Γκάρεθ Όουενς: Ο Δίσκος της Φαιστού είναι ένα «ποιητικό ευαγγέλιο της μινωικής εποχής»
Ο δίσκος του Φαιστού είναι ταυτόχρονα ένα αντικείμενο τέχνης και μία ποιητική προσευχή. Ένα είδος αρχαίου «τάματος» για τη γέννηση και την εγκυμοσύνη, όπως έδειξαν και οι τελευταίες αποκαλύψεις. Είναι το «ποιητικό ευαγγέλιο της μινωικής εποχής», σύμφωνα με τον Γκάρεθ Όουενς, τον Βρετανό εκπαιδευτικό του ΤΕΙ Κρήτης και ειδικό σε θέματα μινωικής γραφής.
Πριν από λίγες μέρες, σε εκδήλωση που διοργάνωσε το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης σε συνεργασία με το ΤΕΙ Κρήτης, στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, ο Όουενς παρουσίασε αυτή τη νέα προσέγγιση για το Δίσκο της Φαιστού. Στην ίδια εκδήλωση, η μουσικός και φοιτήτρια του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ, Δέσποινα Χιωτίδου, διάβασε τον δίσκο, καθώς η φωνητική αποτύπωση των «κρητικών ιερογλυφικών» έχει ολοκληρωθεί πλέον σε ποσοστό 99%, παρότι η ερμηνεία έχει φτάσει μόλις στο 50%.
Όπως αναφέρει σε δημοσίευμά της η εφημερίδα «Έθνος», ακούστηκε, δηλαδή, η φωνή του δίσκου, που παράλληλα είναι - με την επιφύλαξη της άγνωστης πληροφορίας – και η φωνή του λαού της εποχής εκείνης.
«Μου θυμίζει Σαίξπηρ»
Ο Ουαλός γλωσσολόγος, μιλώντας στην εφημερίδα, τονίζει ότι η ομοιοκαταληξία και η ποιητικότητα του κειμένου που χαράχτηκε στον δίσκο τού θυμίζουν ποιήματα της Σαπφούς ή ακόμη και σονέτα του Σαίξπηρ, ανεξάρτητα από το νόημα, καθώς η φωνητική απόδοση βοηθάει να «ακούμε» με όλες τις αισθήσεις. Πολιτογραφημένος πλέον Έλληνας, καθώς ζει στην Κρήτη σχεδόν 30 χρόνια και είναι παντρεμένος με Ελληνίδα, ο Όουενς τονίζει ότι δεν μετανιώνει για την επιλογή του να μείνει στην Ελλάδα.
«Το ήθελα και το επέλεξα στο Λονδίνο να ζήσω επαέ επειδή αγαπώ την Ελλάδα και την Κρήτη. Έχω πλέον γίνει ένας… μεσογειακός Βρετανός», λέει. Έχοντας αφοσιωθεί στη μελέτη του Δίσκου της Φαιστού για περισσότερα από δέκα χρόνια, σε συνεργασία με τον καθηγητή Φωνητικής στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης Τζον Κόουλμαν, ο Γκάρεθ Όουνες έχει προχωρήσει την ανάγνωση του Δίσκου στο 99% και την ερμηνεία σε ποσοστό πάνω από το 50%. Με βάση τα συμπεράσματα που προέκυψαν από την έρευνά του, αποκάλυψε ότι η πιο γνωστή μινωική συλλαβική επιγραφή από την Εποχή του Χαλκού, χρονολογούμενη 500 χρόνια πριν από τον Τρωικό Πόλεμο, τον 17ο αιώνα π.Χ., αποτελεί έναν ύμνο προς την έγκυο θεότητα και τη θεότητα Αφαία.
«Διαβάζουμε τον Δίσκο της Φαιστού με τις φωνητικές αξίες της Γραμμικής Β και με τη βοήθεια της συγκριτικής γλωσσολογίας, δηλαδή συγκρίνοντας με άλλες συγγενικές γλώσσες από την ινδοευρωπαϊκή οικογένεια γλωσσών. Επίσης, ορισμένες λέξεις και μία ολόκληρη πρόταση από τον Δίσκο της Φαιστού βρέθηκαν και σε άλλες μινωικές, θρησκευτικές συλλαβικές επιγραφές και στο σπήλαιο του Αρκαλοχωρίου και στο Βουνό Γιούχτα, δίπλα στις Αρχάνες, και στην Κνωσό.
Οι θρησκευτικές αυτές επιγραφές εντοπίστηκαν και σε τάματα, συνεπώς οι μινωικές λέξεις που ήταν με τα μινωικά τάματα έχουν σχέση με τη θρησκεία και την υγεία. Στον δίσκο είναι 61 λέξεις στις δύο πλευρές και 18 στίχοι σαν σονέτο με ομοιοκαταληξία. Έξι λέξεις μιλάνε για το φως και έξι λέξεις για τη δύση του φωτός. Τρεις λέξεις μιλάνε για την έγκυο θεότητα και άλλες 10 για τη θεότητα με διάφορα επίθετα», σημειώνει ο εκπαιδευτικός.
Διαισθητικά, πιστεύει, ότι ίσως ο Δίσκος της Φαιστού είναι ύμνος στην Αστάρτη, τη θεότητα του έρωτα.
Ποια σχέση έχει η γραφή του δίσκου με τη Γραμμική Α και τη Γραμμική Β; «Οι Γραμμικές Α και Β είναι κατά 90% ίδιες, με τη διαφορά ότι η Β εκφράζει την ελληνική και τη μινωική γλώσσα, που δεν είναι ελληνική διάλεκτος, αλλά ξεχωριστή γλώσσα. Έχουν και οι δύο όμως άμεση σχέση με τον δίσκο, ο οποίος είναι και αυτός μία μινωική επιγραφή», λέει ο Όουενς.