Ξετυλίγοντας την επιδραστικότητα του Instagram, πέντε χρόνια μετά

Η γοητεία του οφείλεται εν μέρει αλλά σίγουρα κατά πολύ στην απλότητα της χρήσης του. Οι developers δεν έχουν αλλάξει και πολλά στο διαχειριστικό του συστήματος από τότε που μας το σύστησαν για πρώτη φορά. Ωστόσο, όταν οι sponsored αναρτήσεις άρχισαν να προβάλλουν στη ροή της οθόνης μας, το Instagram μοιάζει σαν να έχει βρεθεί σε ένα σταυροδρόμι. Θα απολέσει τη δημιουργική ιδιοσυγκρασία του ή θα προχωρήσει στο επόμενο στάδιο με ένα σωρό καινούργιες λειτουργίες;

Μόνο ο χρόνος μπορεί να απαντήσει αλλά ας αφήσουμε κατά μέρος τις υποθέσεις, τα παιχνιδιάρικα φίλτρα που αλλοιώνουν την πραγματικότητα και ας δούμε πως το Ιnstagram αλλάζει πραγματικά τον κόσμο γύρω μας.

Μόδα

Οι καλύτεροι λογαριασμοί στο κοινωνικό δίκτυο είναι αυτοί που εμπνέουν, διηγούνται όμως παράλληλα μια ιστορία. Αυτό το έχει αντιληφθεί πρώτα από όλους ο κόσμος της μόδας. Οι σχεδιαστές και οι ετικέτες που υπηρετούν ανταποκρίνονται σε αυτό, καλούν με τις αναρτήσεις τους ακόλουθους τους σε ιστορίες σε ένα κόσμο μέχρι πρότινος απροσπέλαστο. Οι φωτισμοί και τα σκηνικά των shows στις εβδομάδες μόδας στήνονται με κριτήριο πως θα αποτυπωθούν στο Instagram, εκεί μέσα οι τάσεις καθιερώνονται και τα μοντέλα αποκτούν φήμη ή χάνονται στην αφάνεια. Ο Οlivier Rousteing πρόσφατα έκανε ένα preview της συλλογής Άνοιξη Καλοκαίρι 2016 για τον οίκο Balmain μέσα από το λογαριασμό του καθώς έτσι, πολλοί από το 1.300.000 ακόλουθους του που δεν μπορούν να αγοράσουν τα κομμάτια ή το lifestyle που ο οίκος πολυτελείας πρεσβεύει, γίνονται συνένοχοι στη φιλοσοφία του.

“Εκδημοκρατίζει τη μόδα” λέει η Eva Chen, πρώην διευθύντρια σύνταξης του περιοδικού Lucky και νυν επικεφαλής των ενεργειών του κοινωνικού δικτύου με τον κόσμο της μόδας. "Τώρα υπάρχει μεγαλύτερη σχέση με τον πελάτη. Το Instagram δίνει τη δυνατότητα στις επιχειρήσεις να αποκτήσουν φωνή και να απευθυνθούν με αμεσότητα στο κοινό που τις αφορά. Οι σχεδιαστές δεν ενδιαφέρονται μόνο για όσους παρίστανται στα show τους. Τους έχει κάνει πιο ανθρώπινους”.

Τέχνη

H τέχνη και η μόδα είναι πλέον συνεργοί και το Instagram φέρει ευθύνη για αυτή την συμμαχία. Ο Brett Gorvy του οίκου δημοπρασιών Christie's είναι φανατικός οπαδός του Instagram. “Aλλάζει τον τρόπο που το κοινό αντιλαμβάνεται τους καλλιτέχνες” σχολιάζει. Ο ψηφιακός εικαστικός Rafaël Rozendaal που χρησιμοποιεί το Instagram για να δείξει κάποια από τα έργα του προτού ολοκληρωθούν είναι απόλυτα σύμφωνος.

“To χρησιμοποιώ σαν ένα ανοικτό στο κοινό ατελιέ, για να δείξω την εξέλιξη του έργου μου, τη ζωή μου, που είναι μέρος της τέχνης μου. Το Instagram ανοίγει την καλλιτεχνική διαδικασία σε ένα ευρύτερο κοινό, απομυθοποιεί τον καλλιτέχνη και παράλληλα δημιουργεί άλλες αφηγήσεις. Το Instagram είναι μια επέκταση της φυσικής μου υπόστασης. Θα το προτιμούσα όμως χωρίς τα likes ή τα σχόλια. Μόνο εικόνες, χωρίς ιεράρχηση" συμπληρώνει.

Ταξίδι

Το Instagram διευρύνει τους ορίζοντες μας καθώς αναζητάμε περισσότερες φωτογενείς τοποθεσίες ενώ οι εταιρείες της τουριστικής βιομηχανίας επενδύουν χρόνο και χρήμα στρατολογώντας στις καμπάνιες τους, τους πλέον δημοφιλείς φωτογράφους του κοινωνικού δικτύου. Ο Eelco Roos ήταν σύμβουλος ΙΤ στην IBM προτού παραιτηθεί για να γίνει ένας από τους πιο επιτυχημένους φωτογράφους για εμπορικές ενέργειες στο Instagram με πελάτες του τον οργανισμό Travel Alberta αλλά και τη Samsung και Ducati. “Για την τουριστική βιομηχανία το Instagram είναι πιο χρήσιμο καθώς μπορούν να έχουν feedback με το τι πιστεύει πραγματικά το κοινό. Δεν έχω νοιώσει εχθρικότητα από επαγγελματίες φωτογράφους αν και έχω βρεθεί πολλές φορές να υπερασπίζομαι λήψεις και τεχνικές που δεν είναι και οι πιο κλασικές”.

To Instagram επιπλέον είναι ένα παράθυρο στον κόσμο που πολλές φορές η Δύση δεν μπορεί να γνωρίσει. Στο Ιράν το Facebook και το Twitter έχουν απαγορευθεί ενώ λογαριασμοί όπως ο @everydayafrica αναθεωρούν στερεότυπα. Ο Taylor Pemberton, γραφίστας και δημιουργικός διευθυντής από τη Νέα Υόρκη εγκατέλειψε τον τόπο και την εργασία του για να υιοθετήσει ένα νομαδικό τρόπο ζωής φωτογραφίζοντας όσα τον εμπνέουν. Βρέθηκε στη Βόρειο Κορέα. “’Έλπιζα ότι θα μπορούσα να αποτυπώσω με το φωτογραφικό φακό την καθημερινότητα πίσω από τις απαγορεύσεις. Να φέρω σε πρώτο πλάνο την αληθινή ζωή. Το Instagram δίνει στον κόσμο μια ματιά σε άλλους κόσμους, πολιτισμούς, θεματολογίες. Υπάρχουν λογαριασμοί εκεί μέσα που είναι διαφωτιστικοί, πραγματικά αληθινοί” σχολίασε.

Φαγητό

Επιπλέον χωρίς το Instagram η έννοια του food porn δεν θα υπήρχε. Το Instagram μας έχει κάνει πιο περιπετειώδεις με τις διατροφικές μας συνήθειες. Ακριβώς όπως και με τη μόδα, εδώ μέσα λογαριασμοί όπως ο Hemsley and Hemsley γίνονται δημοφιλείς, καθιερώνουν διατροφικές συνήθειες και προϊόντα.
Βέβαια το Ιnstagram εκνευρίζει πολλούς επαγγελματίες της εστίασης. “Μερικές φορές αναρωτιέμαι εάν οι συνδαιτυμόνες είναι παρόντες στο τραπέζι έτσι όπως παθιάζονται για το πώς θα φωτογραφίσουν το πιάτο τους” λέει ο Massimo Bottura, chef στο Osteria Francescana, το δεύτερο καλύτερο εστιατόριο του κόσμου. “Θυμάμαι μια φορά με πλησίασε ένας πελάτης και μου πρότεινε να αλλάξω το χρώμα των πιάτων από λευκό σε μαύρο. Έτσι θα ‘έγραφαν’ καλύτερα τα φαγητά”.

Δόξα

To Instagram έχει αποδείξει τη δυναμική του στο να καθιερώνει ανθρώπους και να χαρίζει φήμη και αναγνωρισιμότητα ακόμη και σε άσημους που μέχρι πρότινος κανείς δεν γνώριζε. Η φωτογραφία δύο νεόνυμφων στο λιμάνι του Σύδνεϋ από τον Sam Yeldham έγινε viral και όλοι έμαθαν τη δουλειά του.

Εννοείται ότι το διαδικτυακό bullying και η παρενόχληση υπάρχουν στο κοινωνικό δίκτυο του βλέμματος και στοχοποιούν πολλούς. Μόλις πρόσφατα η Gigi Hadid έκανε το Instagram εμπόλεμη ζώνη όταν ανάρτησε μακροσκελές κείμενο-απάντηση σε όσους σχολίασαν τα “περιττά” κιλά της. “Το Instagram έχει δώσει σε πολλούς επώνυμους τη δυνατότητα να έχουν τον πραγματικό έλεγχο της δημόσιας εικόνας τους” λέει ο φωτογράφος Greg Williams.

Ακτιβισμός

Τέλος αλλά καθόλου ασήμαντο, το Ιnstagram έχει αναδειχθεί σε ιδανική πλατφόρμα ακτιβισμού και κοινωνικής αφύπνισης (βλ. #freethenipple). Ο φωτογράφος με έδρα το Μπρούκλιν και ακτιβιστής Ruddy Roye πιστεύει ότι το κοινωνικό δίκτυο της εικόνας του έδωσε φωνή. “Παλιότερα είχαμε ανάγκη τα κλασικά media για να περάσουμε το μήνυμα μας στον κόσμο. Όχι πια. Σήμερα δεν χρειάζομαι την τηλεόραση ή τους δημοσιογράφους του τύπου για να δείξω τις παθογένειες της κοινωνίας μας” σχολίασε.

Five years on: Untangling Instagram's growing web of influence by Tom Jenkins