«Βοηθήστε»: ο 17χρονος ακτιβιστής καλλιτέχνης Αχιλλέας Σούρας εκπέμπει SOS για τον ανθρωπισμό

To Save Our Souls είναι η δική του απάντηση στην προσφυγική κρίση, το ανθρωπιστικό έγκλημα του 21ου αιώνα. Θέλοντας να υπενθυμίσει την αναγκαιότητα εξεύρεσης λύσης και εκτόνωσης του προσφυγικού ο ακτιβιστής Σούρας χρησιμοποίησε τα σωσίβια, αυτό το άτυπο σήμα κατατεθέν της Οδύσσειας των προσφύγων. Ανακυκλώνοντας τα ο Σούρας αναδεικνύει τη διττή χρήση των αντικειμένων που ξεβράστηκαν κατά χιλιάδες στο Αιγαίο, τα σωσίβια που προστατεύουν στη θάλασσα και γίνονται καταφύγιο στη στεριά.

"Βλέποντας στις ειδήσεις τις διαδρομές των προσφύγων με σχεδόν ευτελή μέσα, μου τράβηξαν το ενδιαφέρον τα σωσίβια που φορούσαν και οι σωροί από αυτά που έμεναν στις στεριές. Πάντα με ενδιέφερε το πως μπορούν να ανακυκλωθούν υλικά και να γίνουν κάτι χρήσιμο, όπως και το να χτίζω κατασκευές με τουβλάκια Lego. Στην προκειμένη περίπτωση τα σωσίβια μου φάνηκαν ιδανικά γιατί: ήταν αυτά που προσέφεραν προστασία στην θάλασσα σε αυτούς τους ανθρώπους, υπήρχε τεράστιο απόθεμα που απλώς ρύπαινε τις ακτές, έχουν πάνω κάτω το ίδιο σχήμα. Άρα στο μυαλό μου ήταν σαν να χρησιμοποιώ πάλι τουβλάκια. Έτσι προέκυψε και η βασική αρχή του πρότζεκτ μου: κάτι που προσφέρει ασφάλεια στην θάλασσα μπορεί να προσφέρει προστασία στην στεριά" λέει ο ίδιος για το παιχνίδι ζωής που με μαεστρία χειρίζεται ως ένα πρότυπο νέου πολίτη του κόσμου.

Η εικαστική παρέμβαση Save Our Souls (SOS) έχει εκτεθεί σε πολλά μουσεία ανά τον κόσμο προκαλώντας ενδιαφέρον, περιέργεια, συγκίνηση και τροφή για σκέψη και ο ψιλόλιγνος Σούρας έχει αναδειχθεί σε ένα λαμπρό πρόσωπο φωτίζοντας τους συχνά δυστοπικούς καιρούς μας. Ταλαντούχος από μικρός στο σχέδιο ο Σούρας ήταν ένα από τα παιδιά με ταλέντο στο Johns Hopkins Center for Talented Youth (CTY) εφτά χρόνια πριν και έχει ήδη παρακολουθήσει το πρόγραμμα DID (Design Immersion Days) στο διεθνούς φήμης ινστιτούτο SCI-Arc του Λος Αντζελες, ένα αντίστοιχο πρόγραμμα αρχιτεκτονικής στο Columbia της Νέας Υόρκης ενώ τώρα αφοσιώνεται στις μαθητικές μέρες του στην Αθήνα όπου και επέστρεψε.

"Οι πρόσφυγες είναι προσωρινά άστεγοι, σε κάποιες περιπτώσεις ο επαναπατρισμός τους είναι αδύνατος και η αναζήτηση μόνιμης στέγης και πατρίδας είναι πολύ μακροχρόνια και επίπονη διαδικασία. Σίγουρα η επικαιρότητα με έκανε να τους σκεφτώ περισσότερο και να τους δω κάτω από αυτό το πρίσμα, αλλά νομίζω με τράβηξε αυτή η πλευρά τους περισσότερο" λέει για τις δύο κοινωνικές πληγές που τον απασχολούν.

Μιλήσαμε με τον Αχιλλέα κάπου ανάμεσα σε μαθήματα και εκκρεμότητες για τον προσφυγικό, την ακτιβιστική του τέχνη, την οικογένεια και τις αξίες του, τη γενιά που τον μεγάλωσε και τη γενιά που ανήκει.

Τι σε απασχολεί περισσότερο; Ο πόνος ή η δύναμη αυτών των ανθρώπων;

Και τα δύο, το ένα δεν υπάρχει χωρίς το άλλο. Ο πόνος ήταν αυτός που τους ανάγκασε να ξενιτευτούν, να κινδυνεύσουν και να βάλουν και τα παιδιά τους σε κίνδυνο. Από την άλλη θέλει τεράστια δύναμη να αντέξεις τόσες αντιξοότητες και να διατηρείς την ελπίδα σου για μια νέα ζωή, ακόμα και όταν έχεις βιώσει τόσο θάνατο.

Νομίζω ότι είναι ένα υπόδειγμα του τι είναι ικανοί οι άνθρωποι να αντέξουν και να ξεπεράσουν και αυτό το βρίσκω και παρήγορο και πολύ αληθινό και ανθρώπινο. Επίσης με απασχολεί το πως μπορεί να βρεθεί μια πρακτική λύση σε όλο αυτό και πως μπορούμε εμείς να τους βοηθήσουμε. Εκείνοι δεν έχουν χάσει την ανθρωπιά τους παρόλα όσα έχουν περάσει, οπότε εμείς από την άλλη, πρέπει να δείξουμε έμπρακτα πια την δική μας.

Υπάρχει κάποια εικόνα, είδηση, ένα πρόσωπο από το προσφυγικό που σε έχει σημαδέψει;

Έχω μιλήσει επανειλημμένα για την εικόνα του μικρού Aylan ξεβρασμένου στην παραλία ότι είναι μια πολύ δυνατή και ανατριχιαστική εικόνα. Μπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι και μόνο δουλεύοντας με τα πεταμένα σωσίβια, που έχω πια πιάσει χιλιάδες στα χέρια μου, αισθάνεσαι ένα σφίξιμο στην καρδία καθώς διερωτάσαι πια η τύχη αυτού ή αυτής που τα φόραγε, πόσο μάλλον όταν “δουλεύεις” με τα παιδικά σωσίβια που είναι τσουβαλιασμένα με όλα τα άλλα….

Ποιο μήνυμα θέλεις να απευθύνεις στους συνομήλικους σου;

Δεν σκέφτηκα ποτέ ότι απευθύνω κάποιο μήνυμα σε άλλους, ιδίως στους συνομηλίκους μου. Αν κάτι ίσως μπορώ να πω, είναι να τολμήσουν να εκφράσουν και τις ανησυχίες και τα όνειρα τους με τα μέσα που αισθάνονται ότι δίνουν καλύτερες δυνατότητες διατύπωσης.

Εγώ έφτιαξα μια κατασκευή που έχει χρηστική και συμβολική αξία και αρκετοί πια την πρόσεξαν. Εκείνοι σίγουρα θα έχουν και άλλες ιδέες και νομίζω ότι αν τις βγάλουν προς τα έξω και τις υλοποιήσουν, μπορούν να καταφέρουν πολλά.

Τι μήνυμα έχεις να απευθύνεις στους ενήλικες που διαμορφώνουν το μέλλον σας;

Δυστυχώς ότι και να πω θα είναι κλισέ. Οι νέοι πάντοτε καλούμαστε να σχολιάσουμε ή να παρακαλέσουμε τους μεγαλύτερους μας για να τους “συνετίσουμε”. Τι να πω εγώ; Αισθάνομαι ότι ο χρόνος είναι τεράστια πολυτέλεια. Όσο τον σπαταλάμε τα προβλήματα γύρω μας αντιμετωπίζονται όλο και πιο δύσκολα. Βοηθήστε.

Πόσο σε βοήθησε το οικογενειακό και συγγενικό σου περιβάλλον στο να διαμορφώσεις το project σου;

Είμαι πολύ τυχερός, η οικογένεια με αγαπάει και με στηρίζει πάντα. Οι γονείς μου, μου μετέδωσαν μια κοινωνική ευαισθησία αλλά επίσης δεν μου υπέδειξαν πότε ένα συγκεκριμένο δρόμο που πρέπει να ακολουθήσω μεγαλώνοντας. Ξέρω ότι εφόσον καθοδηγούμε από βασικές αρχές καθώς και την αγάπη για τον συνάνθρωπο μου είναι και αυτοί εκεί για μένα. Ο μικρότερος αδελφός μου με υποστηρίζει και αυτός πάντα και δίνει το στίγμα του σε όλες μου τις ιδέες, με τον δικό του τρόπο.

Το project το σκέφτηκα και το έφτιαξα εγώ, αλλά σίγουρα χωρίς το τρέξιμο της μητέρας μου για υλικά, την υποστήριξη του πατέρα μου και την ανοχή όλων τους όταν κατασκεύαζα το igloo- που πιάνει και αρκετό χώρο- σίγουρα δεν θα εξελισσόταν έτσι το όλο εγχείρημα.

O δεκάχρονος Aχιλλέας και οι συμμαθητές του στο CTY

Στο video που παρουσιάζεις το SOS έχεις επιλέξει για μουσική υπόκρουση ένα κομμάτι των Joy Division. Γιατί;

Δεν έχω κάποια ιδιαίτερη αγάπη για το συγκρότημα, είναι πιο πολύ της γενιάς των γονέων μου οι οποίοι και τους ακούνε. Το λόγια του Αtmosphere συμπληρώνουν το έργο όμως μιας και αναφέρονται κατά ένα τρόπο και στην πορεία που έκαναν και στον κίνδυνο που διέτρεξαν αυτοί η άνθρωποι και μας καλούν, πάλι κατά ένα τρόπο, να μην τους εγκαταλείψουμε.

Που σε βλέπεις σε δέκα χρόνια από τώρα; Ποια τα πλάνα για το μέλλον σου;

Σε αυτήν την φάση, ετοιμάζομαι να ξεκινήσω τις σπουδές μου, μόλις αποφοιτήσω από το σχολείο. Θα ήθελα ιδανικά να συνδυάσω την αγάπη μου για την αρχιτεκτονική με το ενδιαφέρον μου για την φιλοσοφία και την ιστορία.

Το που θα βρίσκομαι δεν ξέρω, ούτε τι ακριβώς θα κάνω, αλλά ελπίζω να μπορώ να συνεχίσω να βρίσκω λύσεις χρηστικές και μη και να συνεισφέρω στο να εξομαλύνονται οι ανισότητες μεταξύ των ανθρώπων.

Ποιος είναι ο αγαπημένος σου ακτιβιστής ή/και καλλιτέχνης και γιατί;

Θαυμάζω την δουλειά του Olafur Eliasson. Είχα την ευκαιρία να δουλέψω ως εθελοντής σε ένα project που έκανε για τους πρόσφυγες στην φετινή Biennale στη Βενετία. Μου δίνει την εντύπωση ότι είναι γνήσιος στις προθέσεις του για τους συνανθρώπους του και όλες του οι προσπάθειες έχουν μια καλοσύνη και εστιάζουν σε προβλήματα που έχει δηλώσει ότι θέλει να βοηθήσει ώστε να βρεθεί λύσει.

Τι έχεις πάντα μέσα στην backpack σου;

Κουβαλάω μαζί μου πάντα δυο στυλό, ένα τηλέφωνο και 5 Ευρώ.

@Fernando Gomez

Save Our Souls - a project by Achilleas Souras from Luis Calau on Vimeo.