Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν: Από το Βερολίνο στο «τιμόνι» της Κομισιόν

Η 61χρονη πολιτικός και πρώην υπουργός Άμυνας της Γερμανίας κατάφερε να παραγκωνίσει την υποψηφιότητα του Μάνφρεντ Βέμπερ - που αρχικά είχε θεωρηθεί φαβορί - και να καταστεί η πρώτη γυναίκα που αναλαμβάνει ηγετικό ρόλο στην Κομισιόν.

Η τοποθέτηση της στην κεφαλή της Επιτροπής έρχεται, όμως, σε μια εποχή που το ευρωπαϊκό ιδεώδες μοιάζει να φθίνει, εξαιτίας της γερμανικής μονοκρατορίας που προωθούσε συστηματικά τα τελευταία χρόνια το μοντέλο μιας Ευρώπης πολλών και διαφορετικών ταχυτήτων.

Γιατρός στο επάγγελμα και μητέρα επτά παιδιών, η ντερ Λάιεν θεωρείται, βάσει των δημοσιευμάτων του γερμανικού Τύπου, ως η «εκλεκτή» της Μέρκελ για το ύπατο αξίωμα της Επιτροπής. Φίλοι και αντίπαλοι τη λογίζουν ως απόλυτα πειθαρχημένο άτομο, σκληρή διαπραγματεύτρια και εξόχως ενεργή φεμινίστρια.

Ωστόσο, παρά το πολυσχιδές του βιογραφικού της, υπήρξαν «σκιές» τόσο στην επαγγελματική καριέρα της όσο και κατά τη διάρκεια της υπουργικής θητείας της. Για το διδακτορικό της κατηγορήθηκε για λογοκλοπή, ωστόσο οι γερμανικές Αρχές εκτίμησαν πως υπήρξαν ενδείξεις και όχι απτές αποδείξεις ως προς αυτό και την απάλλαξαν από κάθε κατηγορία.

Επί έξι χρόνια (2013-2019) θήτευσε στο γερμανικό υπουργείο Άμυνας, σε μια ιδιαίτερα «νευραλγική» θέση, δεχόμενη δριμύτατη κριτική ως προς τις επιλογές των προσώπων που την περιέβαλαν στο αξίωμα αυτό. Υπήρξαν, μάλιστα, αναφορές για πιθανή εμπλοκή της σε σκάνδαλα.

Τα πιο μελανά κεφάλαια επί υπουργίας της ήταν αφενός η αποκάλυψη ακροδεξιών φαινομένων στο γερμανικό στρατό, αφετέρου οι προσλήψεις συμβούλων χωρίς διαγωνισμούς. Μάλιστα, ως προς το τελευταίο ζήτημα, η γερμανική Βουλή έχει ήδη συστήσει Εξεταστική Επιτροπή, στην οποία η ντερ Λάιεν θα κληθεί τον προσεχή Δεκέμβριο να λογοδοτήσει.

Οι μεγάλες προκλήσεις και το στοίχημα

Σε κάθε περίπτωση, η έλευση της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή σηματοδοτεί την προσπάθεια της Ενωμένης Ευρώπης που οραματίστηκαν οι Σουμάν και Μονέ να ξαναβρεί τα πατήματά της, στον απόηχο της οικονομικής κρίσης που έπληξε πολλές χώρες – μέλη της τα τελευταία δέκα χρόνια, με την ταυτόχρονη άνοδο της Ακροδεξιάς.

Η «θετική ατζέντα» που προέβαλε η ίδια για την Ε.Ε., λίγα μόλις εικοσιτετράωρα πριν από την εκλογή της με οριακή πλειοψηφία, διαδραμάτισε καταλυτικό ρόλο στις εξελίξεις.

Εντούτοις, το έργο της 61χρονης Γερμανίδας πολιτικού μόνον εύκολο δεν θεωρείται: Από τη μια πλευρά, υπάρχει το μείζον ζήτημα του προσφυγικού – μεταναστευτικού, όπου όλα δείχνουν ότι οι Βρυξέλλες επιθυμούν μια αναθεώρηση της Συνθήκης Σένγκεν.

Η νέα πρόεδρος της Κομισιόν έχει να αντιμετωπίσει τα ακροδεξιά και λαϊκιστικά πολιτικά στίφη που πασχίζουν να περάσουν τη δική τους ατζέντα στην Ευρώπη και ταυτόχρονα να βρει γόνιμες και ουσιαστικές λύσεις για τον έλεγχο των μεταναστευτικών ροών.

Η απόφαση του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, να «παγώσει» μονομερώς η Άγκυρα τη συμφωνία για το προσφυγικό – μεταναστευτικό συνιστά ακόμη ένα σημαντικό «αγκάθι» στο μείζον αυτό ζήτημα.

Το δεύτερο μεγάλο μέτωπο έχει να κάνει με αυτή καθαυτή την οικονομία μέσα στην Ευρώπη των 28. Η ντερ Λάιεν έχει δεσμευθεί πως θα παλέψει για την καθιέρωση ενός εγγυημένου κατώτατου ευρωπαϊκού μισθού. Το σχέδιό της είναι φιλόδοξο, όμως έχει σφοδρούς πολέμιους που σίγουρα δεν θα καταθέσουν εύκολα τα όπλα.

Εξίσου σοβαρό είναι και το θέμα της κλιματικής αλλαγής. Οι αυστηρές προειδοποιήσεις των επιστημόνων για το κλίμα δείχνουν πως η Ευρώπη πρέπει να σταματήσει να κρύβει επιμελώς το πρόβλημα κάτω από το χαλί και να αναλάβει δράση. Αυτό, άλλωστε, επισημάνθηκε και κατά τη διάρκεια της υποδοχής της νέας προέδρου της Κομισιόν στο Παρίσι από τον πρόεδρο της Γαλλίας, Εμανουέλ Μακρόν.

Η θητεία της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν αρχίζει την 1η Νοεμβρίου και ολοκληρώνεται το 2024. Η ίδια, έχει βάλει ένα μεγάλο στοίχημα: Να συγκροτήσει μια Επιτροπή με «50% γυναίκες και 50% άνδρες». Φιλόδοξο και αυτό το σχέδιο, όμως η ίδια δείχνει να το πιστεύει.

Ωστόσο, στην Πολιτική όπως και ευρύτερα στη ζωή, όλα κρίνονται εκ του αποτελέσματος. Και το αποτέλεσμα εδράζεται σε απτά έργα και μόνον.