Κωνσταντίνος Σοφικίτης: Ο Έλληνας που έφτασε στην κορυφή με τον φακό του

Κατά τη διάρκεια μακράς και βαρετής ορθοστασίας σε μία συνωστισμένη 5η Λεωφόρο στη Νέα Υόρκη, η αναπάντεχη εμφάνιση ενός Τζόκερ μέσα στο πλήθος, τον «αφύπνισε». Από τις επτά λήψεις, ένα ‘κλικ’ του χάρισε το πρώτο βραβείο στην κατηγορία Greece National Award, στο μεγαλύτερο διαγωνισμό φωτογραφίας στον κόσμο, εκείνον της Sony World Photography Awards.

«Δε θεωρώ πως έχω κάνει κάποιο σπουδαίο έργο κι, άρα, αναγνωρίζεται. Υπάρχουν φωτογράφοι, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, πραγματικά πολύ καλοί», λέει ο ίδιος που θεωρεί τη διάκριση αυτή ναι μεν, μία «κάποια αναγνώριση» αλλά πολύ περισσότερο ευθύνη και, πάνω απ’όλα μία υπενθύμιση του ότι η συνέχεια προβλέπεται δύσκολη.

Κάθε φωτογραφία και ένα «ταξίδι». Με κριτήριο όχι την τεχνική αρτιότητα αλλά την αξία της ανάμνησης, ο ίδιος – αν και με δυσκολία – ξεχώρισε πέντε φωτογραφίες του και διηγείται την ιδιαίτερη ιστορία τους.

Η ιστορία πίσω από αυτή την εικόνα είναι δραματική, αστεία, σουρεαλιστική, επικίνδυνη... Σε συνέχεια ενός πολύ ριψοκίνδυνου road trip στο Περού το 2011 που κατέληξε σε αδιέξοδο έπειτα από 3 μέρες οδήγησης μέσα στις Άνδεις, αποφάσισα να εγκαταλείψω το αμάξι που ήμουν με δύο φίλους μου και να περπατήσω μέχρι την πόλη που ήταν ο προορισμός μας. Το μέγεθος της δυσκολίας αυτής της πεζοπορίας ξεκίνησε όταν μετά από περίπου 10 ώρες πεζοπορίας συνάντησα έναν ντόπιο πάνω σε ένα άλογο και τον ρώτησα πόση ώρα θέλω μέχρι την Αρεκίπα (η πόλη που ήθελα να φτάσω). Η απάντηση ήταν ότι έχω πάρει λάθος δρόμο και θα πρέπει να επιστρέψω από εκεί που ξεκίνησα και να πάρω το λεωφορείο το οποίο θα έκανε 6-7 ώρες. Κάπου εκεί κατάλαβα ότι η πεζοπορία που είχα ξεκινήσει δεν ήταν τελικά 32 χιλιόμετρα αλλά 360 βάση του κυρίου στο άλογο αν ήθελα να συνεχίσω από το βουνό. Η πληροφορία αυτή δεν με πτόησε, πολύ απλά γιατί θεώρησα ότι κάνει κάτι λάθος ο κύριος που ζει εκεί από τότε που γεννήθηκε και όχι εγώ που δεν ήξερα καν που βρισκόμουν! Έτσι συνέχισα μέχρι που βράδιασε και άρχισε να κάνει αρκετό κρύο αφού βρισκόμουν σε υψόμετρο 3,500-4,000 μέτρων. Μέσα στην επιπολαιότητα και την ατυχία μου στάθηκα τυχερός αφού συνάντησα ένα μικρό χωριό στο οποίο χρειάστηκε να χτυπήσω 2-3 πόρτες για να μείνω τελικά σε ένα σπίτι που δεν είχε καν νερό. Εκεί έμεινα σε ένα υπόγειο μέχρι να ξημερώσει για να συνεχίσω την πεζοπορία μου, με μόνη πηγή νερού το υγρό από τους κάκτους. Περπατώντας δύο μέρες έφτασα σε ένα μεγαλύτερο χωριό από το οποίο έφευγε ένα φορτηγό με ζώα για μια κοντινή πόλη κάθε 3 μέρες. Στάθηκα τυχερός και το φορτηγό έφευγε την επόμενη μέρα! Όταν έφτασα στην πόλη που με άφησε το φορτηγό ζήτησα από ένα κάρο να με μεταφέρει οπουδήποτε κοντά στην Αρεκίπα! Έτσι και έγινε με αποτέλεσμα μετά από 5 μέρες να φτάσω στον προορισμό μου! Σου είπα 8 διότι πριν από αυτό είχε προηγηθεί ένα πολύ ριψοκίνδυνο και περιπετειώδες road trip 3 ημερών! Ο φόβος της επιβίωσης σε ένα βουνό γεμάτο πούμα και άγρια ζώα χωρίς νερό και τρόφιμα και, κυρίως, χωρίς προσανατολισμό ανάμεσα από ψηλές κορυφές των Άνδεων έδωσε την θέση του στο συγκλονιστικό τοπίο των Άνδεων, σε φαράγγια 3 χιλιομέτρων, την έρημο και τις κορυφές των ανενεργών ηφαιστείων !

Αυτή η εικόνα τραβήχτηκε το τελευταίο βράδυ στην Κούβα. Την παρατηρώ ξανά και ξανά και με κάνει να αναιρώ τον εαυτό μου. Το λέω αυτό διότι στην Κούβα είχα την τύχη να βρεθώ και πριν την άρση του εμπάργκο και τον θάνατο του ηγέτη της Κούβας Φιντέλ Κάστρο. Τότε δημιούργησα μια φωτογραφική ενότητα και την ονόμασα "Υποσχέσεις" διότι παρατηρούσα στην συντριπτική πλειοψηφία του κόσμου στους δρόμους μια προσμονή για ένα τέχνασμα της παγκοσμιοποίησης που είχε κινητήριο δύναμη την στέρηση ενός λαού από βασικά είδη ανάγκης για πολλές δεκαετίες. Την δεύτερη φορά που πήγα, ένιωσα μέσα από τις βόλτες στους δρόμους της Αβάνας ότι μπορεί μέρος του κόσμου να αφουγκράζεται τα άσχημα στοιχεία της παγκοσμιοποίησης αλλά υπάρχει και κόσμος που αναμένει την αλλαγή χωρίς να θέλει να αλλοιώσει κάτι από την κουλτούρα του που είναι ως επί το πλείστον ο χορός και η περηφάνια. Σε αυτή την εικόνα μπόρεσα να δω και τα δύο μέσα τους ανθρώπους που απεικονίζονται.

Ένα street party, περισσότεροι Κουβανοί και λιγότεροι τουρίστες ανάμεσα τους και εγώ. Η ώρα, περασμένες 2 τα ξημερώματα. Μια εφημερίδα που θα μπορούσε να μια φυλλάδα της επόμενης μέρας από την πτώση του Fulgencio Batista πίσω στη δεκαετία του τέλους του 50' και αρχής του 60' και ένας αμετανόητος Κουβανός είναι τα χαρακτηριστικά της συγκεκριμένης φωτογραφίας. Ο λόγοι που είναι ανάμεσα στις εικόνες που δύσκολα ξεχνάω είναι γιατί είναι μια εικόνα που θα μπορούσε να έχει τραβηχτεί πριν 4 δεκαετίες ενώ τραβήχτηκε πριν 4 μήνες. Αυτό που γράφουν για την Κούβα ότι είναι παγιδευμένη στον χρόνο αποτυπώνεται στην ασπρόμαυρη φωτογραφία που τράβηξα εκείνο το βράδυ (μετά από πολύ ρούμι!!!)! Συχνά αναζητώ μια διαχρονικότητα στις εικόνες μου. Στην Κούβα η διαχρονικότητα συναντά το είδος φωτογραφίας που υπηρετώ και αγαπώ περισσότερο. Αυτό της φωτογραφίας δρόμου!

Το συγκεκριμένο περιβαλλοντικό πορτρέτο έχει ιδιαίτερη σημασία για εμένα γιατί πίσω από αυτό κρύβεται ένα προσωπικό βίωμα που με χαρακτηρίζει και είναι καθοριστικής σημασίας στην γοητεία που μου ασκεί το περιβαλλοντικό πορτρέτο. Πιο συγκεκριμένα, η φωτογραφία τραβήχτηκε στα σύνορα του Βιετνάμ και της Κίνας στης παρυφές των Ιμαλαΐων. Εκεί κατέληξα μπαίνοντας αρχικά σε ένα λάθος λεωφορείο και διασχίζοντας το βόρειο Βιετνάμ για περίπου 12 ώρες με δύο αγαπημένους εξίσου ιχνηλάτες φίλους. Στην συνέχεια βρεθήκαμε τυχαία σε έναν γάμο στο χωριό που μας άφησε το λεωφορείο. Στον γάμο φάγαμε αλλά κυρίως ήπιαμε το ντόπιο ποτό τους που μοιάζει με κακό ελληνικό τσίπουρο. Αφού βοηθήσαμε στο μάζεμα των τραπεζιών του γάμου που γινόταν στο προαύλιο ενός νηπιαγωγείου, μαζέψαμε τα backpack μας με τα λιγοστά ρούχα που είχαμε και τον φωτογραφικό μας εξοπλισμό και ξεκινήσαμε να περπατάμε κυριολεκτικά προς άγνωστη κατεύθυνση μέσα στο πυκνό δάσος των Ιμαλαΐων. Όταν πλέον βράδιασε και είχαμε χάσει όλες μας τις ελπίδες για μια αξιοπρεπή διαμονή, πέσαμε πάνω σε ένα σπίτι/καλύβα και χτυπήσαμε την πόρτα, εμφανίστηκαν τα ανίψια της συγκεκριμένης κυρίας και μας έκαναν να νιώσουμε σαν να τους ξέρουμε χρόνια. Το κακό τσίπουρο μαζί με το παραδοσιακό τους Μπόνγκ μας έκανε παρέα μέχρι να πέσουμε στο πάτωμα που θα μας φιλοξενούσαν. Το σπίτι που φιλοξενηθήκαμε ανήκε στην γιαγιά στην φωτογραφία. Αυτό το πορτρέτο είναι συνεπώς σημαντικό για εμένα διότι στα μάτια της γιαγιάς καθρεφτίζονται αναμνήσεις με φίλους, φωτογραφικές αναζητήσεις και μια διαρκή ανάγκη για εξερεύνηση και παρατήρηση.

Δεν ξέρω αν έχω αγαπημένη εικόνα. Έχω σίγουρα αγαπημένες εικόνες και αυτές είναι τις περισσότερες φορές περιβαλλοντικά πορτρέτα ή σημασιολογικές εικόνες δρόμου. Επέλεξα ωστόσο την συγκεκριμένη εικόνα όχι γιατί είναι η ‘αγαπημένη’ μου αλλά γιατί περιγράφει με τον δικό της τρόπο την προσωπική μου πορεία, ανέλιξη και προσωπική αναζήτηση. H ονομασία που της έχω δώσει είναι “a graveyard full of memories hidden ” και αντικατοπτρίζει την ψυχή μιας οντότητας και την αέναη πορεία της στον χρόνο.