Τζιοβάνι Ανιέλι: Ο άνθρωπος «συνώνυμο» για FIAT και Γιουβέντους

Ήταν 12 Μαρτίου 1921 όταν στο Τορίνο ο Εντοάρντο Ανιέλι απέκτησε τον πρώτο του γιο. Ήταν αναμενόμενο πως ο μικρός θα έπαιρνε το όνομα του παππού του, Τζιοβάνι, που ήταν ο ιδρυτής της αυτοκινητοβιομηχανίας FIAT. Για να ξεχωρίζει ο εγγονός από τον παππού, αποφάσισαν πως θα τον φωνάζουν «Τζιάνι». Τότε, λοιπόν, ξεκίνησε η πορεία μιας ζωής σαν… παραμύθι για τον Τζιάνι Ανιέλι.

Δυναμικός «playboy» και διαχρονικά «Avvocato»

Ο Ανιέλι σπούδασε νομική στο Πανεπιστήμιο του Τορίνο και παρότι δεν άσκησε ποτέ το επάγγελμα του δικηγόρου, μέχρι το τέλος της ζωής του το 2003 είχε το παρατσούκλι «L’ Avvocato» που σημαίνει «ο δικηγόρος». Στη διάρκεια του Β’ παγκοσμίου πολέμου βρέθηκε στο ανατολικό μπλοκ ως μέρος των τεθωρακισμένων δυνάμεων της χώρας του, ενώ καθοδήγησε κι ένα μηχανοκίνητο τάγμα, κατασκευής της FIAT, στη Βόρεια Αφρική όπου δέχθηκε κι έναν πυροβολισμό στο μπράτσο από έναν Γερμανό αξιωματικό στη διάρκεια ενός καυγά σε ένα μπαρ, για τί άλλο; Για μια γυναίκα…

Ο Τζιάνι Ανιέλι το 1988. Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ/Jean-Loup GAUTREAU

Μετά την παράδοση της Ιταλίας, λόγω της εξαιρετικής γνώσης της αγγλικής γλώσσας, ο Ανιέλι βρέθηκε να είναι αξιωματικός σε γραφείο που ήταν υπό τον έλεγχο αμερικανικών δυνάμεων. Ο παππούς του, που είχε κατασκευάσει οχήματα για τις δυνάμεις του Άξονα, υποχρεώθηκε να αποχωρήσει από τη FIAT η οποία πέρασε υπό τον έλεγχο του Βιτόριο Βαλέτα. Μετά τον θάνατο του Τζιοβάνι Ανιέλι του γηραιότερου, η οικογενειακή επιχείρηση πέρασε στον Τζιάνι όμως ο Βαλέτα συνέχισε να «τρέχει» την εταιρία. Όλα αυτά, μέχρι το 1966 όταν εν τέλει πήρε στα χέρια του την «αυτοκρατορία» της FIAT και κατάφερε να την κάνει την πιο σημαντική εταιρία της Ιταλίας και μια από τις μεγαλύτερες σε όλη την Ευρώπη.

Ο Τζιάνι Ανιέλι το 1953 παντρεύτηκε τη Μαρέλα Καράτσιολο, όμως, πριν τον γάμο του ήταν γνωστός ως ένας διάσημος «playboy» που είχε συνάψει σχέσεις με γυναίκες όπως η Πάμελα Χάριμαν και η Τζάκι Κένεντι. Τα δημοσιεύματα που τον ήθελαν να έχει σχέσεις παράλληλα με τον γάμο του, δεν έλειψαν καθώς είχε συνδεθεί με την ηθοποιό Ανίτα Έκμπεργκ και τη σχεδιάστρια μόδας, Τζάκι Ρότζερς. Παρόλα αυτά, έμεινε παντρεμένος μέχρι το τέλος της ζωής του το 2003 σε ηλικία 81 ετών.

Η «κατάρα» των Ανιέλι

Η ζωή του Τζιάνι Ανιέλι, όμως, όσο κι αν ήταν λαμπερή δεν ήταν εύκολη. Η «κατάρα» των Ανιέλι τον «χτύπησε» για πρώτη φορά τον Ιούλιο του 1935 όταν ο πατέρας του Εντοάρντο, σκοτώθηκε σε αεροπορικό δυστύχημα όταν κατευθυνόταν από το Τορίνο στη Γένοβα για να συναντήσει την οικογένειά του που έκανε διακοπές. Όταν στις 9 Ιουνίου 1954 στη Νέα Υόρκη γεννήθηκε ο γιός του, ο Τζιάνι Ανιέλι δεν θα μπορούσε παρά να τον ονομάσει Εντοάρντο.

Ο Τζιάνι Ανιέλι με τον γιό του, Εντοάρντο, που αυτοκτόνησε το 2000. Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ/EPA PHOTO / ANSA

Ένα παιδί το οποίο ο πατέρας του προσπάθησε να αναθρέψει με στόχο να αναλάβει κάποια στιγμή τα ηνία της επιχείρησης, που όμως έδειχνε να έχει διαφορετικές επιδιώξεις. Σπούδασε θρησκευτική στο Πανεμιστήμιο του Πρίνστον, όμως, έδωσε τέρμα στη ζωή του στις 15 Νοεμβρίου 2000 πηδώντας από μια γέφυρα σε μια περιοχή κοντά στο Τορίνο. Ο ίδιος ο Τζιάνι Ανιέλι πήγε στον τόπο της τραγωδίας με την αστυνομία, ενώ ποτέ δεν αναγνώρισε το εκτός γάμου παιδί του γιου του. Έτσι, η μόνη διάδοχός του ήταν η Μαργκερίτα Ανιέλι.

Η FIAT έγινε παντοδύναμη

Εντυπωσιακή ήταν η πορεία της FIAT από το 1966 όταν ο Τζιάνι Ανιέλι ανέλαβε την προεδρία της. Ο «Avvocato» αποφάσισε να ανοίξουν εργοστάσια σε πάρα πολλές περιοχές, όπως η Ρωσία την εποχή της Σοβιετικής Ένωσης, αλλά και η Λατινική Αμερική. Στη διάρκεια της πετρελαϊκής κρίσης τη δεκαετία του ’70, ο Ανιέλι πούλησε μέρος της επιχείρησης στη «Lafico», εταιρία από τη Λιβύη ιδιοκτησίας Καντάφι, ένα μερίδιο που πήρε πίσω αργότερα.

Οι σχέσεις του με την αριστερά της Ιταλίας, ειδικότερα με τον Ενρίκο Μπερλινγκέρ του κομμουνιστικού κόματος, ήταν πάντα αντικείμενο συζητήσεων που είχαν να κάνουν με τις σχέσεις του εργατικού κόσμου με τον βιομηχανικό κόσμο της Ιταλίας. Αυτή του η ροπή προς την αριστερά, όμως, είχε θεαματικά αποτελέσματα στα ‘80s όταν σε διάρκεια γενικής απεργίας που απείλησε με μπλοκάρισμα την παραγωγή της FIAT, ο ίδιος οδήγησε μια πορεία 40.000 εργατών που έσπασε τα μπλόκα και μπήκε στα εργοστάσια!

Παρόλα αυτά, η FIAT και οι Ανιέλι ήταν πάντα στόχος των τρομοκρατικών οργανώσεων θεωρώντας τους μέρους του κεφαλαίου και των ανθρώπων που επηρέαζαν την πολιτική και κοινωνική ζωή της Ιταλίας. Αρκετοί άνθρωποι που δούλευαν στην εταιρία είχαν σκοτωθεί από τέτοιες επιθέσεις που έγιναν είτε από τις «Ερυθρές Ταξιαρχίες», είτε από την «Prima Linea» και τη «NAP».

Η επιρροή του Ανιέλι στην πολιτική και οικονομική ζωή της Ιταλίας, πάντως, ήταν τεράστια. Το 1991 ονομάστηκε «ισόβιος γερουσιαστής» της χώρας, υπήρξε μέλος ανεξάρτητης κοινοβουλευτικής ομάδας ενώ αργότερα ήταν μέλος της επιτροπής άμυνας της Συγκλήτου. Το 1996 είχε πει τη φράση «Υπάρχει ένα είδος Αριστεράς που είναι πιο χρήσιμη από την Δεξιά. Πρόκειται για εκείνη την Αριστερά που μπορεί να κάνει όλα όσα δεν θα μπορούσε να κάνει η Δεξιά». Στις αρχές του 2000, ο Ανιέλι έκανε «άνοιγμα» στην αμερικανική «General Motors», φτάνοντας σε μια συμφωνία που θα μπορούσε να βοηθήσει την εταιρία του να ξεπεράσει την κρίση. Μια κρίση, όμως, που τον βρήκε ήδη να παλεύει με τον καρκίνο του προστάτη που ήταν και η αιτία θανάτου του το 2003.

Αστείρευτο πάθος για Γιουβέντους και Φεράρι

Ένα άλλο, τεράστιο, κεφάλαιο στη ζωή του εμβληματικού Τζιάνι Ανιέλι ήταν η Γιουβέντους. Στα μέσα της δεκαετίας του ’20, ο πατέρας του διετέλεσε πρόεδρος της ομάδας και έπαιρνε πάντα τον γιο του στο γήπεδο. Μεγάλωσε έτσι στην «αγκαλιά» της μεγαλύτερης ομάδας της Ιταλίας και ήταν αναμενόμενο πως θα γίνει φανατικός «μπιανκονέρο». Το 1947, ο «Avvocato» έγινε ο νεότερος πρόεδρος στην ιστορία του συλλόγου, σε ηλικία 26 ετών, και δεν έχανε ούτε… προπόνηση της ομάδας για δεκαετίες. Παρότι το 1956, αφού είχε γνωρίσει τον Έντζο Φεράρι και είχε εντάξει το πλέον δυναμικό «brand» του μηχανοκίνητου αθλητισμού στη FIAT, χρειάστηκε να αφήσει την προεδρία της ομάδας στον αδερφό του, Ουμπέρτο.

Ο Ανιέλι συνήθισε στις 6π.μ. το πρωί να τηλεφωνεί καθημερινά στον πρόεδρο του συλλόγου, είτε αυτός ήταν ο αδερφός του είτε αργότερα ο Τζιαμπιέρο Μπονιπέρτι, για να μαθαίνει το πρόγραμμα, τις υποχρεώσεις και τις ανάγκες της «Γιούβε». Καθημερινά έκανε έναν… διαχωρισμό των εργασιών του έτσι ώστε να προλαβαίνει να είναι και στα γραφεία της FIAT, και στις προπονήσεις της Γιουβέντους και στα δοκιμαστικά της Φεράρι στο «Μαρανέλο». Το πάθος του για την ομάδα του ήταν τεράστιο και πολλές φορές πήρε προσωπικές αποφάσεις που… άλλαξαν σε μεγάλο βαθμό την ιστορία.

Στο πλευρό του Μίκαελ Σουμάχερ σε αγώνα της Φεράρι. Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ/Harry MELCHERT

Ο «Avvocato» έγινε επίτιμος πρόεδρος και παρόλα αυτά, είχε ενεργό ρόλο έτσι ώστε να επεμβαίνει και να… απαιτεί σε κάποιες περιπτώσεις κινήσεις που είχαν μεγάλη επιρροή. Όπως η απόκτηση του Μισέλ Πλατινί από τη Σεντ Ετιέν το 1982. Ποδοσφαιριστές όπως ο Γάλλος σταρ αλλά και οι Ομάρ Σίβορι, ο Τζον Τσαρλς, ο Ζμπίγκνιεφ Μπόνιεκ, ο Ζινεντίν Ζιντάν και ο Αλεσάντρο Ντελ Πιέρο έτρεφαν μεγάλο σεβασμό προς το πρόσωπό του. Μάλιστα το παρατσούκλι «Πιντουρίκιο» στον τελευταίο, το είχε δώσει αυτός! Ο «έρωτας» του Ανιέλι για τη Γιουβέντους και τη Φεράρι ήταν τέτοιος που μέχρι τα 75 του δεν έχανε κανέναν αγώνα των δυο τεράστιων αυτών «brand».

Η θέση του Τζιάνι Ανιέλι στο γήπεδο της Γιουβέντους δυο ημέρες μετά τον θάνατό του. Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ/LORENZO COPPI

Στα 82 του, στις 24 Ιανουαρίου 2003, «έφυγε» νικημένος από την επάρατη νόσο αλλά πρόλαβε να δει τόσο τη Γιουβέντους να είναι κραταιά σε όλη την Ευρώπη όσο και τη Φεράρι να κάνει, κατόπιν δικών του κινήσεων, απίστευτες επιδόσεις στα σιρκουί όλου του κόσμου. Εκείνος, άλλωστε, είχε πάρει τον Νίκι Λάουντα τη δεκαετία του ’70 και εκείνος καμάρωνε για τις εντυπωσιακές επιδόσεις του Μίκαελ Σουμάχερ στην «αναγέννηση» της «σκουντερία». Σε κάθε περίπτωση, ο Τζιάνι Ανιέλι που γεννήθηκε σαν σήμερα το 1921 ήταν μια από τις μεγαλύτερες προσωπικότητες της σύγχρονης ιστορίας της Ιταλίας αλλά και της Ευρώπης.