Αφγανιστάν: Το «κορίτσι με τα πράσινα μάτια» είναι 49 ετών και μόλις σταμάτησε να περιπλανιέται

Η μία ερμηνεία. Γιατί υπάρχουν τόσες όσοι και οι άνθρωποι που είδαν το εμβληματικό πια εξώφυλλο της Αφγανής προσφυγοπούλας στο National Geographic τον Ιούνιο του 1985. Και στις χιλιάδες αναπαραγωγές του που ακολούθησαν

Τότε δεν γνωρίζαμε το όνομά της. Ούτε πολλά για την τύχη της. Το περιοδικό δεν είχε δηλώσεις της.

Ο φωτογράφος Στιβ Μακάρι την είχε εντοπίσει σε έναν καταυλισμό του Πακιστάν έναν χρόνο νωρίτερα, το 1984, όταν ήταν 12 ετών. Είχε φτάσει εκεί με τα πόδια, μαζί με τα αδέλφια και τη γιαγιά της, μετά την εισβολή των Σοβιετικών στο Αφγανιστάν.

Αργότερα μάθαμε πως τη λένε Σαρμπάτ Γκούλα. Μετά από αναζήτηση πολλών ετών ο Μακάρι την ξανασυνάντησε στο Αφγανιστάν. Για να γίνει αυτό, είχε προηγηθεί, τον Ιανουάριο του 2002, μια ειδική αποστολή από το National Geographic για τον εντοπισμό της. Ήταν πια 30 ετών, το βλέμμα της είχε χάσει εκείνη τη φωτιά των 12 χρόνων. Ήταν πλέον κουρασμένο αφού μεγάλωνε μόνη στη φτώχεια τις τρεις κόρες που είχε αποκτήσει από τον γάμο της με τον Ραμάτ Γκουλ σε ηλικία μόλις 13 ετών. Εκείνος είχε πεθάνει, όπως και το τέταρτο παιδί τους από ηπατίτιδα. Όπως έγινε γνωστό η Σαρμπάτ είχε επιστρέψει στο χωριό της από τα μέσα του 1990. Αλλά ένιωθε για πολλά ακόμη χρόνια πρόσφυγας.

Η ταυτότητά της εξακριβώθηκε με τη βοήθεια της τεχνολογίας: από την ίριδα του ματιού της συγκρινόμενη με εκείνη στη φωτογραφία, που την έκανε γνωστή σε όλο τον κόσμο. Η ίδια θυμόταν την φωτογράφιση της, καθώς το 1984 ήταν η μοναδική φορά που είχε σταθεί μπροστά σε φωτογραφικό φακό. Αλλά δεν είχε δει ποτέ τη φωτογραφία της.

Λίγα χρόνια αργότερα θα το έσκαγε από το Αφγανιστάν για να βρει καταφύγιο και πάλι στο Πακιστάν. Το 2016 συνελήφθη από τις πακιστανικές αρχές για κατοχή πλαστής ταυτότητας και έμεινε 15 ημέρες στη φυλακή πριν απελαθεί. Στην πατρίδα της, την υποδέχθηκε με τιμές ο πρόεδρος Ασράφ Γκάνι. Έναν χρόνο αργότερα το κράτος της δώρισε ένα σπίτι. Είχε για πρώτη φορά στη ζωή της μία μόνιμη κατοικία. Και είχε τη δέσμευση του προέδρου ότι θα φροντίσει για την εκπαίδευση των παιδιών της.

Η ίδια δήλωνε πανευτυχής, ελπίζοντας ότι οι κόρες της θα έχουν ένα καλύτερο μέλλον. Αυτή έσβησε μάλλον όταν οι Ταλιμπάν εισέβαλαν στην Καμπούλ. Τότε απεύθυνε έκκληση για βοήθεια, για να μπορέσει να φύγει από το Αφγανιστάν.

Την περασμένη Πέμπτη, ο Μάριο Ντράγκι μοιάζει να έβαλε τελεία στην πολύχρονη περιπλάνησή της. Ή τουλάχιστον άνω τελεία, αφού όπως ανακοίνωσε η ιταλική προεδρία της κυβέρνησης, μετά από έκκληση ιταλικών μη κερδοσκοπικών οργανώσεων, η Σάρμπατ Γκούλα έφτασε αεροπορικώς στην Ιταλία, στα πλαίσια του ευρύτερου προγράμματος μεταφοράς Αφγανών πολιτών και της υποδοχής και ένταξή τους σε διάφορες περιοχές της Ιταλίας.

Ακόμη δεν γνωρίζει κανείς σε ποια περιοχή θα καταλήξει κι αν όντως η περιπλάνηση τελειώνει κάπου εδώ. Το σίγουρο είναι ότι όσα χρόνια κι αν περάσουν, τα μάτια της 12χρονης Σαρμπάτ θα συμβολίζουν πάντα το προσφυγικό δράμα.