Βrian Eno: Ο πόλεμος στη Βοσνία - Ερζεγοβίνη ήταν το τέλος της ιδέας της Ευρώπης

Αφορμή για την επιστροφή του Ίνο στην πόλη η έκθεση-πολυμεσική εγκατάσταση του Άγγλου μουσικού, παραγωγού, θεωρητικού της ηλεκτρονικής μουσικής και εικαστικού καλλιτέχνη, Μπράιαν Ίνο "77 Million Paintings" που εγκαινιάστηκε στο Μουσείο Ιστορίας της Βοσνίας - Ερζεγοβίνης.

Η εγκατάσταση αποτελείται από έργα που ζωγραφίστηκαν με το χέρι σε γυάλινες πλάκες και εκτός από το ηχητικό και οπτικό περιεχόμενο της έκθεσης, ο καλλιτέχνης δημιούργησε μια χαλαρωτική, ευχάριστη, άνετη, κατάλληλη για διαλογισμό ατμόσφαιρα στην κεντρική αίθουσα του Μουσείου Ιστορίας της Βοσνίας - Ερζεγοβίνης, όπου φιλοξενείται.

Ο Μπράιαν Ίνο, ένα από τα πιο σημαντικά ονόματα της παγκόσμιας μουσικής σκηνής, με αφορμή τα εγκαίνια της έκθεσης στο Σαράγεβο έδωσε διάλεξη στη διάρκεια της οποίας μίλησε για τη ζωή, την τέχνη και την τεχνολογία.

"Μαγεία είναι από το απλό να δημιουργείς κάτι σύνθετο" τόνισε ο καλλιτέχνης και είπε ότι η εγκατάσταση 77 million paintings αποτελεί παράδειγμα της παραγωγικής τέχνης. Πηγή έμπνευσής του ήταν τα κουδουνάκια που τοποθετούνται στα μπαλκόνια και ενεργοποιούνται, όταν ο άνεμος τα κινεί.

Τα κουδούνια είναι απλές φυσικές δομές και τη μουσική δημιουργεί η αλληλεπίδραση τους με τον άνεμο. Δεν θα ακούσετε ποτέ τον ίδιο ήχο δύο φορές, σημείωσε και είπε ότι η ιδέα τού είχε κεντρίσει το ενδιαφέρον από την παιδική ηλικία.

Η έκθεση - εγκατάσταση 77 Million Paintings παρουσιάστηκε πρώτη φορά στο Τόκιο το 2006 και μέχρι τώρα έχει φιλοξενηθεί σε περισσότερες από 30 γκαλερί και μουσεία σε όλο τον κόσμο.

Σε κάθε έκθεση, υπάρχουν μικρά κομμάτια των πόλεων, τις οποίες επισκέφθηκε, από τη Ρώμη, το Βερολίνο, το Άμστερνταμ, ανέφερε ο Ίνο προσθέτοντας ότι στην παρούσα έκθεση έχει προστεθεί το τμήμα του Σεράγεβο.

"Κάποια από τα οπτικά μέρη δημιουργήθηκαν στο Σαράγεβο, φωτογράφισα τα γκράφιτι, τα οποία θεωρώ ότι είναι η πιο ενδιαφέρουσα τέχνη κάθε πόλης, επειδή δίνει τον αληθινό της χαρακτήρα από την οπτική γωνία των νέων, με ματιά με την οποία δεν βλέπουμε πλέον τον κόσμο. Τροποποίησα αυτές τις φωτογραφίες και τις πρόσθεσα στην έκθεση ως τμήμα του Σαράγεβο" δήλωσε.

"Με αυτό το έργο ήθελα να αλλάξω τον κόσμο, στον οποίο ζω, ήθελα να επιβραδύνω τον εαυτό μου πρώτα απ' όλα. Και ακόμα προσπαθώ" είπε ο καλλιτέχνης, ο οποίος έχει πάρει μέρος αρκετές φορές στη Μπιενάλε της Βενετίας.

Παρ' όλο που στο κοινό είναι γενικά γνωστός για τα άλμπουμ και τις συνεργασίες του με άλλους μουσικούς, τα καλλιτεχνικά έργα του Μπράιαν Ίνο, στα οποία εξετάζει τη σχέση τεχνολογίας και τέχνης και την αμοιβαία σχέση μεταξύ οπτικής και ακουστικής πτυχής είναι εξίσου σημαντικά και δημοφιλή σε όλο τον κόσμο.

Η έκθεση 77 Million Paintings στο Ιστορικό Μουσείο του Σαράγεβο θα διαρκέσει συμβολικά 77 μέρες, έως τις 29 Αυγούστου.

"Αρχή του τέλος της ιδέας της Ευρώπης"

Ο πόλεμος στη Βοσνία - Ερζεγοβίνη ήταν η αρχή του τέλους για την ιδέα της Ευρώπης που δεν καταφέραμε να διατηρήσουμε από το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, τόνισε ο Μπράιαν Ίνο σε συνέντευξή του στον ραδιοφωνικό σταθμό Radio Sarajevo.

"Νομίζω ότι όλοι στην Ευρώπη χρειάστηκαν πολύ χρόνο για να καταλάβουν ότι αυτό που συνέβαινε εδώ ήταν πραγματικά πόλεμος, επειδή η ιδέα του ίδιου του πολέμου εκείνη την εποχή στην Ευρώπη φαινόταν απίθανη. Εκτός αυτού, ήταν πολύ δύσκολο να καταλάβουμε τι συνέβαινε και με ποια πλευρά πρέπει να ταχθούμε. Ήταν ένας πόλεμος πολύ περίπλοκος για εμάς από το εξωτερικό, επειδή υπήρχαν τρεις διαφορετικές πλευρές" δήλωσε ο καλλιτέχνης, δημιουργός μαζί με τους U2 της επιτυχίας Miss Sarajevo που ερμήνευσαν οι U2 με τον Λουτσιάνο Παβαρότι.

Ο Μπράιαν Ίνο είπε ότι είχε να επισκεφθεί το Σαράγεβο 20 χρόνια, από τότε που βρέθηκε στη θρυλική συναυλία των U2.

"Έχω δει αυτή την πόλη στη διάρκεια του πολέμου και αμέσως μετά τον πόλεμο. Είναι υπέροχο να βλέπω φυσιολογική ζωή στο Σαράγεβο. Θέλω να συγχαρώ όσους επέζησαν από τη φρίκη και κατάφεραν να είναι φυσιολογικά ανθρώπινα όντα" τόνισε.

Ο Ίνο είπε ότι τους πρώτους 18 μήνες του πολέμου ήταν σε σύγχυση για το τι συνέβαινε στη Βοσνία, αλλά εκείνο που ήταν ξεκάθαρο ήταν ότι σε απόσταση κάποιων εκατοντάδων μιλίων από εκεί που ζούσε μία άνετη ζωή, δολοφονούνταν παιδιά.

"Ανεξάρτητα από το ποια πλευρά στήριζες, ήταν δύσκολο να αγνοήσεις αυτό που συνέβαινε στον πληθυσμό της χώρας" τόνισε.

Η μουσική ως σωτηρία

Ο Μπράιαν Ίνο στήριξε έμπρακτα την ίδρυση του Κέντρου Μουσικής Παβαρότι στο Μόσταρ. Μαζί με τη σύζυγό του και κάποιους ανθρώπους που γνώριζαν περισσότερα για τη Βοσνία - Ερζεγοβίνη οργάνωσε τη συγκέντρωση βοήθειας.

"Εξαιτίας του πολέμου, των βομβαρδισμών, οι άνθρωποι βρίσκονταν τον περισσότερο χρόνο στα υπόγεια, η μουσική άρχισε να έχει σημασία για αυτούς, είτε ήταν ηχογραφημένη, είτε ζωντανή. Ήξερα ότι χρειάζονταν μπαταρίες, μουσικά όργανα... Στην πραγματικότητα, ήταν πολύ εύκολο να οργανωθεί η συγκέντρωση βοήθειας, όλοι οι μουσικοί έχουν πολλά μουσικά όργανα, οι χορδές ήταν φτηνές, ήταν μια μικρή χειρονομία για τους ανθρώπους που τα χρειάζονταν, για να κάνουν την καθημερινότητά τους όμορφη και αργότερα συνειδητοποιούσαμε ότι είχαν ανάγκη από φάρμακα και τρόφιμα... Όλα χρειάζονταν και, ως εκ τούτου, αναπτύχθηκε η ιδέα να κάνουμε ό,τι ήταν απαραίτητο" επισήμανε.

Ο Μπράιαν Ίνο είπε ότι δεν θέλει να τον χαρακτηρίζουν "ήρωα σε αυτή την ιστορία". Ήρωες σύμφωνα με τον μουσικό, ήταν ο Μπιλ Λίσον και ο Ντέιβιντ Γουίλσον, ιδρυτές του War Child, οι οποίοι "διακινδύνευσαν τη ζωή τους και παρέδιδαν ανθρωπιστική βοήθεια".

Για το Κέντρο Μουσικής Παβαρότι είπε ότι ήταν μεταξύ εκείνων που θεώρησαν πως η Σχολή θα ξεκινήσει μία διαδικασία συμφιλίωσης στη διχοτομημένη πόλη Μόσταρ.

"Η Σχολή ιδρύθηκε με τις δωρεές πολλών Βρετανών μουσικών και του Λουτσιάνο Παβαρότι. Θεωρήσαμε ότι οι νέοι θα ήθελαν να πηγαίνουν στο Κέντρο Μουσικής, ανεξάρτητα αν ήταν Κροάτες, Σέρβοι οι Μουσουλμάνοι. Για πολλά χρόνια μετά τον πόλεμο δεν υπήρξε αποτέλεσμα. Τα παιδιά ήθελαν να πηγαίνουν, αλλά οι κοινότητές τους όχι. Υπήρξαν περιστατικά ξυλοδαρμών παιδιών από μέλη της κοινότητάς τους, επειδή παρακολουθούσαν μαθήματα στο Κέντρο. Τελικά χάρη στον μουσικό Όρχαν Μάσλο το Κέντρο λειτουργεί όπως το είχαμε φανταστεί" τόνισε.