ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Ουγγαρία: Αντικείμενο διαμάχης έκθεση έργων της Φρίντα Κάλο

REUTERS/Bernadett Szabo

Εξήντα τέσσερα χρόνια μετά τον θάνατό της, η προσωπική ζωή και οι πολιτικές απόψεις της Φρίντα Κάλο έχουν τεθεί στο μικροσκόπιο στην Ουγγαρία.

Μια ακροδεξιά συμπολιτευόμενη εφημερίδα άσκησε κριτική σε μια πολύ δημοφιλή έκθεση έργων της στην Εθνική Πινακοθήκη της Ουγγαρίας στη Βουδαπέστη, επειδή, όπως υποστήριξε, «προωθεί τον κομμουνισμό».

Η κριτική εντάσσεται στο πλαίσιο μιας ευρύτερης διαμάχης για τον πολιτισμό και την πολιτιστική πολιτική μετά την εκλογή για τρίτη συνεχόμενη θητεία του εθνικιστή πρωθυπουργού Βίκτορ Ορμπάν τον Απρίλιο.

Υποστηρικτές του Ορμπάν και δημοσιογράφοι φιλικοί προς την κυβέρνηση έχουν υποστηρίξει τις περασμένες εβδομάδες πως, μετά την εξασφάλιση άλλης μιας θητείας από τον Ορμπάν, είναι τώρα η ώρα για μια στροφή στον πολιτισμό προς την κατεύθυνση συντηρητικών αξιών προκειμένου να τερματιστεί αυτό που αποκαλούν κυριαρχία αριστερών-φιλελεύθερων καλλιτεχνών.

Η δεξιά εφημερίδα Magyar Idok, σε άρθρο που δημοσίευσε στις 14 Ιουλίου με τίτλο «Πώς ο κομμουνισμός προωθείται χρησιμοποιώντας κρατικό χρήμα», ισχυρίζεται πως η έκθεση της Κάλο, όπως και άλλες γκαλερί, καλλιτέχνες και εκθέσεις, προωθούν τον κομμουνισμό.

«Δεν θα το πιστέψετε, όμως ο Τρότσκι εμφανίστηκε και πάλι στη Βουδαπέστη, αυτή τη φορά από το κρεβάτι της Φρίντα Κάλο», γράφει η εφημερίδα, αναφερόμενη στη σχέση της ζωγράφου με τον Λέον Τρότσκι, σημαντικής φυσιογνωμίας της επανάστασης των Μπολσεβίκων στη Ρωσία, κατά τη διάρκεια της εξορίας του, αργότερα, στο Μεξικό, όπου και δολοφονήθηκε το 1940.

Η Κάλο συνδεόταν με το κομμουνιστικό Κόμμα του Μεξικού και είχε διακοσμήσει το «κεφάλι» του κρεβατιού της με εικόνες των Μαρξ, Ένγκελς, Λένιν, Στάλιν και Μάο, σύμφωνα με το Μουσείο Φρίντα Κάλο του Μεξικού.

Η έκθεση της Κάλο, το διεθνές μιούζικαλ Μπίλι Έλιοτ και μια σειρά από παραστάσεις σε γκαλερί έχουν δεχθεί πυρά σε αλλεπάλληλα άρθρα της εφημερίδας.

Η εφημερίδα πρόσθεσε πως «δεν υπάρχει αισθητικό πρόβλημα» με την έκθεση της «Μεξικανής κομμουνίστριας ζωγράφου», την οποία επισκέπτονται έως και 3.000 άνθρωποι καθημερινά.

Η Εθνική Πινακοθήκη αρνήθηκε να κάνει οποιοδήποτε σχόλιο. Η Κάλο έγινε μία από τις πιο διάσημες ζωγράφους του 20ού αιώνα τις δεκαετίες που ακολούθησαν τον θάνατό της και η δουλειά της προσελκύει τεράστιο ενδιαφέρον.

Η έκθεση έργων της στη Βουδαπέστη συμπίπτει με μια έκθεση της Κάλο στο μουσείο Βικτόρια και Άλμπερτ του Λονδίνο που επικεντρώνεται στην ιστορία της ζωής της μέσω προσωπικών τεχνουργημάτων.

Νέα εποχή

Εντείνοντας τη διαμάχη για την πολιτιστική πολιτική, ο Ορμπάν δήλωσε στις 28 Ιουλίου πως επίκεινται μεγάλες αλλαγές στον τομέα αυτόν και πως η τρίτη εκλογική νίκη του «δεν είναι τίποτα λιγότερο από μια εντολή για την οικοδόμηση μιας νέας εποχής».

«Μια εποχή καθορίζεται από πολιτιστικές τάσεις, συλλογικές πεποιθήσεις και κοινωνικά έθιμα. Αυτή είναι τώρα η αποστολή που βρίσκεται ενώπιόν μας: πρέπει να ενσωματώσουμε το πολιτικό σύστημα σε μια πολιτιστική εποχή», ανέφερε ο Ορμπάν ενώπιον εκατοντάδων υποστηρικτών του σε μια ομιλία-ορόσημο.

Εκπρόσωπος της κυβέρνησης αρνήθηκε να σχολιάσει όταν ρωτήθηκε για τις επικείμενες αλλαγές.

Αφότου εξελέγη για πρώτη φορά ο Ορμπάν το 2010, το κυβερνών κόμμα Fidesz αναθεώρησε το Σύνταγμα της Ουγγαρίας, απέκτησε τον έλεγχο των κρατικών μμε, και επιχειρηματίες που πρόσκεινται στον Ορμπάν και στο Fidesz έχουν δημιουργήσει αυτοκρατορίες.

Ο Ορμπάν προκάλεσε με επιτυχία δυτικά φιλελεύθερα «ταμπού» κερδίζοντας τις εκλογές του 2018 με μια ισχυρή αντιμεταναστευτική εκστρατεία με επίκεντρο τη σημασία της εθνικής υπερηφάνειας και ενότητας, και μια «ισχυρή Ουγγαρία»

Μια ομάδα περίπου 60 καλλιτεχνών και ιστορικών Τέχνης υπέγραψαν ένα μανιφέστο στο οποίο καταγγέλλουν τη δημοσίευση από τη Magyar Idok του καταλόγου των «κομμουνιστών» καλλιτεχνών λέγοντας ότι οι κατηγορίες είναι ανυπόστατες.

Τον Ιούνιο, η Magyar Idok είχε δημοσιεύσει επίσης ένα άρθρο ενός φιλοξενούμενου σχολιαστή ο οποίος κατηγορούσε το μιούζικαλ «Μπίλι Έλιοτ» που παίζεται στην Κρατική Όπερα της Βουδαπέστης ότι προωθεί την ομοφυλοφιλία ανάμεσα στο νεαρό ακροατήριό της. Ο «Μπίλι Έλιοτ» βρίσκεται στο πρόγραμμα για δύο χρόνια, και μέχρι τώρα το έχουν παρακολουθήσει περισσότεροι από 100.000 θεατές.

Η Κρατική Όπερα ακύρωσε 15 από τις 44 παραστάσεις που είχε προγραμματίσει για τον Ιούνιο και τον Ιούλιο.

Ανέφερε σε μια ανακοίνωση στον ιστότοπό της πως οι παραστάσεις δεν ακυρώθηκαν λόγω της αμφισβήτησης στον Τύπο, σημείωνε όμως ότι το κοινό είχε χάσει το ενδιαφέρον του να δει την παράσταση μετά τα δημοσιεύματα αυτά.

Ο Τάμας Φριτς, ένας δεξιός πολιτικός αναλυτής που έχει βοηθήσει στη διοργάνωση μαζικών συλλαλητηρίων υπέρ του Ορμπάν, είπε πως σκοπός ήταν «όχι να καταστραφεί η φιλελεύθερη κουλτούρα» αλλά να προσαρμοστεί το σύστημα ώστε να αντανακλά τη δεξιά συντηρητική πολιτική κυριαρχία, διατηρώντας παράλληλα τις αξίες των φιλελεύθερων τεχνών.

«Η αυτονομία μεμονωμένων θεσμών θα πρέπει να διατηρηθεί, αλλά νομίζω πως η κυβέρνηση… έχει το δικαίωμα να ευνοήσει και να υποστηρίξει σθεναρά και συνειδητά τη συντηρητική σκέψη, τους καλλιτέχνες, τα πολιτιστικά έργα», είπε ο Φριτς.

Ένας τρόπος θα ήταν να διοχετευθούν περισσότερα χρήματα σε ιστορικές ταινίες που θα προβάλλουν τα μεγάλα κεφάλαια της ουγγρικής Ιστορίας, είπε.

«Θα πρέπει να οικοδομηθεί μια συντηρητική κουλτούρα από μόνη της…. η οποία θα δείχνει την ιστορική δύναμη του ουγγρικού έθνους», είπε.

ΔΗΜΟΦΙΛΗ

× Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί cookies. Με τη χρήση αυτού του ιστότοπου, αποδέχεστε τους Όρους Χρήσης