Ο Ηγέτης

Στη συνεχή διερώτηση της ελληνικής κοινωνίας αν θα βρεθεί κάποιος ηγέτης που να την βγάλει από τα αδιέξοδα, η Τσιβάκου εξετάζει τα χαρακτηριστικά του άξιου ηγέτη, αυτού που δεν θα περιοριστεί στο καλαφάτισμα του ρημαγμένου σκαριού της χώρας μας, αλλά ως εμπνευσμένος ναυπηγός θα του δώσει νέο σχήμα για να διατρέξει τις σύγχρονες φουρτουνιασμένες θάλασσες.

Ο ηγέτης, όπως προβάλλει από τις σελίδες του βιβλίου, δεν είναι απλώς η προσωπικότητα που εκπροσωπεί τους ανώτατους θεσμούς της πολιτείας, αλλά η πνευματική ύπαρξη που με όλες τις σωματικές της δυνατότητες χαρίζει υπόσταση και δυναμική στον θεσμό για λογαριασμό του οποίου ομιλεί. Ακριβώς γι’ αυτό, το μέτρο αξιοσύνης του ηγέτη δεν μπορεί να περιορίζεται στις διοικητικές του δεξιότητες, αλλά να συμπεριλαμβάνει την ικανότητά του να ενσαρκώνει πειστικά, σ’ ένα ανώτατο επίπεδο, τα ιδεώδη και τους σκοπούς της πολιτείας.

Ο ηγέτης/κυβερνήτης είναι το ένα σκέλος της σχέσεως ηγεσίας, της οποίας το άλλο σκέλος είναι ο λαός. Αυτή τη σχέση «κυβερνήτη-κυβερνωμένων- οφείλει να διερευνήσει μια κοινωνία εγκύπτοντας στο ιστορικό της παρελθόν, προκειμένου να συνειδητοποιήσει ποιο τελικά από τα δύο έχει γι’ αυτήν πρωταρχική σημασία: ο θεσμός ή ο ηγέτης.

Η προβληματική της σωματικής αντίληψης ως πρώτης, αυθόρμητης αντίδρασης στις σχέσεις μας με τους άλλους, και η απορρέουσα από αυτήν θεωρία της ενσώματης γνώσης, διατρέχουν ρητά ή υπόρρητα όλο το κείμενο. Το σώμα (ως μορφή στην οποία εντάσσεται και το πρόσωπο) είναι αυτό που προϊδεάζει τον πολίτη για τη δεξιοσύνη του ηγέτη, για τις ηθικές του αρετές και την στιβαρότητά του ως προς το διοικείν. Είναι ένα είδος διεπαφής μεταξύ «κυβερνήτη-κυβερνωμένων», με τη βοήθεια της οποίας ανοίγονται οι πύλες για την είσοδο αμφοτέρων σε πεδίο διαλογικής συνύπαρξης. Βεβαίως το εξωτερικό κάλλος του ηγέτη είναι ένα κλειδί για το άνοιγμα αυτών των πυλών. Αυτό το κάλλος ωστόσο θα αντέξει στις δοκιμασίες του χρόνου εφόσον δεν αποδειχθεί εικονική κατασκευή, παρά ενσάρκωση του νοήματος που κρυφοκαίει στα μύχια της κοινωνίας του. Αν κατορθώσει η μορφή του ηγέτη να επιβεβαιώσει τη συγγένειά της με αυτό το νόημα· αν οι πράξεις του δεν διαψεύσουν την αλήθεια που οι πολίτες διαισθάνθηκαν κατά την επαφή μαζί του· με λίγα λόγια, αν ο ηγέτης καταστεί πομπός εμψυχωτικών αληθειών για την ευρυθμία του κράτους, τότε δεν θα επιτύχει απλώς τη νομιμοποίησή του, αλλά και την αμέριστη εμπιστοσύνη των κυβερνωμένων στο έργο του.