Παγκόσμια Ημέρα Σκαραβαίου: ένας αυτοκινητιστικός θρύλος

Είναι ένα από το πιο αναγνωρίσιμα σχήματα -μαζί με το μπουκάλι της Coca Cola- σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του κόσμου. Αγαπημένο μέσο μεταφοράς -μαζί με την κλούβα- των «παιδιών των λουλουδιών», ήταν στην παραγωγή για 65 ολόκληρα χρόνια και κατασκευάστηκε συνολικά 21.529.464 φορές -ήταν το πιο δημοφιλές αυτοκίνητο στον κόσμο ενώ ξεπεράστηκε από τον ουσιαστικό του διάδοχο το Golf. Όλα αυτά τα χρόνια οι βελτιώσεις, οι αλλαγές και οι τροποποιήσεις που του έγιναν υπερβαίνουν τις 78.000.

Τούτων λεχθέντων, ο Σκαραβαίος, το Σκαθάρι, το VW Beetle ή Bug στις HΠΑ, είναι ένα από τα πλέον σημαντικά μοντέλα της παγκόσμιας αυτοκινητοβιομηχανίας, το αυτοκίνητο πάνω στο οποίο στηρίχθηκε το οικονομικό θαύμα της κατεστραμμένης από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο Γερμανίας και αυτό που έκανε τη Volkswagen έναν από τους κορυφαίους κατασκευαστές οχημάτων στον κόσμο. Από την άλλη ήταν ταυτόχρονα και αυτό που σχεδόν την οδήγησε στην οικονομική καταστροφή.

H ιστορία του Σκαραβαίου ξεκινά τα χρόνια της κυριαρχίας των Ναζί, όταν ο Αδόλφος Χίτλερ ανακοίνωσε το όραμά του για ένα φτηνό αυτοκίνητο που θα εξασφάλιζε τη μετακίνηση των Γερμανών στους νέους αυτοκινητόδρομους που κατασκευάζονταν εκείνη την εποχή. Την ιδέα αυτή είχε εν μέρει καλλιεργηθεί στον Χίτλερ από τον Ferdinand Porsche, τον ιδρυτή της ομώνυμης αυτοκινητοβιομηχανίας, ενώ κοινό σημείο επαφής των δύο αντρών ήταν η καταγωγή τους από την Αυστρία.

Ο στόχος ήταν το αυτοκίνητο να κοστίζει 1.000 μάρκα και να μπορεί να αποκτηθεί και μέσω ενός προγράμματος αποταμίευσης, ενώ την υλοποίηση του σχεδίου ανέλαβε ο Porsche. Ο οποίος κλέβοντας τις ιδέες ενός Τσέχου μηχανικού του Hans Ledwinka, που είχε εμπνευστεί κάτι αντίστοιχο για λογαριασμό της Tatra -οι δύο τους ενεπλάκησαν μετά το B’ Παγκόσμιο Πόλεμο σε δικαστική αντιπαράθεση που έληξε με οικονομικό συμβιβασμό- παρουσίασε ένα ιδιαίτερο όσο και χαρακτηριστικό σχήμα αμαξώματος, που έμοιαζε με αυγό, με τον κινητήρα στο πίσω μέρος του.

Το αυτοκίνητο ονομάστηκε στα πλαίσια και της ναζιστικής προπαγάνδας KdF Wagen -το KdF σημαίνει Kraft durch Freude, σε ελεύθερη απόδοση, δύναμη μέσω της χαράς- η εξέλιξή του ξεκίνησε το 1934, ενώ το 1938 ξεκίνησε σιγά σιγά η παραγωγή του σε ένα εργοστάσιο που στο μέλλον θα εξελισσόταν σε ολόκληρη πόλη, το Wolfsburg, έδρα σήμερα της Volkswagen.

Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκόσμιου κατασκευάστηκαν στρατιωτικές παραλλαγές, ενώ μετά το τέλος των εχθροπραξιών το KdF Wagen έγινε Volkσwagen Typ 1, και η παραγωγή του ξεκίνησε δειλά δειλά στο σχεδόν κατεστραμμένο εργοστάσιο. Κι αυτό προκειμένου να κατασκευαστούν 20.000 μονάδες για τις ανάγκες των συμμαχικών δυνάμεων.

Πιο πριν είχε απορριφθεί η μεταφορά της γραμμής παραγωγής στη Μεγάλη Βρετανία -συνηθισμένη πρακτική τότε στα πλαίσια των πολεμικών αποζημιώσεων- γιατί το αυτοκίνητο είχε θεωρηθεί «άσχημο, πολύπλοκο και ακριβό».

Όπως αργότερα και με τους Beatles έτσι κάποιοι δεν διέκριναν στο Beetle τη δυναμική του, η οποία βέβαια δεν σταμάτησε στις 20.000 «στρατιωτικές» μονάδες. Συνέχισε και μέσα σε μια δεκαετία, το 1955, έφτασε το 1.000.000 μονάδες. Σε μια εποχή που τα αυτοκίνητα, ακόμα και τα φτηνά, γιατί ο Σκαραβαίος ήταν προσιτός, ήταν είδος πολυτελείας.

Η επέλαση του συνεχίστηκε, το επόμενο νούμερο ορόσημο, τα 10.000.000, ήρθαν μέσα σε μια 8ετία, το 1963, ενώ τo 1974 ο υπ’ αριθμόν 17.007.034 Σκαραβαίος βγήκε από τη γραμμή παραγωγής αφήνοντας στη δεύτερη θέση το Ford Model T ως το αυτοκίνητο που είχε κατασκευαστεί περισσότερες φορές.

Οι άνθρωποι στην Κεντρική Ευρώπη είχαν αρχίσει να ταξιδεύουν με τα αυτοκίνητά τους, κυρίως προς το Νότο της ηπείρου και ναι το αρχέτυπο Volkswagen ήταν ένα από τα βασικά τους μέσα μεταφοράς. Για ολόκληρες οικογένειες και τις αποσκευές τους.

Από το 1963 έως την κατάρριψη το ρεκόρ του Model Τ ο Σκαραβαίος είχε γίνει το πιο εμπορικό εισαγόμενο μοντέλο στις ΗΠΑ. Στις ΗΠΑ που στα μέσα της προηγούμενης δεκαετίας τον είχε σνομπάρει, ενώ στη συνέχεια ανακάλυψε το στυλ του, την απλότητα της κατασκευής του αλλά και την ποιότητά του, καθώς και τη φτηνή τιμή του.

Παράλληλα είχε γίνει ως «Herbie το Κατσαριδάκι» από το 1969 και κινηματογραφικός αστέρας…

Στην επιτυχία του Σκαραβαίου καθοριστικό ρόλο έπαιξε και η διαφημιστική του καμπάνια που πιστώνεται στην εταιρεία Doyle Dane Bernbach (DDB), που ανέλαβε το πρότζεκτ και αξιοποίησε στο έπακρο τις μόλις 800.000 δολάρια που ήταν το μπάτζετ της Volkswagen ποντάροντας στο χιούμορ και στις ασπρόμαυρες εικόνες.

Η συγκεκριμένη καμπάνια θεωρείται αν όχι η κορυφαία από τις κορυφαίες στην ιστορία της διαφήμισης.

Ταυτόχρονα ο Σκαραβαίος έγινε, μαζί με την «Κλούβα» όπως προαναφέραμε, το αγαπημένο αυτοκίνητο των hippies, των «παιδιών των λουλουδιών». Λόγω στυλ, λόγω σχήματος, λόγω του ανθοδοχείου στα ταμπλό, λόγω χώρων -τότε κάπου ξεκίνησαν και οι διαγωνισμοί του στυλ «πόσοι άνθρωποι χωράνε μέσα σε ένα Σκαραβαίο»- λόγω της ευκολίας στην οδήγηση. Όπως έλεγαν οι κακές γλώσσες μπορούσα να τον οδηγούσαν ακόμα και groupies που ήταν high… Κι ας είχε χειροκίνητο κιβώτιο -στην πορεία πάντως έγινε και αυτόματος…

Η πιο upper class επιλογή, από τα «παιδιά των λουλουδιών» και όχι μόνο ήταν το Beetle Cabrio, που χρονολογείται από το 1949, πιστνεται σην καροσερία Karmann, και εξακολουθεί να είναι ακόμα και σήμερα ένα από τα πιο εμβληματικά ανοιχτά αυτοκίνητα.

Τα χρόνια όμως περνούσαν, ο Σκαραβαίος να μεν «πουλούσε» αλλά όλο και λιγότερο και η VW άρχισε να αντιμετωπίζει προβλήματα, καθώς πόνταρε και σε άλλα μοντέλα της στο δόγμα του «όλα πίσω» (κινητήρας και κινητήριοι τροχοί) του Beetle. Με παταγώδη αποτυχία…

Την εταιρεία, που είχε χτιστεί πάνω στο Beetle την έσωσε ένα μοντέλο που τα είχε «όλα μπροστά» ήταν σύγχρονο και αποδείχθηκε εξίσου εμβληματικό, το Golf. Έτσι ο τελευταίος Σκαραβαίος κατασκευάστηκε στη Γερμανία πριν από σχεδόν 39 χρόνια, στις 19 Ιανουαρίου του 1978 και έπειτα από 16.255.500 Σκαθάρια Made in Germany, η παραγωγή μεταφέρθηκε στο Μεξικό.

Όπου και συνεχίστηκε για άλλα 15 χρόνια, χρονικό διάστημα στο οποίο οποιοδήποτε άλλο μοντέλο θα έχει αλλάξει αν όχι 3 τουλάχιστον 2 γενιές. Όχι όμως και ο Σκαραβαίος που στην μακρόχρονη σταδιοδρομία του «είδε» τα πάντα. Από πολέμους και επαναστάσεις, από το Woodstock μέχρι την πτώση του τείχους του Βερολίνου, ενώ κυκλοφόρησε και σε πολλές άλλες μορφές, πέρα από τις επίσημες. Με αμάξωμα από φερ- φορζέ ή από ξύλο, χωρς πόρτες και ως stretched με έξι και βέβαια ως βάση για τα Beach Buggies, που και αυτά με τη σειρά τους συνέβαλαν στη δημιουργία του θρύλου του.