Φεστιβάλ Τήνου: ο Κορνήλιος Καστοριάδης του Τριπόταμου σε πρώτο πλάνο

Με την "Αντιγόνη" του Σοφοκλή, μια παράσταση που θα αποδοθεί στα αρχαία ελληνικά με ελληνικούς και γαλλικούς υποτίτλους και με μουσική με αρχαία ελληνική λύρα και κουστούμια που παραπέμπουν στον αρχαίο ελληνικό κόσμο σε σκηνοθεσία Γιάννη Σταματίου το Φεστιβάλ Τήνου δίνει περισσότερες αφορμές για να επισκεφθούμε το νησί.

Η Πέμπτη 2/8 θα είναι βραδιά αφιερωμένη στον Κορνήλιο Καστοριάδη στον Τριπόταμο, χωριό που πέρασε τα τελευταία είκοσι καλοκαίρια του.

Προκειμένου να εκφραστεί και να γίνει ευρύτερα γνωστή η αγάπη του για τη μουσική και την τέχνη, θα παρουσιαστούν κομμάτια που αγάπησε ιδιαίτερα, τόσο κλασικά όσο και τζαζ, συνοδευμένα από την ανάγνωση κειμένων του πάνω στην τέχνη και την ανθρώπινη δημιουργία.

Τέλος, από τη Δευτέρα 6 έως την Τετάρτη 8/8, οργανώνεται τριήμερο προβολών παιδικού και νεανικού κινηματογράφου που θα προλογίσει ο σκηνοθέτης και κριτικός κινηματογράφου Γιάννης Καραμπίτσος.

"Αντίο Κορνήλιε"

"Από τη μεταπολίτευση και μετά ερχόταν τα καλοκαίρια στην Τήνο, στο χωριό Τριπόταμος. Τον θυμάμαι να κουβεντιάζει με τα παιδιά του χωριού, τόσο απλά και όμορφα, που μου έκανε εντύπωση. Ποτέ δεν έκανε επίδειξη γνώσεων ή ανωτερότητας. Δεν ήταν δογματικός. Ήταν απλός, με κέφι, γλεντζές, δεινός κολυμβητής, ένας πολύ ζωντανός άνθρωπος. Ήταν χαρά να τρως, να πίνεις, να κουβεντιάζεις μαζί του. Του άρεσε πολύ η κλασική μουσική, η τζαζ, ο Χατζιδάκις και έπαιζε ο ίδιος πιάνο. Η Ελλάδα που έβλεπε τον πίκραινε πολύ. Έλεγε συχνά στις συζητήσεις μας, ότι όσο οι Έλληνες ήταν φτωχοί, είχαν ευαισθησία, ήταν φιλότιμοι και γνήσιοι, ακόμα και στον τρόπο που χτίζανε τα σπίτια τους. Από τη δεκαετία του '70 και μετά, μπήκαν στην κούρσα της κατανάλωσης και τα ξέχασαν όλα. Με κακογουστιές και άθλιες συμπεριφορές, πράγματα που τον πίκραιναν πολύ".

Με αυτά τα λόγια ο δημοσιογράφος Σεραφείμ Φυντανίδης μίλησε για τον Κορνήλιο Καστοριάδη στη δέκατη επέτειο από τον θάνατό του.

Ο Καστοριάδης περνούσε τα καλοκαίρια του στην Τήνο, στο χωριό Τριπόταμος μαζί με την οικογένειά του από το 1977 ως το 1997. Σε αρκετά βιβλία του Καστοριάδη άλλωστε το νησί έχει τις αναφορές του στα προλογικά σημειώματα.

Αναδημοσιεύουμε το κείμενο "Αντίο Κορνήλιε" που υπέγραψαν "Οι φίλοι από τον Τριπόταμο".

"Πάνε 20 χρόνια περίπου, όταν κάποιο αυγουστιάτικο πρωινό ο Πέτρος, που 'χε το τηλέφωνο στον Τριπόταμο και παρελάμβανε την αλληλογραφία όλου του χωριού, μας ρώτησε:

-Ρε σεις, κάποιος που 'ρθε τελευταία και μένει στο σπίτι πλάι στο Σταυρό, πρέπει να 'ναι πολύ μεγάλο κεφάλι.

-Πού το κατάλαβες, ρε Πέτρο; τον ρωτάμε;

-Να, όλο διαβάζει και γράφει και κάθε μέρα του 'ρχονται ένα τσουβάλι γράμματα και εφημερίδες· τον λένε Κορνήλιο Καστοριάδη.

Ήμασταν παιδιά τότε, νεαροί φοιτητές των πρώτων χρόνων της Μεταπολίτευσης, και γνωρίζαμε τον Κορνήλιο μόνον από τα ράφια των εκθέσεων βιβλίου των φεστιβάλ του Ρήγα.

Δεν άργησε πολύ και στο πρώτο γλέντι, από εκείνα τα απρογραμμάτιστα και αξέχαστα, που 'τυχε να γίνει στο σπίτι του Διονύση, ο πιο θαρρετός της παρέας πετάχτηκε και προσκάλεσε τον Κορνήλιο, που σε λίγο ήταν κοντά μας. Πενηνταπεντάρης τότε εκείνος, γύρω στα είκοσι εμείς, τραγούδησε, χόρεψε κι έμεινε κοντά μας μέχρι που χάραξε στο Κεχροβούνι.

Από τότε η μικρή μας παρέα, ο Γιάννης, ο Παντελής, ο Νίκος, η Μαρούλα, η Άννα, ο Δημήτρης και η Ματίνα, πάντα αναζητούσε αφορμή να 'χει κοντά της τον Κορνήλιο, που κι εκείνος το 'θελε. Κάθε βράδυ που περνούσαμε από την κάμαρα κάτω από το σπίτι του, ακούγαμε τους ήχους της χειροκίνητης τότε γραφομηχανής του και χαιρόμασταν που σ' ένα ακόμα κείμενό του, που θα γυρίσει τον κόσμο, θα γραφεί 'Τριπόταμος Τήνου, Αύγουστος 19...'.

Ήταν καλοκαίρι του 1994 και ο νεοσύστατος τότε 'Κάβος' προγραμμάτιζε τις εκδηλώσεις του στον Τριπόταμο. Απευθυνθήκαμε στον Κορνήλιο, που δέχτηκε χωρίς άλλο. Του ζητήσαμε, για να μην τον κουράζουμε, να μας πει το θέμα της ομιλίας του και μας απάντησε '...μέχρι το βράδυ της παραμονής της εκδήλωσης θα περιμένω να μου το πείτε εσείς...'.

Σκεφτόμασταν για μέρες, χωρίς να μπορούμε να βρούμε κάποιο που θα 'ταν προσιτό στο ακροατήριο του μικρού μας χωριού, και φτάσαμε στην παραμονή έχοντας διαλέξει για θέμα'Η σχέση μας με την παράδοση'. Ήταν απόγευμα όταν το αναγγείλαμε στον Κορνήλιο και το ίδιο βράδυ φωτοτυπήσαμε κάμποσες πρόχειρες ανακοινώσεις για τον κόσμο.

Την επομένη ο Τριπόταμος, το μικρό χωριό των 50 περίπου κατοίκων, υποδέχθηκε τόσο κόσμο, όσο ποτέ άλλοτε στη μακραίωνη πορεία του.

Σουρούπωνε και ο Κορνήλιος, με λίγες χειρόγραφες σημειώσεις και ένα μικρό μαγνητοφωνάκι, ανέβηκε στο βήμα για τρεις και πλέον ώρες, διεγείροντας με λόγια απλά και κατανοητά το δύσπιστο ακροατήριό του, το οποίο δεν έκρυβε την αντίθεσή του για τη στάση των ξένων απέναντι στην Ελλάδα και την εμμονή του στις αξίες του Βυζαντίου, της Ορθοδοξίας, της λαϊκής τέχνης και της παράδοσης.

Ανοίχτηκε διάλογος που κράτησε μήνες και διατυπώθηκαν απόψεις, που θα περάσουν πολλά χρόνια μέχρις ότου εκλείψουν, '...περηφανευόμαστε, είπε, ότι είμαστε απόγονοι των αρχαίων, αλλά για να μάθουμε τι έλεγαν και τι ήταν οι αρχαίοι, πρέπει να προσφύγουμε σε ξένες εκδόσεις και σε ξένες μελέτες...'.

Έτσι, όπως όλα τα προηγούμενα, πέρασαν και τα υπόλοιπα καλοκαίρια και ο Κορνήλιος, η Ζωή και η μικρή τους Κυβέλη κάθε χρόνο αφιέρωναν δύο περίπου μήνες στον Τριπόταμο, το μικρό χωριό της Τήνου, που ίσως το περιβάλλον του ταίριαζε στις απόψεις εκείνου για την ελευθερία και την αυτονομία.

Στον Τριπόταμο, με τις επί χρόνια εβδομαδιαίες, άτυπες λαϊκές συνελεύσεις του, που συνεχίζονται ανελλιπώς μέχρι και σήμερα, χειμώνα-καλοκαίρι, εκεί, στην αίθουσα της εκκλησίας, μετά το τέλος της κυριακάτικης Θείας Λειτουργίας, με τον παπα-Σπύρο και όλους τους λιγοστούς Τριποταμιανούς να συζητούν αντικριστά τα προβλήματα του χωριού, πίνοντας τον καφέ και τη ρακή τους.

Νιώθαμε υπερήφανοι που ο Κορνήλιος αγαπούσε τον Τριπόταμο και που τις περισσότερες μέρες του στην Ελλάδα τις πέρναγε στο χωριό μας, όπως και όταν ξένοι επισκέπτες απ' όλο τον κόσμο αναζητούσαν να δουν και να φωτογραφήσουν το σπίτι που έμενε.

Τον αγαπήσαμε, γιατί ήταν απλός, φιλικός, ακούραστος, με ορμή εφήβου, αλλά κυρίως γιατί, όταν βρισκόμασταν παρέα, μας άκουγε και συμμετείχε.

Ο θάνατός του μας εξέπληξε και μας λύπησε αφάνταστα, όμως σε ανταπόδοση της τύχης που 'χαμε να τον γνωρίσουμε, υποσχόμεθα ότι πάντα με την ίδια χαρά θα περιμένουμε στον Τριπόταμο τη Ζωή του και την όμορφη Κυβέλη του".

Οι Φίλοι από τον Τριπόταμο