Ο φωτογράφος που καταδίωξε ο Σαντάμ Χουσείν θυμάται

Όσο όμως ο Σαντάμ Χουσείν συγκέντρωνε δύναμη και εδραίωνε ένα απολυταρχικό καθεστώς, τόσο η καριέρα του Αl Ani έδυε. Αφού πέρασε 40 χρόνια σε μια “εκβιασμένη αδράνεια” και έχασε μεγάλο μέρος του αρχείου του μετά την Αμερικανική εισβολή του 2003, το έργο του αναγνωρίζεται. Την έκθεση προς τιμήν του στη Μπιενάλε της Βενετίας ακολούθησε η απονομή του βραβείου Prince Claus, δύο φόροι τιμής που επισφραγίζουν την θετική επιρροή της δουλειάς του στην μεσανατολική φωτογραφία και τη κοινωνία του Ιράκ.

Πριν το Ιράκ γίνει κόλαση

Από τα τέλη της δεκαετίας του ’50 μέχρι και τον πόλεμο μεταξύ Ιράκ και Ιράν το 1980, ο Al Ani δίνει έμφαση στον πολιτιστικό χαρακτήρα του Ιράκ. Οι ασπρόμαυρες εικόνες του απεικονίζουν εικόνες μόδας οικείες στο μάτι του Δυτικού κόσμου, βιομηχανίες πετρελαίου και πολιτικά δρώμενα σε μια Βαγδάτη όπως θα ήθελε εκείνος να θυμάται.

Σύμφωνα με τον ίδιο, το πιο συναρπαστικό κομμάτι της δουλειάς του ήταν οι αεροφωτογραφίες που μπόρεσε να τραβήξει ως φωτογράφος για το Ahl Al-Naft, το περιοδικό Ιρανικής πετρελαιοβιομηχανίας με τίτλο “Άνθρωποι του Πετρελαίου”. “Από τον αέρα όλα φαίνονται διαφορετικά. Πιο όμορφα”, λέει ο Al Ani στο CNN.
“Από την στιγμή που θα προσγειωθείς όμως και κάνεις μια βόλτα στην πόλη δε μπορείς να μην παρατηρήσεις και την ασχήμια της – μια ασχήμια που δεν φαίνεται από ψηλά”.

Στα τέλη της δεκαετίας του ’60 ο Al Ani ήταν ο διευθυντής στο τμήμα φωτογραφίας του Κυβερνητικού Πρακτορείου Ειδήσεων, αλλά μετά το αναίμακτο πραξικόπημα του 1968 που έφερε το Μπααθισμό στην εξουσία, ο ίδιος συνταξιοδοτήθηκε.

Ελπίδα για ένα καλύτερο αύριο

Απευθυνόμενος στην επόμενη γενιά, σημειώνει ότι τα συναισθήματα του για τις προοπτικές στον χώρο της φωτογραφίας στο Ιράκ είναι ανάμεικτα. Έχει δει ιδιαίτερα ταλαντούχους φωτογράφους να φεύγουν από το Ιράκ λόγω της δράσης του ISIS, πράγμα που του δημιουργεί ανησυχία ως προς το πια θα είναι η πολιτιστική κληρονομιά που θα παραλάβουν οι επόμενες γενιές.

Τα περισσότερα μέρη που έχει απαθανατίσει στις φωτογραφίες του τις δεκαετίες ’50-‘60 δεν υπάρχουν καν πλέον, σύμφωνα με τον ίδιο. “Μεγάλωσα εκεί, έμενα εκεί και αγαπούσα αυτό το μέρος πάρα πολύ. Tα περισσότερα όμως σημεία της Βαγδάτης που θυμάμαι, έχουν καταστραφεί”.

Ο Al Ani πιστεύει ότι η διαμάχη με το ISIS θα περάσει και ενθαρρύνει τους μαθητές του να συνεχίσουν να απαθανατίζουν κάθε Ιρακινό πολιτιστικό στοιχείο που συναντούν. Η δημόσια φωτογράφηση εξακολουθεί να απαγορεύεται από τον νόμο αλλά η τεχνολογία διευκολύνει την κατάσταση και ίσως για αυτό εμφανίζεται αισιόδοξος για το επαγγελματικό μέλλον νεαρών φωτογράφων.

Μετά τη συμμετοχή του στη Μπιενάλε της Βενετίας, μια έκπληξη, σύμφωνα με τον ίδιο που τον σύστησε ξανά στο Δυτικό κοινό, ο Αl Ani θα βραβευθεί με το Prince Claus, μια τιμή που θα μοιραστεί και με άλλους πρωτοποριακούς καλλιτέχνες, ανάμεσα τους και ο νεαρός φωτορεπόρτερ από το Ιράν Newsha Tavakolian.

Driven underground by Saddam, 'Iraq's greatest photographer' Latif Al Ani is honored at last