iDance: Πολιτισμός και ΑμεΑ στη Στέγη για την Παγκόσμια Μέρα Ατόμων με Αναπηρία

Στο πλαίσιο του δικτύου iDance, που συγχρηματοδοτείται από το ευρωπαϊκό πρόγραμμα Erasmus+, η Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση διοργανώνει στις 3 Δεκεμβρίου την ημερίδα iDance σχετικά με την πρόσβαση στον πολιτισμό, την εκπαίδευση στον σύγχρονο χορό και τις ευκαιρίες επαγγελματικής ανάπτυξης για καλλιτέχνες με αναπηρία, με τη συμμετοχή Ελλήνων και ξένων ομιλητών.

Το συνέδριο έχει στόχο να φέρει κοντά καλλιτέχνες, ερευνητές, κοινωνικούς ακτιβιστές, επαγγελματίες του πολιτισμού, καθώς και το ευρύ κοινό, για να συζητήσουν εμπειρίες και βέλτιστες πρακτικές και να εξερευνήσουν θέματα.

Πώς μπορούμε να κάνουμε τον πολιτισμό πιο προσβάσιμο σε άτομα με αναπηρία; Πώς μπορούμε να θέσουμε υπό αμφισβήτηση τον συμβατικό ορισμό της πρόσβασης μέσα στο πλαίσιο των πολιτιστικών οργανισμών; Ποια είναι η σχέση μεταξύ καλλιτέχνη και ιδρυμάτων; Ποια είναι τα πρακτικά εμπόδια; Μήπως χρειάζεται να επανεξετάσουμε τη γλώσσα που χρησιμοποιείται στη συζήτηση και την κριτική σχετικά με τον χορό; Πώς μπορεί να διαδοθεί η ήδη υπάρχουσα γνώση των καλλιτεχνών με αναπηρία; Και τελικά πώς μπορούν οι καλλιτέχνες με αναπηρία να αναλάβουν ηγετικούς ρόλους;

Μετά τις κεντρικές εισηγήσεις, θα πραγματοποιηθούν εργαστήρια ανοιχτής πρόσβασης, που απευθύνονται σε καλλιτέχνες, ερευνητές, κοινωνικούς ακτιβιστές, επαγγελματίες του πολιτισμού, φοιτητές και το ευρύ κοινό, δίνοντας στους παρευρισκόμενους την ευκαιρία να βιώσουν ένα νέο σχεσιακό πρότυπο πρόσβασιμότητας με το όνομα Open Access (Ελεύθερη Πρόσβαση), καθώς και τα διδακτικά εργαλεία του χορού και τις μεθόδους του προγράμματος iDance σε μεικτές ομάδες ατόμων με και χωρίς αναπηρία.

Αναλυτικά το πρόγραμμα

Ομιλίες | Μικρή Σκηνή

12:00-12.45 | iDance: Παροχή πρόσβασης στην εκπαίδευση σύγχρονου χορού σε άτομα με αναπηρία. Στο πάνελ ομιλητών οι Μυρτώ Λάβδα (υπεύθυνη Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση), Ντόρα Βουγιούκα (υπεύθυνη Δικτύωσης & Στρατηγικών Συνεργασιών της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση), Ειρήνη Κουρουβάνη (χορεύτρια), Μαρία Κολιοπούλου (χορογράφος/χορεύτρια) και Κωνσταντίνα Μπάρκουλη (χορεύτρια).

12:45-13:30 | Η σχέση μεταξύ καλλιτέχνη και πολιτιστικών οργανισμών
Ομιλητές οι 
Carmen Papalia (καλλιτέχνης και ακτιβιστής σε θέματα αναπηρίας) & 
Georgia Krantz (ανεξάρτητη εκπαιδεύτρια και σύμβουλος για θέματα προσβασιμότητας)


Ομιλία: "Πώς να κλείσεις τα μάτια σου" | Carmen Papalia

Το 2010, ο καλλιτέχνης και ακτιβιστής σε θέματα αναπηρίας Κάρμεν Παπάλια, από το Βανκούβερ του Καναδά, άρχισε να εναντιώνεται στις επιλογές στήριξης που ταύτιζαν την κανονικότητα με την έλλειψη αναπηρίας και να αυτοπροσδιορίζεται ως "μη οπτικός εκπαιδευόμενος". Αυτή η επιλογή ήταν σύμφωνη με την προσπάθειά του να απομακρυνθεί από όρους περιθωριοποίησης που χρησιμοποιούνται, όπως "τυφλός" και "άτομο με μειωμένη όραση" και τον βοήθησε να αντιληφθεί τη θέση του ως κάτι απελευθερωτικό.

Ο καλλιτέχνης θα μιλήσει για την κοινωνικά στρατευμένη δουλειά που έχει κάνει την τελευταία δεκαετία και για τους διάφορους τρόπους που έχει υιοθετήσει, άλλοτε με οργανωμένες στρατηγικές και άλλοτε βασισμένος στον αυτοσχεδιασμό, προκειμένου να εγκαθιδρύσει έναν χώρο για τον εαυτό του σε έναν κόσμο που εδώ και αιώνες πριμοδοτεί την οπτική εμπειρία.


Ομιλία: Συνεργασία με καλλιτέχνες με αναπηρία | Georgia Krantz

Ως εκπαιδεύτρια τέχνης, ιστορικός της τέχνης, εκπαιδεύτρια και σύμβουλος η Τζόρτζια Κραντς έχει εργαστεί για περισσότερο από μία δεκαετία για να δημιουργήσει μουσειακές εμπειρίες περισσότερο προσβάσιμες σε άτομα με αναπηρία. Στα εκπαιδευτικά της προγράμματα τονίζει τη σημασία της αλληλεπίδρασης των επισκεπτών ως μέσο αύξησης της συμμετοχικής διάδρασης, της ενδυνάμωσης των επισκεπτών μέσω της επίγνωσης των δικών τους ικανοτήτων, καθώς και τη σημασία του εύρους των διαθέσιμων πηγών και γνώσεων ως μέσο καλύτερης ερμηνείας, κατανόησης και συζήτησης. Σε αυτό το σχήμα, κεντρικό ρόλο κατέχει ο καλλιτέχνης.

Πολλοί καλλιτέχνες θεωρούν τους εαυτούς τους εκπαιδευτές και είναι αυτή η σύνδεση μεταξύ της τέχνης ως πρακτικής και της εφαρμογής της τέχνης ως εκπαιδευτικό εργαλείο που θέλει να εξετάσει η Τζόρτζια Κραντς. Σε αυτή την ομιλία θα παρουσιάσει τρία διαφορετικά παραδείγματα συνεργασιών που ανέλαβε προκειμένου να διευρύνει την κουβέντα γύρω από την τέχνη και την εκπαίδευση.

13:30-14:15 | Ενισχύστε τους μελλοντικούς ηγέτες
Ομιλητές: Kate Marsh, καλλιτέχνης με αναπηρία/ερευνήτρια (Βρετανία) & Janice Parker, καλλιτέχνης/χορογράφος (Βρετανία)

Ομιλία: "Οι καλλιτέχνες του χορού ως φορείς αλλαγής" | Kate Marsh

Στο πλαίσιο της εισήγησής της, η Κέιτ Μαρς θα παρουσιάσει μια «εκ των έσω» ματιά σχετικά με την ταινία που γυρίστηκε στο πλαίσιο του προγράμματος Resilience and Inclusion: Dance Artists as Agents of Change (Αποκατάσταση και ενσωμάτωση: Οι καλλιτέχνες του χορού ως φορείς αλλαγής).

Η δημιουργία αυτής της ταινίας τής έδωσε τη δυνατότητα να αναλάβει τη θέση καλλιτέχνιδας-ερευνήτριας κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων. Αυτός ο ξεχωριστός ρόλος σήμαινε ότι μπορούσε να θέτει ερωτήματα και να επιχειρεί να τα εξερευνήσει μέσω πρακτικής με τους συναδέλφους της. Η Μαρς θα παρουσιάσει την εμπειρία της και ως χορεύτρια με αναπηρία και ως χορογράφος και ως ερευνήτρια, σε ένα πρόγραμμα που έχει κεντρικό στόχο να ανακαλύψει τις "πραγματικότητες" των πρακτικών χορού για καλλιτέχνες με αναπηρία. Επιπλέον, θα εξετάσει τα οφέλη της εντατικής πρακτικής έρευνας στη συλλογή πολύτιμης γνώσης σχετικά με την "αληθινή" εμπειρία των καλλιτεχνών με αναπηρία στην πράξη.

Ομιλία: "Με τους όρους ποιανού" | Janice Parker

Η χορογράφος, υπέρμαχος της διαφορετικότητας και καλλιτέχνης Τζανίς Πάρκερ θα μοιραστεί την εμπειρία της από την εργασία στον τομέα του χορού για άτομα με αναπηρία τα τελευταία 40 χρόνια. Θα αμφισβητήσει τις τρέχουσες κυρίαρχες ιεραρχίες στην αισθητική, τη μορφή και τις διαδικασίες του χορού, καθώς επίσης στην πρόσβαση και την εκπαίδευση, θα δώσει παραδείγματα διαφορετικών δρόμων και επιλογών, θα εξετάσει τι σημαίνει για τα άτομα με αναπηρία να είναι ηγέτες στον χορό και θα ζητήσει από όλους μας να σκεφτούμε ποιες ενέργειες μπορούμε να κάνουμε προκειμένου να αγκαλιάσουμε τη διαφορετικότητα, να δράσουμε ποικιλόμορφα και να παρουσιάσουμε δυνατότητες για το μέλλον.

Εργαστήρια (είσοδος δωρεάν με σειρά προτεραιότητας)| 15:00-17:00

Εργαστήριο 1 Open Access


Το 2015 –σε μια μορφή αντίδρασης στις αρνητικές εμπειρίες που βίωνε από τις θεσμικές υπηρεσίες υποστήριξης αναπήρων– ο καλλιτέχνης και ακτιβιστής σε θέματα αναπηρίας Κάρμεν Παπάλια, από το Βανκούβερ του Καναδά, δημιούργησε ένα νέο σχεσιακό μοντέλο για την προσβασιμότητα με το όνομα Open Access (Ελεύθερη Πρόσβαση).

Αποτελούμενο από πέντε αξιώματα, τα οποία περιγράφουν μια σχεσιακή πρακτική που αφορά την πρόθεση για στήριξη των άλλων, το Open Access δημιουργεί έναν χώρο για την εξέταση της μεσολάβησης και της εξουσίας σε όλο το φάσμα των κοινωνικών, πολιτισμικών και πολιτικών περιορισμών. Σε αυτό το συμμετοχικό εργαστήριο, σχετικά με τους τρόπους οργάνωσης προκειμένου να είναι εφικτή η προσβασιμότητα και η αμοιβαία βοήθεια, ο Παπάλια θα παρουσιάσει στους συμμετέχοντες το πλαίσιο του Open Access.

Από την πρώτη παρουσίασή του, το 2015, ο Παπάλια έχει χρησιμοποιήσει το Open Access ως μία προσωπική δέσμευση για υποστήριξη, μια εκστρατεία προβολής για την κοινωνική προσβασιμότητα, καθώς και μια μεθοδολογία αξιολόγησης των συνθηκών προσβασιμότητας σε πολιτιστικούς φορείς.

Εργαστήριο 2

Εργαστήριο χορού για άτομα με και χωρίς αναπηρία με τη Μαρία Κολιοπούλου (χορογράφος/χορεύτρια), τον Ανδρέα Κολίσογλου (χορευτής) και την Ειρήνη Κουρούβανη (χορεύτρια).

Το ευρωπαϊκό πρόγραμμα iDance έχει στόχο την παροχή πρόσβασης στην εκπαίδευση σύγχρονου χορού σε άτομα με αναπηρία, οργανώνοντας εργαστήρια χορού για μεικτές ομάδες ατόμων, ανεξάρτητα με το αν έχουν ή όχι προηγούμενη ενασχόληση με τον χορό. Σε αυτό το εργαστήριο, οι συμμετέχοντες με ή χωρίς διαφορετικά είδη αναπηρίας θα έχουν την ευκαιρία να δοκιμάσουν ορισμένες τεχνικές που χρησιμοποιούνται σε εργαστήρια χορού για άτομα με αναπηρία, τα οποία οργανώνονται κάθε χρόνο από τη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση, και να ανακαλύψουν με ποιον τρόπο μπορούμε όλοι να έχουμε πρόσβαση στον πολιτισμό μέσω του χορού.

Το εργαστήριο απευθύνεται σε άτομα με και χωρίς αναπηρία που δεν έχουν συμμετάσχει στο παρελθόν σε παρόμοια εργαστήρια χορού στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση και χωρίς απαραίτητη εμπειρία στο χορό.

Εργαστήριο 3

Εκπαίδευση και εργασία στον χορό ως καλλιτέχνης με αναπηρία με τις Kate Marsh (καλλιτέχνης με αναπηρία/ερευνήτρια) και Janice Parker (καλλιτέχνης/χορογράφος).

Ένα εργαστήριο χορού και κίνησης για όλους, με ή χωρίς αναπηρία, επαγγελματίες ή αρχάριους στον χορό. Θα δουλέψουμε ξεκινώντας από το προσωπικό λεξιλόγιο κίνησης του κάθε ατόμου για να εξερευνήσουμε και να αναπτύξουμε πιθανότητες και προοπτικές γύρω από τρόπους κίνησης και απελευθέρωσης του λεξιλογίου του σώματος. Το εργαστήριο θα είναι αυτοσχεδιαστικό, αλλά και κατευθυνόμενο, με ευκαιρίες να δουλέψουμε ατομικά, αλλά και σε ομάδες, μαθαίνοντας ο ένας από τον άλλον, αλλά και εστιάζοντας στον εαυτό μας. Στο εργαστήριο αυτό θα έχουν προτεραιότητα να συμμετέχουν άτομα με και χωρίς αναπηρία που έχουν συμμετάσχει στο παρελθόν σε παρόμοια εργαστήρια χορού στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση.

Θα υπάρχει ταυτόχρονη διερμηνεία σε ελληνικά και αγγλικά καθώς και στην ελληνική νοηματική γλώσσα σε όλες τις παρουσιάσεις.

Η είσοδος στα εργαστήρια είναι δωρεάν και θα τηρηθεί σειρά προτεραιότητας.

Η διανομή των δελτίων εισόδου ξεκινά μία (1) ώρα πριν από κάθε εκδήλωση.


Παράλληλα με την ημερίδα, στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος iDance, η Στέγη οργανώνει εργαστήρια για ανθρώπους με και χωρίς αναπηρία. Χορεύουμε όλοι μαζί αποδεικνύοντας πως, μέσω του χορού, μπορούμε να έχουμε όλοι πρόσβαση στον πολιτισμό. Η πρώτη συνάντηση των εργαστηρίων είναι δοκιμαστική και δωρεάν. Το κόστος συμμετοχής για το κάθε εργαστήριο είναι 63 € και για τις δέκα συναντήσεις του κύκλου.

Στο σάιτ της Στέγης μπορείτε να βρείτε αναλυτικές πληροφορίες για το Εργαστήριο κίνησης για άτομα με και χωρίς κινητικές αναπηρίες, το Εργαστήριο κίνησης για άτομα με και χωρίς νοητική υστέρηση, το Εργαστήριο κίνησης για βλέποντες και μη βλέποντες.

Περισσότερες πληροφορίες εδώ.