Η σκοτεινή τέχνη του ελληνικού Metal Illustration Art - An Exhibition στο φως

Η έκθεση, μία συνέχεια της επιτυχημένης έκθεσης τέχνης του Costin Chioreanu, “The Twilight Visions of Costin Chioreanu”, ήταν σημαντική καθώς για πρώτη φορά πραγματοποιήθηκε σύμπραξη Ελλήνων art designers, οι οποίοι δραστηριοποιούνται έντονα στον χώρο της metal και rock μουσικής, ενώ έχουν συνεργαστεί με σημαντικά ονόματα της εγχώριας -κι όχι μόνο- σκηνής σε μια γιορτή του εικαστικού αυτού genre.

Οι Δημήτρης Ευγενίδης (Icon Filmworx), Γιάννης Νάκος (Remedy Art Design), Βαγγέλης Πέτικας (Revolver Design), Μάνθος Στεργίου (Manster Design) και Γιάννης Τούσσας (Graphic no Jutsu), παρουσίασαν εκτός των έργων που επέλεξαν και ανέκδοτα έργα, τα οποία ετοίμασαν για τη συγκεκριμένη εκδήλωση. Και όλα αυτά ξεκίνησαν από μία ιδέα του Γιώργου Μπόκου των Grindhouse Studios Athens:

«Υπήρχε στο μυαλό μου για αρκετά χρόνια και προέκυψε από την αγάπη και τον θαυμασμό προς την τέχνη αυτή. Θεωρώ πολύ σημαντικό το εξώφυλλο ενός δίσκου αλλά και όλο το artwork που το συνοδεύει» μας λέει για το πώς προέκυψε η ιδέα.

«Είναι αυτό που περικλείει την τέχνη της μουσικής καθώς την οπτικοποιεί και την ολοκληρώνει με τον καλύτερο τρόπο. Προσωπικά έχω αγοράσει πολλές φορές δίσκο μόνο και μόνο επειδή είχε φανταστικό εξώφυλλο και τις περισσότερες φορές η μουσική ήταν αντάξια των προσδοκιών μου. Το γεγονός αυτό αποδεικνύει την σημαντικότητα αλλά και την δύναμη που έχει η τέχνη αυτή».

«Έχοντας για πάνω από δέκα χρόνια ως βασική μου επαγγελματική ενασχόληση την ηχογράφηση, παραγωγή, μίξη και mastering πολλών metal/rock δίσκων στα Grindhouse Studios Athens έχω δει πάρα πολλά artworks. Έτσι σκέφτηκα να διοργανώσω την έκθεση μέσω του στούντιο όπου ανέκαθεν και κατά την διάρκεια ηχογραφήσεων υπήρχαν συζητήσεις για εξώφυλλα και artworks αγαπημένων άλμπουμ. Η αρχή έγινε πέρσι τον Σεπτέμβριο με την έκθεση του Costin Chioreanu “The Twillight Visions of Costin Chioreanu”. Μέσα από την οργάνωση της έκθεσης αυτής προέκυψε η ιδέα της “Metal Illustration Art” που πραγματοποιήθηκε τελικά στις 19 Μαΐου» προσθέτει.

«Οι Μάνθος Στεργίου, Δημήτρης Ευγενίδης, Γιάννης Νάκος, Βαγγέλης Πέτικας και Γιάννης Τούσσας που ήταν οι καλλιτέχνες που συμμετείχαν σε αυτή, παρουσίασαν εκτός των άλλων και ανέκδοτα έργα τους τα οποία είχαν ετοιμάσει μόνο για την συγκεκριμένη έκθεση, γεγονός που την κατέστησε ακόμα πιο ιδιαίτερη» τόνισε.

«Η ιδέα είναι τέτοιου είδους εκθέσεις να γίνουν θεσμός και πιστεύω πως κάτι παρόμοιο θα επαναληφθεί. Υπάρχουν πολλοί και κυρίως πολύ αξιόλογοι καλλιτέχνες στην Ελλάδα που δραστηριοποιούνται στον χώρο της metal και rock μουσικής. Οπότε πιθανότατα η επόμενη έκθεση να είναι με συμμετοχή και άλλων Ελλήνων καλλιτεχνών καθώς θα υπάρξουν και άλλες μεμονωμένες εκθέσεις από καλλιτέχνες του εξωτερικού όπως αυτή του Chioreanu».

Οι πρωταγωνιστές της έκθεσης

Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται πως αρκετές μπάντες, επιλέγουν εξώφυλλα πιο «τυποποιημένα», με αποτέλεσμα τα artworks να έχουν παρόμοια αισθητική μεταξύ τους και ενδεχομένως και θεματολογία. Όλο αυτό, σου προκαλεί άγχος για το μέλλον του χώρου σου; Ποια είναι η θέση του καλλιτέχνη σε μια τέτοια εποχή;

Δημήτρης Ευγενίδης: Τα «τυποποιημένα» όπως τα αποκαλείς artworks, είναι αποτέλεσμα αποφάσεων των δισκογραφικών, οι οποίες καθορίζουν τις τάσεις και τις μεταβάλλουν ανά μερικά χρόνια, προσπαθώντας πάντα να δίνουν κάτι καινούριο στο αγοραστικό κοινό. Αυτό δε σημαίνει πως δεν υπάρχει ποικιλομορφία στο στυλ. Η θεματολογία των metal artworks πάντα ήταν εγκλωβισμένη σε κάποια κλισέ, χωρίς αυτό να είναι απαραίτητα κακό εφόσον ένα θέμα μπορεί να προσεγγιστεί διαφορετικά, αναλόγως με το ύφος του κάθε δημιουργού. Ο καλλιτέχνης οφείλει να υλοποιεί αυτό που τον εκφράζει μένοντας ανεπηρέαστος από παροδικές μόδες.

Γιάννης Νάκος: Σίγουρα υπάρχουν trends και ρεύματα όσον αφορά τα artworks που κοσμούν μουσικές δημιουργίες αλλά είναι τόσο μεγάλος ο αριθμός των σπουδαίων καλλιτεχνών που κάνει μαθηματικά σίγουρη την ανάδειξη όμορφων έργων. Πραγματικά πιστεύω πως ο καθένας αν κάνει τη δουλειά του όσο πιο καλά μπορεί και συγκεντρωθεί σε αυτό και μόνο θα έχει μέλλον. Ως προς το άγχος... ίσως το μόνο πράγμα που προκαλεί κάποια σχετική ανησυχία είναι η κλιμακωτή μετάβαση από το φυσικό format στη ψηφιακή μορφή. Πολλοί μουσικοί κυκλοφορούν αποκλειστικά ψηφιακά τις δουλειές τους από τις σχετικές online πλατφόρμες κι αυτό είναι αρκετά περιοριστικό. Ο καλλιτέχνης είναι και θα συνεχίσει να είναι εκεί για να ντύνει μουσικές πάντως, μιας και το εξώφυλλο είναι άμεσα συνδεδεμένο με το μουσικό περιεχόμενο.

Βαγγέλης Πέτικας: Τυποποιημένο είναι ένα εξώφυλλο που χρησιμοποιείται μια έτοιμη εικόνα από το Google. Δεν πιστεύω ότι η τελική επιλογή έχει να κάνει με ένα καλλιτέχνη. Έχει να κάνει καθαρά με την μπάντα, με το budget που θέλει να ξοδέψει . Τώρα με βάση την τεχνική και την αισθητική απλά διαλέγει ο πελάτης τι ακριβώς θέλει, είτε ένα σχέδιο φτιαγμένο στο χέρι, είτε ένα φωτομοντάζ. Δεν νομίζω ότι αυτοί που κάνουν σχέδιο στο χέρι πρέπει να αγχώνονται από τους υπόλοιπους που κάνουν ένα εξώφυλλο με photomanipulation τεχνική ή κάποια άλλη ή και το αντίστροφο. Είναι καθαρά τι αισθητική αναζητά ο πελάτης γι’ αυτό που θέλει!

Μάνθος Στεργίου: Αυτό που λες ισχύει μέχρι ένα σημείο. Πολλές φορές όσο κι αν θέλει ο καλλιτέχνης να ξεφύγει από αυτόν τον «τυποποιημένο» τρόπο δημιουργίας, όταν η μπάντα έχει κάτι στο μυαλό της, τότε «αναγκάζεται» να προσγειωθεί λίγο στην πραγματικότητα. Αυτό δεν είναι απαραίτητα κακό όμως στο τέλος οι καλύτερες και οι πιο ξεχωριστές δουλείες βγαίνουν όταν ο μουσικός εμπιστεύεται απόλυτα τον καλλιτέχνη που έχει επιλέξει. Είναι δουλειά μου όμως και υποχρέωσή μου να δώσω στην μπάντα να καταλάβει τι είναι καλύτερο γι’ αυτήν και τι εικόνα τής ταιριάζει να βγάλει προς τα έξω, σύμφωνα πάντα με την αισθητική της μουσικής τους. Κάποιοι το κατανοούν αυτό, κάποιοι όχι.

Γιάννης Τούσσας: Δυστυχώς θα διαφωνήσω εν μέρει με την παραπάνω ερώτηση. Πιστεύω πως τα τελευταία χρόνια οι μπάντες έχουν σταματήσει να επιλέγουν artworks με παρόμοια αισθητική. Αυτό οφείλεται στην ύπαρξη πολλών και με διαφορετικό στυλ καλλιτεχνών οι οποίοι έχουν ποικίλες προσεγγίσεις στη δημιουργία εξωφύλλων, κάνοντάς τα ξεχωριστά. Από την άλλη βέβαια, υπάρχει πράγματι ένα θέμα όσον αφορά τις θεματολογίες, γιατί πολλά συγκροτήματα δεν δίνουν την ελευθερία στον εκάστοτε καλλιτέχνη να εκφραστεί και να δημιουργήσει τη δική του άποψη στο εξώφυλλο ή σχέδιο μπλούζας κλπ. Δεν θα έλεγα πως αυτές οι καταστάσεις μού προκαλούν άγχος γιατί μαθαίνεις να προσαρμόζεσαι και προσπαθείς πάντα να ικανοποιείς τον πελάτη, χωρίς όμως να αλλάξεις το στυλ που σε χαρακτηρίζει.

Παλιότερα, το εξώφυλλο ήταν αυτό που κέρδιζε τις πρώτες εντυπώσεις και για πολλούς ήταν και λόγος για να αγοράσουν ένα album. Σήμερα, έχει την ίδια σπουδαιότητα με τότε;

Δημήτρης Ευγενίδης: Υπήρξαν πολλές φορές στο παρελθόν που ακόμη και εγώ ο ίδιος αγόρασα κάποια albums λόγο του καταπληκτικού τους artwork πιστεύοντας πως το συναίσθημα δέους που μου προκαλούσε θα ακολουθούσε και τη στιγμή που θα πάταγα το play. Πραγματικά τις περισσότερες φορές αυτό ήταν κάτι που ίσχυε. Ένας δίσκος δεν τελειώνει με το πέρας των ηχογραφήσεων. Το πώς θα «ντυθεί» μια κυκλοφορία είναι εξίσου σημαντικό με την ποιότητα της μουσικής. Το εξώφυλλο είναι η πρώτη επαφή κάποιου με ένα album και είναι φυσικό πως το να κερδίσει τις εντυπώσεις του, θα αποτελέσει και την αφορμή να το κρατήσει στα χέρια του. Ακόμη κι αν τελικά δεν το αγοράσει, σίγουρα θα τον κάνει να ψάξει την μπάντα. Από αυτή την οπτική γωνία θεωρώ διαχρονική τη σπουδαιότητα που έχουν τα εξώφυλλα στον χώρο της μουσικής.

Γιάννης Νάκος: Η αλήθεια είναι πως η εικόνα έχει ακόμα δύναμη. Έχει τύχει να με ρωτήσουν αρκετές φορές τι μουσική παίζει μια μπάντα από τη θετική εντύπωση που τους άφησε το εξώφυλλο κι αυτό είναι κάτι που βρίσκω τρομερά ενδιαφέρον. Οπότε ναι, θεωρώ πως το εξώφυλλο έχει ακόμα την ίδια σπουδαιότητα κι αυτό είναι κάτι που δύσκολα θα αλλάξει ακόμα κι αν το όλο πράγμα περάσει στη ψηφιακή μεριά των πραγμάτων.

Βαγγέλης Πέτικας: Σαφώς μέχρι να μπει ο κόσμος του internet στη ζωή μας η πρώτη μας επαφή με τον δίσκο μέχρι να τον ακούσουμε ήταν το εξώφυλλο, οπότε έπαιζε μεγάλο ρόλο το εξώφυλλο, ειδικά για μπάντες που θα άκουγες πρώτη φορά και δεν ήξερες καν τι παίζουν μερικές φορές… αλλά αυτή ήταν και η μαγεία της ανακάλυψης. Μετά τα πράγματα έγιναν πιο απλά και πιο γρήγορα για όλους, αφού ένα κουμπί πατάς κι απλά ακούς. Σίγουρα είναι διαφορετικό το να δεις κάτι σε οθόνη από το να το έχεις στα χέρια σου, νομίζω κάπου στο 2007 μέχρι και το ’12 - ‘13 υπήρξε η φάση «κατεβάζω τα πάντα στο mp3 και όλα οκ», αλλά σιγά σιγά αυτό άλλαξε και πάλι ο κόσμος άρχισε να αγοράζει δίσκους, ειδικά βινύλιο που τα τελευταία χρόνια έχει ξαναμπεί στην αγορά, όποτε σίγουρα αυτό έχει παίξει ρόλο στο να πάρει βαρύτητα το artwork όπως παλιά!

Μάνθος Στεργίου: Πιστεύω πως έχει. Θα έλεγα κιόλας ότι γίνεται το αντίθετο. Από την στιγμή που πλέον η μουσική έχει γίνει εύκολα προσβάσιμη και δωρεάν για όλους, το να μπει κάποιος στη διαδικασία να αγοράσει ένα album που ήδη το έχει ακούσει στο διαδίκτυο θα πρέπει να του κάνει αίσθηση όλο το υπόλοιπο, δηλαδή το εξώφυλλο να είναι δελεαστικό ώστε να γουστάρει να έχει το CD ή ακόμα καλύτερα το βινύλιο. Ζούμε στην εποχή της εικόνας και του βίντεο και πιστεύω ότι και οι μπάντες το έχουν καταλάβει αυτό πλέον και δίνουν ιδιαίτερη βαρύτητα σε όλο το πακέτο. Βέβαια όσο ωραία εικόνα και να βγάζεις προς τα έξω, αν στην τελική αυτό που παίζεις είναι αδιάφορο ότι εξώφυλλο και να κάνεις δεν θα βοηθήσει.

Γιάννης Τούσσας: Ένα τεράστιο ποσοστό ακροατών, άκουσε δίσκους μόνο και μόνο από το εξώφυλλο ή τους έκρινε λόγω αυτού. Ένα artwork, ποτέ δεν έχασε και δεν θα χάσει τη δυναμική που είχε πάντα. Είναι το πρώτο πράγμα που θα σου τραβήξει το μάτι, καθώς ψάχνεις σε ένα δισκάδικο. Θα σου δημιουργήσει συναισθήματα και θα προσπαθήσει να χαρακτηρίσει το περιεχόμενο του δίσκου. Ακόμα και σε ψηφιακές πλατφόρμες, τα εξώφυλλα έχουν την ίδια δυναμική.

Τι είναι αυτό που δίνει προσωπικό ύφος, μία ιδιαίτερη πινελιά ας πούμε, στη δουλειά σου;

Δημήτρης Ευγενίδης: Όταν αναλαμβάνω τη δημιουργία ενός artwork για κάποια κυκλοφορία, θέλω πρώτα να ακούσω τη μουσική και να διαβάσω τους στίχους για να προσεγγίσω το ύφος της μπάντας και να δημιουργήσω την κατάλληλη ατμόσφαιρα. Αν η μουσική είναι επιθετική, ατμοσφαιρική ή επικού χαρακτήρα αυτό πρέπει να αποτυπωθεί στο εξώφυλλο. Προσπαθώ πάντα στο artwork να υπάρχουν αναφορές που να παραπέμπουν σε κάποιον τίτλο τραγουδιού ή σε κάποιο στίχο και η διαδικασία της δημιουργίας είναι η προσπάθεια μου να οπτικοποιήσω αυτό που φαντάζομαι. Όταν δημιουργώ κάτι από μόνος μου τότε τα θέματά μου είναι πιο σκοτεινά και ίσως με μία περισσότερο grotesque αισθητική.

Γιάννης Νάκος: Δεν ξέρω αν μπορώ να απαντήσω ο ίδιος αυτή την ερώτηση μιας κι ακόμα με «μπερδεύω» με κάθε νέα δουλειά. Θέλω να πιστεύω πως έχω ένα συγκεκριμένο ύφος, αυτό είναι κάτι θεμιτό άλλωστε. Ίσως η χρήση έντονου χρώματος είναι κάτι που θα βρεις συχνά στις δουλειές μου πέρα από το μεταφυσικό/σουρεαλιστικό στοιχείο που συνήθως υπάρχει στα θέματα που δουλεύω. Προσπαθώ να περάσω αρκετά μηνύματα σε κάθε project αλλά και να προσθέσω λεπτομέρειες σε αφανή σημεία για να αποκτήσει ενδιαφέρον το αποτέλεσμα. Δύσκολη ερώτηση, πιστεύω οι ίδιες οι δουλειές το εξηγούν καλύτερα.

Βαγγέλης Πέτικας: Κάθε καλλιτέχνης προσπαθεί να ξεχωρίσει και να έχει ένα προσωπικό στυλ, εγώ είμαι λάτρης γενικά του χαρακτικού και της γκραβούρας. Με γοητεύει πολύ αυτή η τεχνική οπότε την έχω υιοθετήσει στο προσωπικό μου ύφος δίνοντας πολύ έμφαση στις γραμμές όπου πρωταγωνιστούν και μετά στο χρώμα. Επίσης, θαυμάζω πολύ την αναγέννηση και τους πληθωρικούς πίνακες όπου έχει περάσει αυτή η υπερβολή της λεπτομέρειας και στα δικά μου έργα όταν παραδίδω ένα εξώφυλλο αυτό που μου λένε -και χαίρομαι γι’ αυτό- είναι ότι όσο το παρατηρούν ανακαλύπτουν και κάτι που δεν είχαν προσέξει πριν και αυτό μου αρέσει πολύ. Αυτό θέλω!

Μάνθος Στεργίου: Αυτή είναι μια πολύ δύσκολη ερώτηση γιατί καιρό τώρα βρίσκομαι σε μια μόνιμη αναζήτηση ως προς το ποιο είναι τελικά το προσωπικό μου ύφος σαν καλλιτέχνης. Είναι κάτι που το αντιλαμβάνεται ίσως περισσότερο ο κόσμος, παρά εγώ ο ίδιος. Ρεαλιστικά μιλώντας θα έλεγα ότι η συμμετρία, τα γεωμετρικά σχήματα και η πολυπλοκότητα σε συνδυασμό με κάποιες old school τάσεις όπως art nouveau και αναγεννησιακές γκραβούρες είναι αυτά που με χαρακτηρίζουν. Ταυτόχρονα όμως δίνω βάση και στον φωτορεαλισμό και κάπου εκεί χάνεται η μπάλα. (γελάει)

Γιάννης Τούσσας: Στις εικονογραφήσεις μου, αυτά που χαρακτηρίζουν τις δουλειές, είναι οι «απόκοσμες» συνθέσεις, από τις οποίες θα προσπαθήσω ποτέ να μην λείπει κάποιο skull, τα έντονα outlines, τα halftones της σκίασης, τα splashes του χρωματισμού μαζί με τα highlights του.

Πού θα απέδιδες την άνθηση του χώρου, η οποία φάνηκε και στο Metal Illustration της 19ης Μαΐου;

Δημήτρης Ευγενίδης: Αυτό που οραματίστηκε ο Γιώργος Μπόκος και υλοποιήθηκε την 19η Μαΐου ήταν θέμα χρόνου να γίνει. Η ποσότητα και η ποιότητα της δουλειάς των graphic designers στη χώρα μας είναι πλέον σε θέση να κοντραριστεί στήθος με στήθος με αντίστοιχα ονόματα του εξωτερικού. Πιστεύω πως ο κόσμος πάντα ενδιαφερόταν για τέτοιου είδους δράσεις που αφορούν τα εικαστικά. Απλά δεν είχε ξαναγίνει κάτι ανάλογο που να αφορά αποκλειστικά την metal κοινότητα. Ευελπιστώ πως θα υπάρξει συνέχεια με ανάλογα δρώμενα και με τη συμμετοχή άλλων εγχώριων καλλιτεχνών.

Γιάννης Νάκος: Πάθος για δημιουργία. Το βλέπεις στον κόσμο που ασχολείται με τη μουσική αυτή. Είτε μουσικό όργανο, είτε πινέλο, είτε αρθρογραφία, είτε ηχοληψία, βλέπεις κόσμο να θέλει να φτιάξει κάτι δικό του. Να χτίσει και να εκφραστεί. Είναι στο ταπεραμέντο; Δεν γνωρίζω σίγουρα, βλέπω όμως πως από παντού ξεπηδάνε άνθρωποι με όρεξη για δουλειά κι αυτό είναι κάτι που με χαροποιεί πολύ. Ελπίζω να έχει και συνέχεια όλο αυτό, καθώς η πρώτη γεύση ήταν τρομερά δυνατή.

Βαγγέλης Πέτικας: Στην άνθιση της ελληνικής σκηνής όπου ανεβαίνει ραγδαία και με πολύ καλό επίπεδο μουσικά, οπότε υπάρχει αυτή η ανάγκη του κόσμου να βγάζει ένα καλό άλμπουμ και να το ντύνει και με ένα άρτιο εικαστικό!

Μάνθος Στεργίου: Τα τελευταία χρόνια πολλοί και αξιόλογοι Έλληνες καλλιτέχνες/εικαστικοί που ασχολούνται με rock/metal μπάντες, έχουν κάνει σημαντικά βήματα στον χώρο. Αξίζει να αναφέρω τους Viral Graphics / Bewild Brother / Remedy Art Design / Revolver design / Graphic no Jutsu / Ιcon Filmworx / Ultragrim / Decomposition / Dmc07 / AdVisions. Σίγουρα θα ξεχνάω κάποιους. Μεγάλο ρόλο πιστεύω έχει παίξει το ίντερνετ γι’ αυτό, καθώς οι αποστάσεις έχουν εκμηδενιστεί, αλλά και η άνθηση της ελληνικής σκηνής στο συγκεκριμένο είδος.

Γιάννης Τούσσας: Γνώμη μου είναι ότι ο χώρος του metal illustration δεν άνθισε τώρα. Απλώς έγινε ίσως λίγο περισσότερο γνωστός από την έκθεση και διαδραστικός με το κοινό. Σε κάθε περίπτωση, σίγουρα έχει άμεση σύνδεση με το συγκεκριμένο είδος μουσικής, την αγάπη του κοινού σε αυτήν και την απήχησή της, κάτι που επηρεάζει και τους καλλιτέχνες που δραστηριοποιούνται σε αυτό το είδος εικονογράφησης. Και, πίστεψέ με, είναι πολλοί και αξιόλογοι όλοι. Αυτό, άλλωστε, είναι που φάνηκε κυρίως από την έκθεση και όχι μόνο η έκταση του Metal Illustration. Είδαμε όλοι καταπληκτικά πρωτότυπα έργα με metal αισθητική, ανθρώπων που δουλεύουν χρόνια στον χώρο, όπως ο Γιάννης Νάκος, ο Βαγγέλης Πέτικας, ο Δημήτρης Ευγενίδης και ο Μάνθος Στεργίου.

PHOTO 1 / 27

Photo 1/27

Photo 2/27

Photo 3/27

Photo 4/27

Photo 5/27

Photo 6/27

Photo 7/27

Photo 8/27

Photo 9/27

Photo 10/27

Photo 11/27

Photo 12/27

Photo 13/27

Photo 14/27

Photo 15/27

Photo 16/27

Photo 17/27

Photo 18/27

Photo 19/27

Photo 20/27

Photo 21/27

Photo 22/27

Photo 23/27

Photo 24/27

Photo 25/27

Photo 26/27

Photo 27/27