Η Αθήνα θα αλλάξει: 14 επιστήμονες ενάντια στο πολεοδομικό απαρτχάιντ της πρωτεύουσας

Το Επιστημονικό Γνωμοδοτικό Συμβούλιο του φορέα αποτελείται από 14 πρόσωπα με γνώση επάνω στο "σχεδιασμό της πρωτεύουσας, στα ζητήματα αναπλάσεων, περιβαλλοντικής διαχείρισης, ιστορικών κέντρων, city branding και τουρισμού".

"Έχει ανάγκη η Αθήνα από βελτιώσεις του δημόσιου χώρου της; H απάντηση είναι σίγουρα ναι" γράφει ο Νίκος Μπελαβίλας, πρόεδρος και δ/νων σύμβουλος του φορέα. "Έχει ανάγκη η Αθήνα από μία πολεοδομική και αρχιτεκτονική ανάπλαση; H απάντηση είναι μάλλον ναι. Από που προκύπτουν αυτές οι απαντήσεις θα το πούμε πιο κάτω. Αλλά τα πιο πάνω είναι μόλις τα πρώτα διλήμματα. Ακολουθούν πιο δύσκολα. Για ποιόν και που; Για ποιούς πρέπει να βελτιωθεί ο δημόσιος χώρος. Η απάντηση είναι προφανής. Για όλες και όλους. Όμως εδώ παράγονται άλλες ερωτήσεις. Πρώτα στη Σκουφά ή στη Φωκίωνος Νέγρη, στην Πειραιώς ή στη Βασιλίσσης Σοφίας; Και άλλα ερωτήματα: για τους εμπόρους του κέντρου, εκεί όπου η υπεραξία από τα έργα φαίνεται αμέσως, ή για τους κατοίκους όπου το όφελος αναβίωσης μίας συνοικίας σε κρίση θα αργήσει να φανεί;

Αρκεί μία τοπική επέμβαση; Ή αυτή μπορεί να δημιουργήσει νησίδα ευημερίας ενώ γύρω της τα πράγματα δεν θα αλλάξουν; Για να γίνει αντιληπτό το ερώτημα, αρκεί να περπατήσει κανείς λίγα βήματα στα δυτικά του σταθμού μετρό Κεραμεικού. Φεύγει από μία πλατεία που σφύζει από ζωή. Νυχτερινή διασκέδαση και καταστήματα υψηλότατων ενοικίων και κέρδους αποπνέουν εικόνα ευημερίας. Αναπτύχθηκαν ακριβώς λόγω της επιτυχημένης ανάπλασης της Τεχνόπολης και τη δημιουργίας του σταθμού μετρό με την πλατεία του. Μόλις όμως διαβούμε την Κωνσταντινουπόλεως, λίγα μέτρα μακριά, ο χώρος, η φτώχεια του, η υποβάθμιση του παραπέμπουν σε άλλες σκοτεινές εποχές.

Αυτό ονομάζεται πολεοδομικό απαρτχάιντ.

Έτσι κάπως ηθελημένα ή αθέλητα κτίζεται ο αποκλεισμός στρωμάτων του πληθυσμού - και μέσω πολεοδομικών επεμβάσεων. Υπάρχει όμως μία αντίστροφη στρατηγική. Η προσπάθεια για μεγιστοποίηση των ωφελειών σε κοινωνικό επίπεδο, η διασπορά, η διάχυση των επεμβάσεων σε περιοχές που τις έχουν ανάγκη. Πως γίνεται αυτό; Για όσους θυμούνται, ήταν αυτό που έπραξε η Βαρκελώνη με τους ολυμπιακούς της αγώνες και δεν το έπραξε η Αθήνα" διευκρινίζει ο ίδιος.

Τask force ειδικής αποστολής

«Ανάπλαση Αθήνας Α.Ε.» ονομάζεται ο νέος φορέας, υπό την εποπτεία του υπουργού Επικρατείας, Αλέκου Φλαμπουράρη, ο οποίος στόχο έχει να λειτουργήσει ως επιτελικό –συντονιστικό κέντρο για τα επιμέρους σχέδια και εξελισσόμενα έργα, για την αναβάθμιση της Αθήνας.

Στην «Ανάπλαση Αθήνας Α.Ε.» θα συγκεντρωθούν και θα συνδεθούν οργανικά οι αναγκαίοι παράγοντες, φορείς και υπηρεσίες, προκειμένου να συντεθεί ένα ολιστικό σχέδιο για την αναβάθμιση της Αθήνας, στη βάση μιας κοινής οπτικής, μιας ενιαίας αισθητικής αλλά και της μεγαλύτερης δυνατής λειτουργικότητας, προς εξυπηρέτηση των πολλαπλών αναγκών της πόλης σε όλα τα πεδία: από την ποιότητα ζωής της πόλης, την περαιτέρω τουριστική της ανάπτυξη και την οικονομική της ανάπτυξη έως τα θέματα ασφάλειας που αντιμετωπίζει.

Όπως τόνισε ο Φλαμπουράρης τον Απρίλιο του 2018, η «Ανάπλαση Αθήνας Α.Ε.» είναι ένα επιχειρησιακό κέντρο, μία «task force» ειδικής αποστολής. Ο νέος φορέας δεν διεκδικεί να υποκαταστήσει λειτουργίες και αρμοδιότητες, ούτε των υπουργείων ούτε των ΟΤΑ.

«Διεκδικεί να τις συνθέσει, να τις συντονίσει και να τις θέσει σε άμεση κίνηση. Εδώ βρίσκεται και η απάντηση στον καθορισμό της εποπτείας της: εποπτεύεται από τον Υπουργό προεδρεύοντα την διυπουργική των Μεγάλων Έργων Υποδομής και από τον Υπουργό του υπουργείου που διαθέτει τις πλέον στελεχωμένες και έμπειρες τεχνικές υπηρεσίες που απαιτούνται. Με άλλα λόγια, η σύσταση της "Ανάπλαση Αθήνας Α.Ε." είναι κεντρική πολιτική επιλογή της κυβέρνησης, με τη σύμφωνη μάλιστα γνώμη του Δημάρχου Αθηναίων και της Περιφερειάρχου Αττικής και όχι ζήτημα μεμονωμένων υπουργείων. Κάθε άλλη ανάγνωση, όπως επιχειρήθηκε από μερίδα του τύπου, είναι, αν όχι κακόπιστη, τουλάχιστον ανακριβής και αβάσιμη» αναφέρει χαρακτηριστικά ο υπουργός Επικρατείας.

Στέγη για συγγενείς καρκινοπαθών στα Προσφυγικά

Στο επίκεντρο της «Ανάπλασης Αθήνας Α.Ε.» βρίσκονται οι περιοχές του Εμπορικού Τριγώνου της Αθήνας και τα Προσφυγικά της Λ. Αλεξάνδρας. Ως Εμπορικό Τρίγωνο ορίζεται η περιοχή του κέντρου της Αθήνας, η οποία περικλείεται από τις οδούς Σταδίου, Μητροπόλεως και Αθηνάς, με νοητές «κορυφές» τις πλατείες Συντάγματος, Μοναστηρακίου και Ομονοίας. Αξίζει να σημειωθεί ότι στο Διοικητικό Συμβούλιο του νέου φορέα μετέχει και ο διοικητής του Γενικού Αντικαρκινικού – Ογκολογικού Νοσοκομείου Αθηνών «Ο Άγιος Σάββας», καθώς στην ανάπλαση των Προσφυγικών προβλέπεται, πλην της πολιτιστικής αξιοποίησης, η παροχή στεγαστικής συνδρομής στις αδύναμες οικονομικά οικογένειες καρκινοπαθών, που νοσηλεύονται στον «Άγιο Σάββα».

Επιστήμονες ανθρώπινης πόλης

Τα προτεινόμενα από το Δ.Σ. μέλη που θα απαρτίζουν το Επιστημονικό Γνωμοδοτικό Συμβούλιο "Ανάπλαση Αθήνας" Α.Ε. είναι τα κάτωθι:

1. Αριάδνη Βοζάνη, καθηγήτρια Αρχιτεκτονικής ΕΜΠ
2. Μαρία Γράβαρη-Μπάρμπα, καθηγήτρια Πολεοδομίας, Έδρα Τουρισμού UNESCO, Σορβόννη Παρίσι
3. Αθανάσιος Θέμος, αρχαιολόγος, διευθυντής Επιγραφικού Μουσείου
4. Σάσα Λαδά, Ομοτ. καθηγήτρια Αρχιτεκτονικής ΑΠΘ
5. 'Αρης Καλαντίδης, καθηγητής Πολεοδομίας, Manchester Metropolitan University
6. Μαρία Καλαντζοπούλου, πολ. μηχανικός, MSc Πολεοδόμος, Aναπλ. Γεν. Δ/ντρια Ελληνικού Κτηματολογίου
7. Δημήτρης Ν. Καρύδης, ομοτ. καθηγητής Πολεοδομίας ΕΜΠ
8. Μαρία Λαγογιάννη, αρχαιολόγος διευθύντρια Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου
9. Θεοδότα Νάντσου, υπεύθυνη Πολιτικής WWF-Hellas, τ. Μέλος ΔΣ ΟΡΣΑ.
10. Γιάννης Παπαδόπουλος, αρχιτέκτων, μέλος ΣΥΠΟΘΑ και Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής
11. Παναγιώτης Πατσαβός, αρχιτέκτων, εντετ. σύμβουλος Πολεοδομίας και Σχεδιασμού Περιφέρειας Αττικής.
12. Γιάννης Πεπονής, καθηγητής Αρχιτεκτονικής και Πολεοδομίας, Georgia Tech, Ατλάντα
13. Γιώργος Πετράκος, καθηγητής Χωροταξίας, τ. πρύτανης Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
14. Παναγιώτης Τουρνικιώτης, καθηγητής Ιστορίας-Θεωρίας Αρχιτεκτονικής ΕΜΠ
15. Νίκος Φιντικάκης, αρχιτέκτων ΕΜΠ, αντιπρόεδρος της Διεθνούς Ένωσης Αρχιτεκτόνων UIA
16. Πάνος Χαραλάμπους, πρύτανης Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών