Σπ. Παπαευθυμίου στο CNN Greece: Επιτακτική η επιτάχυνση πολιτικών εξοικονόμησης ενέργειας

- Οι Ευρωπαϊκές χώρες προετοιμάζονται για τον δυσκολότερο χειμώνα των τελευταίων δεκαετιών και ήδη έχουν αρχίσει να εφαρμόζουν σχέδια εξοικονόμησης ενέργειας, αλλά και επιδοτήσεις για την μείωση του ενεργειακού κόστους. Ποια θεωρείτε εσείς τη βέλτιστη συνταγή για τη χώρα μας και για την Ευρώπη;

- Η βέλτιστη συνταγή δυστυχώς εξαρτάται από τα «υλικά», τα οποία θα συνθέσουν το τελικό αποτέλεσμα. Και σε αυτήν την περίπτωση τα «υλικά» είναι ευμετάβλητα. Ο τομέας της ενέργειας ζει πρωτοφανείς στιγμές, όπου τίποτα δεν είναι δεδομένο και κανείς δεν μπορεί να προβλέψει με ακρίβεια το μέλλον, που εξαρτάται κυρίως από τις αποφάσεις της Ρωσίας.

Τώρα σχετικά με τις επιδοτήσεις και τα σχέδια εξοικονόμησης ενέργειας. Είναι γεγονός ότι πέρα της δημοσιονομικής επίπτωσης που έχουν οι επιδοτήσεις, θα πρέπει να παρέχονται με προσεκτικό σχεδιασμό και στοιχευμένο χαρακτήρα για να υπηρετούν τους ενεργειακούς και κλιματικούς στόχους της χώρας τόσο για τον χειμώνα που έρχεται αλλά και σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα. Είναι σωστή η κατεύθυνση της κυβέρνησεις να συναρτήσει τις επιδοτήσεις με την εξοικονόμηση ενέργειας και να παρέχει κίνητρα και αντικίνητρα.

Παράλληλα, οι επιδοτήσεις έχουν και μια ποιοτική διάσταση που θέλει προσοχή: Είναι γνωστό ότι αν θέλεις να μειώσεις τη ζήτηση για ένα αγαθό, δεν πρέπει να το επιδοτείς. Ιδίως στην περίπτωση του ηλεκτρισμού, μιλάμε για προϊόν με έντονη ανελαστικότητα, όπου χρειάζεται σημαντική προσπάθεια για να μειωθεί η ζήτηση και εν τέλει η τιμή. Καθώς, όμως, στην παρούσα χρονική συγκυρία κάθε μεγαβατώρα στο ρεύμα και το αέριο μετράει, κάθε μονάδα που θα μπορέσουμε να γλιτώσουμε από την κατανάλωση μπορεί να έχει πολλαπλασιαστικό θετικό αποτέλεσμα.

- Κ. Παπαευθυμίου, λέτε ότι κάθε μεγαβατώρα μετράει. Πιστεύετε ότι θα φθάσουμε σε τόσο οριακό σημείο τον χειμώνα στην Ελλάδα?

Κατηγορηματική απάντηση δεν μπορεί να υπάρξει, αλλά εκτιμώ πως όχι, δεν θα φθάσουμε σε τόσο οριακές καταστάσεις. Η χώρα μας βρίσκεται σε καλύτερη θέση από άλλες ευρωπαϊκές χώρες, αφού δεν επηρεάζεται από τον Nord Stream και διαθέτει ένα ισχυρό οπλοστάσιο με τον διπλασιασμό της χωρητικότητας της Ρεβυθούσας με την νέα πλωτή δεξαμενή, τον αγωγό TAP, αλλά και την ηλεκτροπαραγωγή με λιγνίτη και την δυνατότητα χρησιμοποίησης πετρελαίου αντί φυσικού αερίου σε μονάδες ηλεκτροπαραγωγής. Φυσικά όλα θα εξαρτηθούν από τις διαθέσεις της Τουρκίας για τον αγωγό Turkstream και την δυνατότητα εύρεσης φορτίων LNG στην αγορά, η οποία θα διακρίνεται από μια στενότητα.

- Ο όρος εξοικονόμηση ενέργειας έχει περάσει πια στον κόσμο σαν ένα εξαναγκαστικό μέτρο και δεν αντιμετωπίζεται θετικά. Ποια είναι η άποψη σας?

Όντως η εξοικονόμηση ενέργειας δεν πρέπει να είναι ένα καταναγκαστικό μέτρο, γιατί μπορεί να επιφέρει τα αντίθετα αποτελέσματα στο άμεσο μέλλον. - Η εξοικονόμηση ενέργειας δεν είναι μόνο κάποιες επείγουσες δράσεις που αναλαμβάνουμε για μερικούς μήνες ώστε να βγάλουμε το χειμώνα. Η υποχρεωτική αυτή εφαρμογή των μέτρων εξοικονόμησης πρέπει να μετατραπεί σε μακροχρόνια πολιτική και κουλτούρα, όπως προβλέπει και το REPowerEU.

Η τεχνολογία υπάρχει εδώ και χρόνια, όπως είναι η θερμομόνωση στις κατοικίες, οι ηλιακοί θερμοσίφωνες, τα φωτοβολταϊκά σε στέγες, οι αντλίες θερμότητες και οι μπαταρίες. Στην πλειονότητα τους αφορούν επενδύσεις που με τις τρέχουσες τιμές ηλεκτρισμού και φυσικού αερίου μπορούν να αποπληρωθούν πολύ πιο γρήγορα σε σύγκριση με το παρελθόν, ελαφρύνοντας παράλληλα το βάρος για τον καταναλωτή από την πρώτη μέρα λειτουργίας τους.

Στην Ελλάδα, τα προγράμματα και οι πολιτικές που εφαρμόζονται (Εξοικονομώ, Αντικατάσταση ηλεκτρικών συσκευών) είναι προς την σωστή κατεύθυνση, πρέπει να συνεχισθούν, να ενταθούν και να διευρυνθούν σε περισσότερους επιλέξιμους πολίτες και επιχειρήσεις.

- Άρα μας μιλάτε ουσιαστικά για μια εξοικονόμηση ενέργειας που προέρχεται από τον μετασχηματισμό των ενεργειακών συστημάτων, όπως είναι το πετρέλαιο θέρμανσης με τις αντλίες θερμότητας?

Ακριβώς, δεν θα μπορούσατε να το αποτυπώσετε καλύτερα. Η επιτάχυνση πολιτικών εξοικονόμησης ενέργειας στον βιομηχανικό και οικιακό τομέα κρίνεται επιτακτική με τις αντλίες θερμότητας και τις «έξυπνες» υποδομές να λαμβάνουν κομβικό ρόλο και να αντικαθιστούν τα παραδοσιακά ορυκτά καύσιμα – το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο. Η αύξηση της χρήσης του βιομεθανίου, όπως προβλέπεται στο REPowerEU, θα συνεισφέρει στην απανθρακοποίηση των ενεργειακών συστημάτων, που είναι πολύ δύσκολο να εξηλεκτρισθούν.

Οι παραπάνω εξελίξεις συνθέτουν ένα περίπλοκο περιβάλλον, γεμάτο προκλήσεις αλλά και ευκαιρίες. Η ενεργειακή ασφάλεια και η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής μπορούν να συνυπάρξουν με τον κατάλληλο μετασχηματισμό των παγκόσμιων ενεργειακών συστημάτων, έτσι ώστε να επιτυγχάνεται η απαραίτητη ενεργειακή αυτονομία και οι καταναλωτές να έχουν πρόσβαση σε φθηνή και καθαρή ενέργεια.

- Ευχαριστούμε κ. Παπαευθυμίου. Κλείνοντας, θα θέλαμε να μας πείτε δύο λόγια για το 17ο Ευρωπαϊκό Ενεργειακό Συνέδριο που διοργανώνετε και την θεματολογία του.

- Φέτος το Σεπτέμβριο θα έχουμε την τιμή να διοργανώσουμε στις 21-24/9 το 17ο Ευρωπαϊκό Ενεργειακό Συνέδριο με την ονομάσια « Ο μετασχηματισμός των παγκόσμιων ενεργειακών συστημάτων».

Πρόκειται για το μεγαλύτερο ενεργειακό Συνέδριο στην Ευρώπη, το οποίο θα συγκεντρώσει περισσότερες από 250 σημαίνουσες προσωπικότητες του διεθνούς και ελληνικού ενεργειακού γίγνεσθαι, μεταξύ των οποίων οι Fatih Birol, Executive Director, International Energy Agency, Francesco La Camera, Director General, International Renewable Energy Agency, Clara Poletti, Chair of the Agency for the Cooperation of Energy Regulators(ACER); Board Member at ARERΑ,Nikos Tsafos, Chief energy adviser to the Prime Minister of Greece, Bassam Fattouh, Director, Oxford Institute for Energy Studies και πολλοί ακόμα επιφανείς φορείς του κλάδου.

Η Ατζέντα του Συνεδρίου θα καλύψει ένα ευρύ φάσμα θεματικών πυλώνων για την ενεργειακή μετάβαση, τη γεωπολιτική, την ενεργειακή ασφάλεια, την εξοικονόμηση ενέργειας και το μέλλον των παγκόσμιων ενεργειακών συστημάτων στην πορεία προς την κλιματική ουδετερότητα.

Ελπίζω να έχουμε ένα γόνιμο διάλογο με τη συμμετοχή και του κοινού και θα σας δω όλους εκεί!

O Δρ. Σπύρος Παπαευθυμίου είναι Πρόεδρος ΗΑΕΕ και Καθηγητής Πολυτεχνείου Κρήτης