Αμπντούλ Καντίρ Χαν: Ήρωας στο Πακιστάν, το πρόσωπο του πυρηνικού ολέθρου για τη Δύση

Ενώ για τη χώρα του έζησε και πέθανε ως εθνικός ήρωας, ο Αμπντούλ Καντίρ Χαν για τη Δύση ήταν η ενσάρκωση του απόλυτου κακού.

Κι αυτό γιατί Πακιστάν επαινέθηκε ότι μετέτρεψε τη χώρα στην πρώτη ισλαμική πυρηνική δύναμη στον κόσμο, αλλά η Δύση τον θεώρησε επικίνδυνο αποστάτη, υπεύθυνος για το λαθρεμπόριο μυστικών τεχνολογίας.

Γεννημένος στο Μποπάλ της Ινδίας, την 1η Απριλίου 1936, ο Χαν ήταν μόλις ένα νεαρό αγόρι όταν η οικογένειά του μετανάστευσε στο Πακιστάν κατά τη διάρκεια του αιματηρού διαχωρισμού της υπο-ηπείρου του 1947 στο τέλος της βρετανικής αποικιοκρατίας.

Ολοκλήρωσε πτυχίο επιστήμης στο Πανεπιστήμιο του Καράτσι το 1960 και στη συνέχεια σπούδασε μεταλλουργική μηχανική στο Βερολίνο, πριν ολοκληρώσει προχωρημένες σπουδές στην Ολλανδία και το Βέλγιο.

Η κρίσιμη συμβολή του στο πυρηνικό πρόγραμμα του Πακιστάν ήταν η προμήθεια ενός σχεδίου για φυγοκεντρητές για εμπλουτισμό ουρανίου, το οποίο μετατρέπει το ουράνιο σε καύσιμο όπλο.

Κατηγορήθηκε ότι το έκλεψε από την Ολλανδία ενώ εργαζόταν για την αγγλο-ολλανδική-γερμανική κοινοπραξία πυρηνικής μηχανικής Urenco και το έφερε πίσω στο Πακιστάν το 1976.

Κατά την επιστροφή του στο Πακιστάν, ο τότε πρωθυπουργός Ζουλφικάρ Άλι Μπούτο έθεσε τον Χαν επικεφαλής του νέου κρατικού σχεδίου εμπλουτισμού ουρανίου.

Μέχρι το 1978, η ομάδα του είχε καταφέρει να εμπλουτίσει ουράνιο και μέχρι το 1984 ήταν έτοιμη να πυροδοτήσει μια πυρηνική συσκευή, είπε αργότερα ο Χαν σε συνέντευξή του σε εφημερίδα.

Κατά την πυρηνική δοκιμή του 1998 στο Πακιστάν επιβλήθηκαν διεθνείς κυρώσεις οδηγώντας την οικονομία του σε ελεύθερη πτώση.

Το άστρο του Χαν άρχισε να ξεθωριάζει τον Μάρτιο του 2001 όταν ο τότε Πρόεδρος Πέρβες Μουσάραφ, υπό τις πιέσεις των Ηνωμένων Πολιτειών, τον απομάκρυνε από την προεδρία των Ερευνητικών Εργαστηρίων της Καχούτα και τον έκανε ειδικό σύμβουλο.

Αλλά το πυρηνικό κατεστημένο του Πακιστάν δεν περίμενε ποτέ ότι θα έβλεπε τον πιο σεβαστό ήρωά του να τίθεται εν αμφιβόλω.

Αυτό έγινε όταν το Ισλαμαμπάντ έλαβε μια επιστολή από τον Διεθνή Οργανισμό Ατομικής Ενέργειας, παρατηρητή των Ηνωμένων Εθνών, που περιείχε ισχυρισμούς ότι οι Πακιστανοί επιστήμονες ήταν η πηγή της ξεπουλήματος πυρηνικής γνώσης.

Ο Χαν, σε ομιλία του στο Πακιστανικό Ινστιτούτο Εθνικών Υποθέσεων, παραδέχτηκε ότι είχε συναλλαγές με τις παγκόσμιες αγορές κατά την ανάπτυξη του πυρηνικού προγράμματος του Πακιστάν. Συγκεκριμένα παραδέχτηκε πωλήσεις πυρηνικών μυστικών στη Βόρεια Κορέα, το Ιράν και τη Λιβύη.

«Δεν ήταν δυνατό για εμάς να κατασκευάσουμε κάθε εξοπλιστικό κομμάτι εντός της χώρας», είπε τότε.

«Έσωσα τη χώρα»

Μετά την ομολογία του ο Χαν πήρε χάρη από τον Μουσάραφ, αλλά αργότερα απέσυρε την παραδοχή του.

«Έσωσα τη χώρα για πρώτη φορά όταν έκανα το Πακιστάν πυρηνικό κράτος και το έσωσα ξανά όταν ομολόγησα και πήρα ολόκληρη την ευθύνη επάνω μου», δήλωσε ο Χαν στο πρακτορείο ειδήσεων AFP σε συνέντευξή του το 2008, ενώ βρισκόταν ακόμα σε κατ' οίκον περιορισμό.

Ο επιστήμονας πίστευε στην πυρηνική άμυνα ως το καλύτερο αποτρεπτικό.

Αφού το Πακιστάν πραγματοποίησε ατομικές δοκιμές το 1998 σε απάντηση των δοκιμών της Ινδίας, ο Χαν είπε ότι το Πακιστάν «δεν ήθελε ποτέ να κατασκευάσει πυρηνικά όπλα, αναγκάστηκε να το κάνει».

Το 2009 δικαστήριο αποφάσισε τον τερματισμό του κατ'οίκον περιορισμού του. Έκτοτε παρέμενε υπό καθεστώς απόλυτης προστασίας, βάσει του οποίου ήταν υποχρεωμένος να ενημερώνει εκ των προτέρων τις αρχές για κάθε του κίνηση.

Λίγο αργότερα δοκίμασε την τύχη του στον πολιτικό στίβο, σχηματίζοντας ένα κόμμα-το Tehreek-e-Tahafuz Pakistan (Κίνημα Σώστε το Πακιστάν)-τον Ιούλιο του 2012 με την ελπίδα να κερδίσει ψήφους βασιζόμενος στον σεβασμό που εξακολουθούσε να διατηρεί στο Πακιστάν. Το διέλυσε ένα χρόνο αργότερα αφού κανένας από τους 111 υποψηφίους του δεν κέρδισε έδρα στις εθνικές εκλογές.

Ο Χαν πυροδότησε επίσης μια νέα διαμάχη την ίδια χρονιά όταν, σε συνέντευξή του στην εφημερίδα Daily Jang, είπε ότι μετέφερε την πυρηνική τεχνολογία σε δύο χώρες κατόπιν εντολής της δολοφονημένης πρωθυπουργού Μπεναζίρ Μπούτο.

Δεν κατονόμασε τις χώρες, ούτε είπε πότε ακριβώς έδωσε αυτές τις εντολές η Μπούτο, η δύο φορές εκλεγμένη πρωθυπουργός που δολοφονήθηκε το 2007.

«Δεν ήμουν ανεξάρτητος αλλά έπρεπε να τηρήσω τις εντολές του πρωθυπουργού», είπε.

Το Λαϊκό Κόμμα του Πακιστάν της Μπούτο είχε αρνηθεί τον ισχυρισμό ως «αβάσιμο και αστήρικτο».

Ωστόσο, καμία από τις αντιπαραθέσεις δεν φαίνεται να είχε επηρεάσει τη δημοτικότητα του Χαν, ακόμη και χρόνια μετά, ο οποίος συχνά αρθρογραφούσε υπέρ της αξίας μιας επιστημονικής εκπαίδευσης.

Πολλά σχολεία, πανεπιστήμια, ινστιτούτα και φιλανθρωπικά νοσοκομεία σε όλο το Πακιστάν φέρουν το όνομά του, ενώ το πορτρέτο του διακοσμεί πινακίδες, ιστοσελίδες και γραφική ύλη.