ΚΟΑ: εκατό χρόνια Λέοναρντ Μπερνστάιν τη Μεγάλη Τετάρτη στο Μέγαρο Μουσικής

Ο Μπερνστάιν, μία από τις πιο πολύπλευρες προσωπικότητες της μουσικής του 20ού αιώνα –πιανίστας, αρχιμουσικός και συνθέτης–, εκτός από κοσμικά έργα έγραψε και συνθέσεις θρησκευτικού και μεταφυσικού περιεχομένου, όπως οι Ψαλμοί του Τσίτσεστερ και η Συμφωνία αρ. 3 Καντίς που θα ακουστούν στην Αίθουσα Χρήστος Λαμπράκης.

Στο πρόγραμμα αυτής της μεγάλης πασχαλινής συναυλίας (με ελληνικούς υπέρτιτλους), που αποτελεί συμπαραγωγή της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών και του Μεγάρου, το κοινό θα έχει την ευκαιρία να γνωρίσει επίσης τον σύγχρονο ισραηλινό δημιουργό Γιοάβ Ταλμί (γενν. 1943) μέσα από τη βαθιά συγκινητική σύνθεσή του Ελεγεία για έγχορδα, τύμπανα και ακορντεόν "Σκέψεις για το Νταχάου".

Στην παρουσίαση της Συμφωνίας αρ. 3 του Μπερνστάιν λαμβάνουν μέρος ως σολίστ η Σοφία Κυανίδου (σοπράνο), ο Γιώργος Γάλλος (αφηγητής) και ο Γιώργος Κοσμάς-Πετράντης (boy soprano).

Στη συναυλία συμμετέχουν ακόμη η Παιδική Xορωδία Rosarte (διδασκαλία Ρόζη Μαστροσάββα) καθώς και οι Χορωδίες της ΕΡΤ (διδασκαλία Δημήτρης Κτιστάκης) και του Δήμου Αθηναίων (διδασκαλία Σταύρος Μπερής). Μαζί τους, οι μουσικοί της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών υπό τη διεύθυνση του Μίλτου Λογιάδη.

Θα προηγηθεί εισαγωγική ομιλία του Νίκου Λαάρη για τους κατόχους εισιτηρίων (ώρα έναρξης: 19.45, Αίθουσα Συνεδριακού Κέντρου 1).

Λίγα λόγια για τα έργα

Ψαλμοί του Τσίτσεστερ

Ο Μπερνστάιν συνέθεσε το έργο για χορωδία και ορχήστρα Chichester Psalms κατά την καλλιτεχνική περίοδο 1964-65, κατόπιν παραγγελίας του αιδεσιμότατου Ουώλτερ Χάσσεϋ, ιερέα στον καθεδρικό ναό του Τσίτσεστερ (Νοτιοανατολική Αγγλία).

Μελοποίησε αποσπάσματα από τους Ψαλμούς, αξιοποιώντας την εβραϊκή θρησκευτική παράδοση αλλά συγχρόνως και τη χριστιανική χορωδιακή πρακτική.

Το έργο, που αποτελεί έναν ύμνο στην ανθρώπινη αδελφοσύνη, παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στις 15 Ιουλίου 1965 στη Νέα Υόρκη, με τον συνθέτη στο πόντιουμ.

Συμφωνία αρ. 3, "Καντίς" (Αγιασμός)

Η Συμφωνία είναι εμπνευσμένη από την εβραϊκή προσευχή kaddish, που είναι ταυτόχρονα εγκώμιο του Θεού αλλά και δέηση για τους νεκρούς. Βασίζεται σε κείμενο του ίδιου του συνθέτη, ο οποίος επεξεργαζόταν το έργο επί σχεδόν μία δεκαετία.

Όταν δολοφονήθηκε ο Τζον Κέννεντυ (22/11/1963), με τον οποίο συνδεόταν φιλικά ο Μπερνστάιν, ο τελευταίος αφιέρωσε την Τρίτη συμφωνία του στον εκλιπόντα αμερικανό πρόεδρο. Τη διηύθυνε για πρώτη φορά ο ίδιος ο Μπερνστάιν, λίγες μέρες αργότερα, στο Τελ Αβίβ, ως επικεφαλής της Φιλαρμονικής του Ισραήλ.

Σκέψεις για το Νταχάου

Ο καταξιωμένος ισραηλινός αρχιμουσικός και συνθέτης Γιάβ Ταλμί εμπνεύστηκε το έργο ύστερα από δύο επισκέψεις στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Νταχάου και το έγραψε το 1997.

Η πρεμιέρα δόθηκε τον Σεπτέμβριο της επόμενης χρονιάς από τη Φιλαρμονική Ορχήστρα του Μπέργκεν (Νορβηγία) υπό τη διεύθυνση του ίδιου του Ταλμί.

Έκτοτε έχει παρουσιαστεί με επιτυχία από είκοσι περίπου διαφορετικές ορχήστρες σε όλο τον κόσμο (ΗΠΑ, Καναδά, Πολωνία, Ισπανία, Γαλλία, Ολλανδία, Ισραήλ, Μεξικό, Αργεντινή κ.ά.).

Πρόθεση του Γιοάβ Ταλμί ήταν να δημιουργήσει ένα μουσικό κολάζ από φευγαλέες εικόνες του παρελθόντος και του παρόντος, συνδυάζοντας τη μελωδία ενός εβραϊκού τραγουδιού από το γκέτο ("Κάτω από τον έναστρο ουρανό"), ένα απόσπασμα της Sarabande από τη Σουίτα σε ντο ελάσσονα για σόλο τσέλο του Μπαχ και θέματα από τα Τραγούδια για τα νεκρά παιδιά του Γκούσταφ Μάλερ.

Το ακορντεόν συμβολίζει έναν πλανόδιο μουσικό στο γκέτο.