Κυκλοφορεί ο τέταρτος τόμος της «Ιστορίας της σεξουαλικότητας» του Μισέλ Φουκό

Με τίτλο «Η εξομολόγηση της σάρκας», ο τόμος αυτός, που θα κυκλοφορήσει όπως και οι προηγούμενοι από τον εκδοτικό οίκο Gallimard, κλείνει τη μνημειώδη «Ιστορία της σεξουαλικότητας» το πρώτο μέρος της οποίας εκδόθηκε το 1976, και αποκτά ιδιαίτερη σημασία σήμερα που το ζήτημα της συναίνεσης (το θέμα του βιβλίου) βρίσκεται επίσης στο επίκεντρο συζητήσεων για την παρενόχληση.

Προφανώς, το βιβλίο του Μισέλ Φουκό, γραμμένο τη δεκαετία του 1980, δεν είναι ένα έργο που αφορά την επικαιρότητα. Εκείνο για το οποίο ενδιαφέρεται ο συγγραφέας της «Ιστορίας της τρέλας» και της «Επιτήρησης και τιμωρίας» είναι οι κανόνες και τα δόγματα των Πατέρων της Εκκλησίας των πρώτων αιώνων (από τον άγιο Ιουστίνο έως τον άγιο Αυγουστίνο) όσον αφορά τη σεξουαλικότητα.

Ο φιλόσοφος, το ενδιαφέρον του οποίου για τον χριστιανισμό ήταν γνωστό, καταδεικνύει πως, αντίθετα με την κρατούσα άποψη, οι χριστιανικές επιταγές για τις σεξουαλικές πρακτικές δεν είναι πιο καταπιεστικές από τις διδαχές των παγανιστών φιλοσόφων που, αδίκως, θεωρούνταν πιο ανεκτικές.

«Αυτές οι αρχές μεταφέρθηκαν κατά κάποιον τρόπο στη χριστιανική σκέψη και πρακτική, από παγανιστικούς κύκλους, των οποίων η εχθρότητα έπρεπε να εξουδετερωθεί με την ανάδειξη τρόπων συμπεριφοράς οι οποίοι αναγνωρίζονταν ήδη από τους ίδιους ως υψηλής αξίας», γράφει ο φιλόσοφος.

Γάμος, μοιχεία, τεκνοποίηση, αγνότητα, παρθενία, ομοφυλοφιλία, αυνανισμός… οι Πατέρες της Εκκλησίας, όπως πριν από αυτούς οι Έλληνες φιλόσοφοι και οι εθνικοί φιλόσοφοι, όρισαν ένα σύνολο προτύπων σχετικών με τις σεξουαλικές πρακτικές.

Ναι μεν, επισημαίνει ο φιλόσοφος, αυτοί οι κανόνες με το πλήθος των απαγορεύσεων αποδεικνύονται συχνά καταπιεστικοί, αλλά έχουν επίσης το πλεονέκτημα ότι μιλούν αφειδώς για τη σεξουαλικότητα, ότι δεν αντιμετωπίζουν το σεξ ως θέμα ταμπού.

Κατά βάθος, υποστηρίζει ο φιλόσοφος, από τον Αριστοτέλη μέχρι τον Κλήμη της Αλεξάνδρειας, το θέμα ήταν κατ΄αρχήν να προσδιοριστεί τι είναι ανεκτό και τι όχι όσον αφορά τη σεξουαλικότητα.

Κάτι, όπως ο βιασμός, που δεν γινόταν ανεκτό ήδη από τους πρώτους αιώνες μ.Χ., θα μπορούσε σήμερα να είναι θεμιτό; Η ανάγνωση του Φουκό αναδεικνύει τις ρίζες ερωτημάτων που συνταράζουν τη σημερινή κοινωνία.

Αρχικά, λέει ο Φρεντερίκ Γκρο (εκδότης του Μισέλ Φουκό στις Pleiade) στον πρόλογο των «Εξομολογήσεων της σάρκας», ο φιλόσοφος είχε την πρόθεση να εκδώσει μια «Ιστορία της σεξουαλικότητας» σε έξι τόμους. Όμως ο Φουκό, καθηγητής στο Κολέγιο της Γαλλίας, που δίδασκε επίσης στο Πανεπιστήμιο Μπέρκλεϊ στην Καλιφόρνια, δεν θα δημοσιεύσει τον δεύτερο τόμο της «Ιστορίας της σεξουαλικότητας» παρά οκτώ χρόνια μετά τον πρώτο έχοντας ανατρέψει το σχέδιο εργασίας του.

Χτυπημένος από το AIDS, εξαντλημένος, ο Μισέλ Φουκό εισήχθη στο νοσοκομείο στις 3 Ιουνίου 1984. Πέθανε λίγες ημέρες αργότερα, στις 25 Ιουνίου.

Το χειρόγραφο των «Εξομολογήσεων της σάρκας» είναι ένα ημιτελές κείμενο. «Οι κάτοχοι των δικαιωμάτων του Μισέλ Φουκό θεώρησαν πως έχει έρθει η στιγμή και έχουν ωριμάσει οι συνθήκες για τη δημοσίευση αυτού του ανέκδοτου έργου», λέει ο Φρεντερίκ Γκρο.