού πολέμου, σύμφωνα με όσα γράφει ο Όμηρος στην Ιλιάδα.

Ο Γερμανός αρχαιολόγος Ερρίκος Σλήμαν ήταν βαθιά πεπεισμένος ότι τα ομηρικά έπη βασίστηκαν σε πραγματικά γεγονότα κι έτσι ξεκίνησε τις ιστορικές του ανασκαφές.

Ακολουθώντας τα βήματα του Ομήρου ανακάλυψε αρχικά την Τροία της Εποχής του Χαλκού. Στη συνέχεια το 1874 σε ηλικία 52 ετών ταξίδεψε στην Ελλάδα αναζητώντας τις μυθικές Μυκήνες, το κέντρο εξουσίας του πανίσχυρου βασιλιά Αγαμέμνονα.

Δύο χρόνια αργότερα έπεσε πάνω σε εντυπωσιακά ευρήματα. Κατά τη διάρκεια των ανασκαφών βρήκε ένα ταφικό μνημείο από την εποχή του χαλκού, πολλούς σκελετούς και πολυάριθμα ειδώλια, λατρευτικά αντικείμενα και άλλα πολύτιμα ευρήματα.

Μεταξύ αυτών και μια σειρά από ολόχρυσα ταφικά προσωπεία, εκ των οποίων ένα ονομάστηκε ήδη από τον ίδιο τον Σλήμαν «Προσωπείο» ή «Μάσκα του Αγαμέμνονα». Ο Σλήμαν ήταν σίγουρος ότι είχε ανακαλύψει τον τάφο του Αγαμέμνονα. Ωστόσο οι μεταγενέστερες αρχαιολογικές έρευνες δεν επιβεβαίωσαν τη θεωρία του. Τα χρυσά προσωπεία που βρέθηκαν στο μυκηναϊκό ταφικό μνημείο χρονολογούνται στο 1600 π.Χ. ενώ ο θάνατος του μυθικού Αγαμέμνονα τοποθετείται από ιστορικούς στο 1200 π.Χ. Μέχρι σήμερα ωστόσο δεν έχει επιβεβαιωθεί ιστορικά αν ο βασιλιάς Αγαμέμνονας ήταν πραγματικό πρόσωπο ή απλώς μυθικός ήρωας.

Η πόλη πάντως στην οποία αναφέρεται ο Όμηρος υπήρξε πράγματι...